У ліпені 1944 года Мінск ляжаў у руінах, уцалела толькі каля 70 будынкаў – і з іх большая частка была замініравана. Так, толькі ў Доме ўрада сапёрам прыйшлося абясшкодзіць каля паўсотні фугасаў, некаторыя важылі амаль паўтоны. Міны-пасткі фашысты ставілі ў самых розных месцах, нават у дзвярах ліфтаў.
Стан горада быў такі, што на пасяджэннях камісіі па аднаўленні Мінска нават абмяркоўвалі варыянт перанесці сталіцу Беларусі прыкладна на 10 кіламетраў, аднак у выніку ўсё ж вырашылі аднаўляць горад. Завалы разбіралі ўсе: кожнаму мінчаніну ва ўзросце ад 15 да 65 належала адпрацаваць на расчыстцы 15 гадзін за месяц.
Спецыяльная камісія вывучала, што з уцалелых будынкаў можна аднавіць, а што ўсё ж больш мэтазгодна знесці. Сярод адноўленых будынкаў – пабудаваныя па праектах архітэктара Іосіфа Лангбарда (ён жа займаўся і рэканструкцыяй) тэатр оперы і балета і галоўны корпус Акадэміі навук, а таксама старая ленінская бібліятэка, фабрыка-кухня. Паўкруглыя дамы на цяперашняй плошчы Перамогі цалкам выгарэлі знутры, але фасады падлягалі аднаўленню, а ўнутраныя перагародкі можна было замяніць – што і было зроблена.
Пакуль горад аднаўлялі, людзі туліліся ў падвалах, зямлянках, палатачных гарадках, гатавалі ежу на вогнішчы. І пакідалі надпісы на руінах дамоў, у якіх жылі раней, – каб тыя, хто вернецца з фронту, маглі іх знайсці.
Мінск не толькі адбудоўвалі, але і актыўна азелянялі: у 1950-х у горадзе можна было ўбачыць нават пальмы. Папялішча і руіны змяніліся кветкамі, дрэвамі і новымі будынкамі. Галоўны праспект забудоўвалі ў стылі сталінскага ампіру – урачыстым, манументальным.
За 81 год беларуская сталіца моцна змяніліся. Шырокія вуліцы, сучасная забудова... І толькі фатаграфіі разбуранага горада, помнікі і мемарыяльныя таблічкі нагадваюць пра страшныя гады акупацыі і пра тое, якой цаной дасталася вызваленне Мінска.
Хочаце яшчэ больш актуальных і цікавых навін – падпісвайцеся на Telegram-канал Sputnik Беларусь, чытайце нас у Дзэн, а таксама сачыце за намі ў сацсетках "Одноклассники" і "ВКонтакте"