Адзін з самых трагічных этапаў Вялікай Айчыннай пачаўся 8 верасня: нямецка-фашысцкія войскі групы "Поўнач" захапілі горад Шлісельбург (Петракрэпасць), узяўшы пад кантроль выток Нявы і блакіраваўшы Ленінград з сушы, з поўначы горад блакіравалі фінскія войскі.
З гэтага дня адлічваецца гісторыя 872-дзённай блакады горада.
Недахоп харчавання стаў адчувальны ужо ў кастрычніку, а ў лістападзе ў Ленінградзе пачаўся сапраўдны голад. Людзі падалі ад слабасці і паміралі – на вуліцах, у крамах, на працы ці дома.
Зіма 1941-1942 гадоў – адна з самых халодных за ўсю гісторыю назіранняў у горадзе – таксама ўнесла свой уклад. Паліва не хапала, цэнтральнае цеплазабеспячэнне жылых дамоў спынілася ў снежні 1941-га, у большасці дамоў не працавала каналізацыя. Хаця частка водаправоднай сеткі ўсё ж дзейнічала, многім жыхарам даводзілася браць ваду з пашкоджаных труб і палонак. Саграваліся ў асноўным пры дапамозе пячэй-буржуек, у якіх палілі ўсё, што магло гарэць.
Адзінай транспартнай магістраллю праз Ладажскае возера падчас блакады Ленінграда была так званая Дарога жыцця. 22 лістапада 1941 года, калі возера замерзла, па лёдзе пайшлі першыя машыны. Работы па яе падрыхтоўцы пачаліся яшчэ ў кастрычніку, а ў лістападзе ўжо вялі абследаванне лёду. Лядовая дарога атрымала назву ваенна-аўтамабільная дарога №101.
У 1941-1942 гадах было зроблена некалькі спроб прарваць блакаду, але ўсе яны былі няўдалыя.
Нягледзячы на гэта, горад жыў і прадаўжаў змагацца. У першую блакадную зіму працягвалі працаваць некалькі бібліятэк, Ленінградскае радыё. Амаль усе тэатральныя калектывы былі эвакуіраваны, засталіся толькі трупа Ленінградскага дзяржаўнага тэатра музычнай камедыі і Сімфанічны аркестр Радыёкамітэта.
18 кастрычніка 1942 года ў памяшканні Тэатра Камедыі на Неўскім праспекце адкрыўся Гарадскі тэатр, які атрымаў назву "Блакадны". А ў жніўні 1942-га была зноў адкрыта гарадская філармонія, дзе сталі рэгулярна выконваць класічную музыку. Першы канцэрт адбыўся 9 жніўня, аркестр ленінградскага радыёкамітэта пад кіраўніцтвам Карла Эліясберга ўпершыню выканаў Ленінградскую Гераічную сімфонію Дзмітрыя Шастаковіча, якая стала музычным сімвалам блакады.
Блакаду ўдалося прарваць 18 студзеня 1943 года. Хоць быў адваяваны толькі вузкі калідор ад Волхаўскага фронту да Шлісельбурга, атрымалася аднавіць з Ленінградам сухапутную сувязь да канчатковага зняцця блакады. Па паўднёвым беразе Ладажскага возера разгарнулася будаўніцтва чыгункі Шлісельбург – Паляны працягласцю 36 км. 6 лютага па новай Дарозе жыцця ў Ленінград пайшлі цягнікі з харчаваннем, боепрыпасамі, сыравінай.
Цалкам блакада была знята 27 студзеня 1944-га. У гонар гэтай падзеі ўпершыню за ўсю вайну быў дадзены салют не ў Маскве, а ў самім Ленінградзе.
У 2024 годзе адзначаецца 80-годдзе поўнага вызвалення Ленінграда.
>>> Хочаце яшчэ больш актуальных і цікавых навін – падпісвайцеся на Telegram-канал Sputnik Беларусь, чытайце нас у Дзэн, а таксама сачыце за намі ў сацсетках "Одноклассники" і "ВКонтакте"
Таксама на Sputnik:
Блакада Ленінграда: як горад змагаўся і выжываў амаль 900 дзён – відэа
Жыхарка ваеннага Ленінграда: пра тое, што я блакадніца, даведалася ў 22 гады
Грозаў: новыя факты аб блакадзе Ленінграда адкрываюцца і дагэтуль