Памяць загінулых вязняў "Шталаг 352" ушанавалі ў Мінску

МІНСК, 7 мая – Sputnik. У беларускай сталіцы адбыўся мітынг і ўскладанне кветак да мемарыяльнага комплексу "Масюкоўшчына" на месцы масавага пахавання вязняў лагера ваеннапалонных "Шталаг 352".

Нацысцкая фабрыка смерці дзейнічала з 1941 па 1944 год.

Ва ўрачыстым мерапрыемстве, прысвечаным 80-годдзю Вялікай Перамогі, прынялі ўдзел кіраўнік Цэнтральнага раёна Мінска Валерый Вараніцкі, прадстаўнік Рэспублікі Башкортастан пры Гандлёвым прадстаўніцтве Расійскай Федэрацыі ў Беларусі Канстанцін Клімін, маладзёжныя арганізацыі, прадстаўнікі міжнароднай грамадскай арганізацыі "Татара-башкірская культурная спадчына "Чышма".

Па словах Кліміна, на франтах Вялікай Айчыннай ваявала больш за 710 тысяч ураджэнцаў Башкортастана.

Яны былі ў складзе гарнізона Брэсцкай крэпасці, які прыняў няроўны бой з праціўнікам у першыя хвіліны вайны, гераічна ваявалі ў складзе войск Заходняга фронту ў Беластоцка-Мінскай бітве, стрымліваючы націск перавышаючых сіл праціўніка да 9 ліпеня. У бязлітасных баях загінула больш за 300 тысяч вайскоўцаў, многія трапілі ў палон.

У ліпені 1941 года каля вёскі Масюкоўшчына нацыстамі быў створаны канцэнтрацыйны лагер "Шталаг 352". Яго тэрыторыю абнеслі калючым дротам у некалькі радоў, паміж якімі месцамі былі ўстаноўлены супрацьпяхотныя міны. Па перыметры на вышках стаялі кулямёты.

Зняволеныя выконвалі цяжкую фізічную працу, пры гэтым дзённы рацыён складаўся з 160 грамаў эрзац-хлеба – адходаў мукамольнай вытворчасці з дабаўленнем пілавіння або саломы, а таксама міскі поліўкі з гнілой бульбы. Практычна штодзень ад голаду і хвароб памірала 150-200 чалавек.

Але нават у гэтых умовах людзі змагаліся. У гаражы чырвонаармейцы-сувязісты здолелі сабраць радыёпрыёмнік і слухалі зводкі Саўінфармбюро. Інфармацыя, якая перадавалася з вуснаў у вусны, хутка распаўсюджвалася па лагеры.

Палонныя таксама здзяйснялі ўцёкі. Група чырвонаармейцаў з 15 чалавек напала на ахову ў рамонтнай майстэрні, украла два бронеаўтамабілі і з боем прарвалася за перыметр. Паспяхова дабралася да партызанскага атрада ў раёне Ждановіч. У пошуку падпольшчыкаў немцы ўчынілі "чысткі", расстраляўшы больш за 300 чалавек.

Пакаранне смерцю нацысты праводзілі рэгулярна. За тры гады ў "Шталаг 352" было знішчана звыш 80 тысяч чалавек.

"Паводле архіўных звестак, у "Шталаг 352" былі пахаваны сама меней 28 выхадцаў Башкірскай Аўтаномнай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі", - распавёў Клімін.

Вязняў лагера, якія выжылі, савецкія войскі вызвалілі ў ліпені 1944 года. У гады ВАВ у Башкортастане было сфарміравана каля 20 злучэнняў. Некаторыя з іх, 170-я стралковая, 112-я кавалерыйская вызначыліся ў баях за Беларусь.