Споведзь неабыякавага і гарачага сэрца: пра зорку беларускага балета Людмілу Бржазоўскую

Ёю захапляўся знакаміты італьянскі рэжысёр Франка Дзефірэлі. Яе часта параўноўвалі з галівудскай зоркай Одры Хэпберн. 6 снежня пайшла з жыцця легенда беларускага балета Людміла Бржазоўская.
Sputnik
Людміла Генрыхаўна аддала Вялікаму тэатру больш за пяцьдзесят гадоў: спачатку бліскала на яго падмостках, а пасля была педагогам-рэпетытарам, можна сказаць, правай рукой балетмайстра.
Sputnik успамінае словы некалькіх выбітных людзей аб гэтай таленавітай балерыне.

Можа, і туды сходзім?

Пра тое, як трапіла ў балет, сама Бржазоўская расказвала так: "У дзяцінстве жыла з бацькамі зусім недалёка ад Вялікага тэатра – на Старажоўскай вуліцы, у дамах, у якіх давалі кватэры і майстэрні мастакам. Безумоўна, пра тэлевізары, тым больш – камп’ютары, не магло быць і гаворкі, і мы, дзеці, збіраліся ў двары, выносілі лавачкі і самі "ставілі" спектаклі, выступалі, былі і акцёрамі, і гледачамі.
Аднойчы каля Вялікага тэатра мы ўбачылі вялізную чаргу: ішоў адбор дзяцей у харэаграфічнае вучылішча. Я вярнулася дадому і сама прапанавала маме: "Можа, і мы туды сходзім?.." Так, воляю лёсу апынулася ў тэатры".

Твор мастацтва

"Танец Людмілы Бржазоўскай – ланцуг імгненняў, з якіх складаецца споведзь неабыякавага і гарачага сэрца. Яна сама – твор мастацтва", - казаў пра балерыну знакаміты скульптар Заір Азгур. І гэта не перабольшанне.
Бацька Людмілы быў мастаком. Яна часта забягала да яго, ды і ў іншыя майстэрні па суседству. Побач жыло шмат мастакоў, у тым ліку і Барыс Забораў. Будучы яшчэ зусім юнай яна часта пазіравала бацьку. Калі дачка ўжо працавала ў тэатры, ён прыходзіў на спектаклі, назіраў, а потым маляваў.
А вось сваёй любімай карцінай Людміла Генрыхаўна называла партрэт пэндзля Аляксандра Шастакова, які захоўваецца ў Нацыянальным мастацкім музеі.
"Сільфіда", Людміла Бржазоўская і Юрый Траян

Пецярбургскі трыумф

З вялікім рускім балетмайстрам Леанідам Якабсонам Бржазоўскай пашчасціла сустрэцца ў Пецярбургу, куды яе з партнёрам Юрыем Траяном беларускі тэатр адправіў на заняткі па ўдасканаленні майстэрства. Харэограф не спяваў дыфірамбаў маладой пары, але адным учынкам сказаў вельмі многае.
Справа была ў пачатку 1970-х. Юрый і Людміла займаліся ў розных педагогаў, чулі шмат пахвальных водгукаў. Але яны хацелі ведаць меркаванне мэтра, таму запісаліся да яго.
Яны выканалі перад Якабсонам сучасны нумар "Тры прэлюдыі" Скрабіна. Харэограф паглядзеў і адразу ж выклікаў свайго дырэктара, той прыбег, паставіў на раяль чамаданчык, адкрыў яго, дастаў нейкія паперы і сказаў: "Вось кватэры ў Пецярбургу, выбірайце сваю!.."
А што Людміла з Юрыем? Яны падзякавалі за такую ​​высокую ацэнку і вярнуліся ў Мінск. Да таго часу Людміла ўжо танцавала "Лебядзінае возера" ў беларускім Вялікім, наперадзе яе чакалі "Жызэль", "Спячая прыгажуня" і іншыя выдатныя партыі ў спектаклях Елізар'ева.
"Лебядзінае возера", Людміла Бржазоўская і Юрый Траян

Цудоўныя Адам і Ева

У жыцці Людмілы Бржазоўскай было мноства выдатных сустрэч. Але адну яна запомніла на доўгія гады. Воляю выпадку патрапілі з Юрыем Траянам ў Рым на кінафестываль. Іх запрасілі замест захварэлай балерыны з маскоўскага Вялікага тэатра.
Людміла Генрыхаўна ўзгадвае: "Рэпетыцыі праходзілі ў Рымскай оперы. У канцэрце ўдзельнічалі сусветныя зоркі. Толькі глядзець на іх ужо было велізарным задавальненнем, а тут мы апынуліся з імі на адной сцэне. Памятаю, на рэпетыцыі акцёр Альберта Сорда, гледзячы ў праграму, з усмешкай спытаў у нас: "Вы танцуеце "Адама і Еву"? А касцюмы ў вас натуральныя?". Я ўжо сумелася і адказала: "Не, сінтэтычныя". Канцэрт вяла вядомая актрыса Джульета Мазіна, пазней яна прыйшла з унучкай да нас у грымёрную і сказала ёй: "Глядзі, як прыгожа – гэта рускі балет".
А пасля канцэрта пара была запрошана ў ложу да прэзідэнта Італіі. Нечакана да балерыны падышоў мужчына ў смокінгу, павіншаваў, паднёс прэзенты – духі. "Гэта вам і вашаму Адаму", - сказаў ён. Касцюмер, якая дапамагала Людміле пераапранацца, па-італьянску эмацыянальна размахваючы рукамі, стала крычаць: "Франка Дзефірэлі! Франка Дзефірэлі!" Людміла ж, якая захаплялася яго фільмамі, не пазнала куміра, але была ўсцешана такой увагай.
Людміла Бржазоўская

Пацалаваная Богам

Мастацкі кіраўнік Вялікага тэатра Беларусі, народны артыст СССР і Беларусі Валянцін Елізар'еў шмат гадоў не перастае захапляцца Людмілай Бржазоўскай. Не толькі як балерынай, але і як чалавекам, і педагогам:
"Людміла Генрыхаўна ўвайшла ў маё сэрца і маю творчасць, калі мне было 26 гадоў. Яна выдатны чалавек і дзіўна таленавітая балерына. Божачка яе пацалаваў – гэта абсалютна дакладна.
Я вельмі рады, што нашы шляхі аднойчы перасекліся – і мы сутыкнуліся ў творчасці. Яна стала выканаўцай усіх галоўных партый у маіх балетах. Яна дзіўна тонка магла перадаць харэаграфічны тэкст, які я ствараў, дапаўняючы вобраз сваім разуменнем сэнсаў, укладваючы ў ролю сваю індывідуальнасць. А як гучаць і пра многае кажуць яе твар, рукі, пластыка!.. Яна той рэдкі чалавек, які ўсё сваё жыццё прысвяціў Беларусі, нашаму тэатру і мастацтву".
"Бахчысарайскі фантан", Людміла Бржазоўская і Юрый Траян
>>> Хочаце яшчэ больш актуальных і цікавых навін – падпісвайцеся на Telegram-канал Sputnik Беларусь, чытайце нас у Дзэн, а таксама сачыце за намі ў сацсетках "Одноклассники" і "ВКонтакте"
Памерла балерына Людміла Бржазоўская