Пракурор абвяшчаў абвінавачанне па справе карніка Восіпа Вінніцкага больш за гадзіну. Аднаму з фігурантаў справы аб генацыдзе пасмяротна ставіцца ў віну наўмыснае знішчэнне больш за 400 мірных жыхароў на акупіраванай тэрыторыі БССР. Беларускія пракуроры сабралі доказы па 17 эпізодах злачыннай дзейнасці Вінніцкага, які быў камандзірам 1-й роты 118-га батальёна ахоўнай паліцыі, у спіску злачынстваў якога – удзел у знішчэнні Хатыні.
Справа Вінніцкага складае 26 тамоў, па ім праходзяць больш за 50 сведак і адзін пацярпелы – гэта 91-гадовы жыхар вёскі Казыры Іосіф Браніслававіч Шаціла. Яго старэйшага зводнага брата Пятра 1911 года нараджэння 118-ы карны батальён, у які ўваходзіў і Вінніцкі, расстраляў разам з яшчэ 34 мірнымі жыхарамі на дарозе ад Плешчаніц да Хатыні.
Чатыры кулі ў грудзі
З-за ўзросту і стану здароўя Іосіф Шаціла не змог прысутнічаць на судовым пасяджэнні, таму ў судзе прадэманстравалі відэазапіс яго паказанняў, якія ён даваў на стадыі папярэдняга расследавання крымінальнай справы Вінніцкага.
Іосіф Шаціла дае паказанні па справе Восіпа Вінніцкага
© Sputnik / Тамара Беляева
Размова ідзе аб самым пачатку карнай аперацыі, якую 118-ы батальён пачаў пасля таго, як партызанамі быў забіты эсэсавец Ханс Вельке, вядомы спартсмен і любімчык Гітлера. 22 сакавіка 1943 года ён ехаў з Плешчаніц у Мінск. Пасля забойства Вельке карнікі пачалі затрымліваць лесарубаў, прыняўшы іх за партызан. Сярод тых, каго затрымалі, былі і два браты Іосіфа Шацілы – старэйшы Пётр (1911 года нараджэння) і малодшы (1925 года нараджэння).
"Выгналі ўсіх з лесу, больш за 60 чалавек было, 34 расстралялі, расстралялі і майго брата 1911 года нараджэння, чатыры кулі трапілі ў грудзі. А другі брат 1925 года нараджэння быў паранены ў пятку і выжыў", - паведаміў у сваіх паказаннях Іосіф. Паводле яго слоў, менавіта выжыўшы брат і расказваў яму пра тыя падзеі.
Пасля гэтага 118-ы батальён ахоўнай паліцыі спаліў Хатынь.
Карнікі давалі паказанні на Вінніцкага
Як было абвешчана ў судовым пасяджэнні, крымінальная справа Вінніцкага была выдзелена ў асобную вытворчасць з крымінальнай справы ката Хатыні Уладзіміра Катрука. Як і на Катрука, на Вінніцкага паказанні яшчэ ў савецкія часы на судовых працэсах давалі карнікі з 118-га батальёна Рыгор Васюра, Астап (Астап, а не Восіп – выпраўлена ў адпаведнасці з гістарычнымі матэрыяламі) Кнап і Іван Лазінскі. Калі ў Савецкім Саюзе ў 70-я і 80-я гады ішлі судовыя працэсы над катамі Хатыні, і Вінніцкі, і Катрук пражывалі ў Канадзе і не былі прыцягнуты да адказнасці.
Суд па справе Восіпа Вінніцкага
© Sputnik / Тамара Беляева
"Доказы ў дачыненні да Вінніцкага сабраны на падставе паказанняў сведак; копій архіўных дакументаў аб рэалізацыі гітлераўскай Германіяй плана "Барбароса", плана "Ост", які прадугледжваў знішчэнне не менш як 75% насельніцтва БССР (…); матэрыяламі архіўных крымінальных спраў у дачыненні да 118-га батальёна, у тым ліку паказаннямі Васюры, Лазінскага, Куркі, Лакусты, Кнапа, Мялешкі і іншых карнікаў", - заявіў дзяржаўны абвінаваўца – намеснік начальніка галоўнага ўпраўлення крымінальна-судовага нагляду Генеральнай пракуратуры Кірыл Чубкавец падчас судовага следства ў Вярхоўным судзе.
Хто такі карнік Вінніцкі
Вінніцкі нарадзіўся ў 1915 годзе на тэрыторыі сучаснай Польшчы, вучыўся ў Львове, у 1939 годзе быў мабілізаваны ў польскую армію, быў у арганізацыі ўкраінскіх нацыяналістаў "Букавінскі курань", у Кіеве ўступіў у склад 118-га карнага батальёна ахоўнай паліцыі, узначаліўшы першую роту. У 1942-1944 гадах ён знаходзіўся на акупіраванай тэрыторыі Беларусі, кіраваў і прымаў непасрэдны ўдзел у карных аперацыях.
Пасля вайны ён апынуўся ў Берліне, потым у Англіі, потым перабраўся ў Канаду, дзе, нягледзячы на сваё крывавае мінулае, ніяк не скрываўся, скончыў універсітэт, абараніў шэраг дысертацый, вёў актыўную грамадскую дзейнасць, быў адным з заснавальнікаў "брацтва былых салдат УНА*", дажыў да старасці і памёр у 1997 годзе.
Страшныя лічбы
Як паведаміў дзяржаўны абвінаваўца падчас судовага пасяджэння, у выніку генацыду, які здзейснілі нацысты і іх памагатыя на акупіраванай тэрыторыі БССР, загінула больш за 2 мільёны чалавек. Былі разбураны больш за 200 гарадоў, у тым ліку Мінск, знішчаны больш за тысячу сёл і вёсак.
Усяго Беларусі нанесены маёмасны ўрон у памеры, эквівалентным не менш як 43,5 тоны золата, паведаміў дзяржабвінаваўца.
*арганізацыя забаронена ў РФ.
Хочаце яшчэ больш актуальных і цікавых навін – падпісвайцеся на Telegram-канал Sputnik Беларусь, чытайце нас у Дзэн, а таксама сачыце за намі ў сацсетках "Одноклассники" і "ВКонтакте"