https://bel.sputnik.by/20190521/Pravaps-ne-n-z-nazonkam-prymetnkam--dzeyaslovam-1041242532.html
Правапіс "не", "ні" з назоўнікамі, прыметнікамі і дзеясловамі
Правапіс "не", "ні" з назоўнікамі, прыметнікамі і дзеясловамі
Sputnik Беларусь
У даведках для школьнікаў і іх бацькоў Sputnik разглядае правілы і найбольш складаныя аспекты вывучэння беларускай мовы. Сёння наша тэма – правапісанне часціц... 21.05.2019, Sputnik Беларусь
2019-05-21T17:28+0300
2019-05-21T17:28+0300
2019-05-21T10:08+0300
грамадства
цiкавосткi
беларуская мова
цэнтралізаванае тэсціраванне
вучым беларускую мову
https://cdnn11.img.sputnik.by/img/104123/33/1041233318_0:5:1600:910_1920x0_80_0_0_382d295f34d9f7dc7290b2a2b44d403c.jpg
Набліжаецца ЦТ па беларускай мове, і Sputnik дапамагае выпускнікам і ўсім зацікаўленым разабрацца ў складаных правілах.Што такое часціца?Часціца – гэта нязменная часціна мовы, справа якой – надаць слову, словазлучэнню або сказу сэнсавую або экспрэсіўную афарбоўку. У залежнасці ад аццення значэння яны падзяляюцца на сэнсавыя, мадальныя, эмацыянальныя і формаўтваральныя.Часціцы падзяляюцца на невытворныя, то бок тыя, якія не суадносяцца ў сучаснай літаратурнай беларускай мове з іншымі часцінамі мовы, а таксама вытворныя, якія могуць суаднасіцца з дзеясловамі, прыслоўямі, займеннікамі і выклічнікамі.Паводле саставу часціцы можна падзяліць на простыя – аднаслоўныя, і састаўныя – з 2 або болей слоў.Часціцы "не" і "ні"Хоць часціца "не" і адмоўная, часам яна можа надаваць словам або цэламу сказу сцвярджальны сэнс: не магу не пайсці.Часціца "ні", акрамя адмоўнага, можа узмацняць адмоўны сэнс сказа з часціцай "не": ён не мае ні капейкі; а таксама сцвярджальны, калі ўжываецца ў спалучэнні з займеннікамі або прыслоўямі: хто бы ні пайшоў.Правапіс "не"/"ня", "ні" з назоўнікаміАдмоўная часціца "не" пішацца з назоўнікамі асобна, калі ў сказе выражана супрацьпастаўленне: не прыйшоў, а прыпоўз; адмаўленне: я не пайшоў у школу.Часціца "ні" заўсёды пішацца з назоўнікамі асобна: ні кала, ні двара."Не"/"ня" пішацца з назоўнікамі разам і з'яўляецца ў слове прыстаўкай, калі:Правапіс "не"/"ня", "ні" з прыметнікамі "Не"/"ня" пішацца з прыметнікамі разам, калі:"Не"/"ня" пішацца асобна, калі ў сказе ёсць супрацьпастаўленне: не вялікі, а малы, а таксама, калі ўжываюцца словы "зусім", "далёка": далёка не лепшы.Правапіс "не"/"ня" з дзеясловамі"Не"/"ня" заўсёды пішацца разам з дзеясловамі якія без яе не ўжываюцца: нестае, непакоіць, няволіць і г.д. Таксама з дзеясловамі, у якіх прыстаўка неда-: недайсці, недаспаць. Ад іх трэба адрозніваць дзеясловы, у якіх да- з'яўляецца прыстаўкай, а "не" абазначае няскончанае дзеянне: не дайсці да дому.У іншых выпадках "не" з дзеясловамі заўсёды пішацца асобна.Правапіс "не"/"ня", "ні" з прыслоўяміЗ прыслоўямі, якія заканчваюцца на –а, -е "не"/"ня" пішацца разам у тыж ха выпадках, што і з назоўнікамі і прыметнікамі. Запомніць трэба словы: неяк, недзе, некуды, неадкуль.Асобна "не" пішацца з прыслоўямі, калі існуе супрацьпастаўленне: не позна, а своечасова.
https://bel.sputnik.by/20190514/TsT-pa-belaruskay-move-Chastsny-movy-nazonk-1041147541.html
https://bel.sputnik.by/20190424/Test-rykhtuemsya-da-TsT-pa-belaruskay-move-1040916071.html
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2019
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Навіны
ru_BY
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
грамадства, цiкавосткi, беларуская мова, цэнтралізаванае тэсціраванне, вучым беларускую мову
грамадства, цiкавосткi, беларуская мова, цэнтралізаванае тэсціраванне, вучым беларускую мову
Правапіс "не", "ні" з назоўнікамі, прыметнікамі і дзеясловамі
У даведках для школьнікаў і іх бацькоў Sputnik разглядае правілы і найбольш складаныя аспекты вывучэння беларускай мовы. Сёння наша тэма – правапісанне часціц "не" і "ні".
Набліжаецца ЦТ па беларускай мове, і Sputnik дапамагае выпускнікам і ўсім зацікаўленым разабрацца ў складаных правілах.
Часціца – гэта нязменная часціна мовы, справа якой – надаць слову, словазлучэнню або сказу сэнсавую або экспрэсіўную афарбоўку. У залежнасці ад аццення значэння яны падзяляюцца на сэнсавыя, мадальныя, эмацыянальныя і формаўтваральныя.
Часціцы падзяляюцца на невытворныя, то бок тыя, якія не суадносяцца ў сучаснай літаратурнай беларускай мове з іншымі часцінамі мовы, а таксама вытворныя, якія могуць суаднасіцца з дзеясловамі, прыслоўямі, займеннікамі і выклічнікамі.
Паводле саставу часціцы можна падзяліць на простыя – аднаслоўныя, і састаўныя – з 2 або болей слоў.
Хоць часціца "не" і адмоўная, часам яна можа надаваць словам або цэламу сказу сцвярджальны сэнс: не магу не пайсці.
Часціца "ні", акрамя адмоўнага, можа узмацняць адмоўны сэнс сказа з часціцай "не": ён не мае ні капейкі; а таксама сцвярджальны, калі ўжываецца ў спалучэнні з займеннікамі або прыслоўямі: хто бы ні пайшоў.
Правапіс "не"/"ня", "ні" з назоўнікамі
Адмоўная часціца "не" пішацца з назоўнікамі асобна, калі ў сказе выражана супрацьпастаўленне: не прыйшоў, а прыпоўз; адмаўленне: я не пайшоў у школу.
Часціца "ні" заўсёды пішацца з назоўнікамі асобна: ні кала, ні двара.
"Не"/"ня" пішацца з назоўнікамі разам і з'яўляецца ў слове прыстаўкай, калі:
- слова без яе не ўжываецца: непрыступны;
- слова можна замяніць сінонімам або блізкім па значэнні: недалёкі (блізкі), няўдача (правал).
Правапіс "не"/"ня", "ні" з прыметнікамі
"Не"/"ня" пішацца з прыметнікамі разам, калі:
- прыметнік без "не"/"ня" не ўжываецца: няўклюжы;
- яго можна замяніць сінонімам або словам, блізкім па значэнні: невялікі – малы.
"Не"/"ня" пішацца асобна, калі ў сказе ёсць супрацьпастаўленне: не вялікі, а малы, а таксама, калі ўжываюцца словы "зусім", "далёка": далёка не лепшы.
Правапіс "не"/"ня" з дзеясловамі
"Не"/"ня" заўсёды пішацца разам з дзеясловамі якія без яе не ўжываюцца: нестае, непакоіць, няволіць і г.д. Таксама з дзеясловамі, у якіх прыстаўка неда-: недайсці, недаспаць. Ад іх трэба адрозніваць дзеясловы, у якіх да- з'яўляецца прыстаўкай, а "не" абазначае няскончанае дзеянне: не дайсці да дому.
У іншых выпадках "не" з дзеясловамі заўсёды пішацца асобна.
Правапіс "не"/"ня", "ні" з прыслоўямі
З прыслоўямі, якія заканчваюцца на –а, -е "не"/"ня" пішацца разам у тыж ха выпадках, што і з назоўнікамі і прыметнікамі. Запомніць трэба словы: неяк, недзе, некуды, неадкуль.
Асобна "не" пішацца з прыслоўямі, калі існуе супрацьпастаўленне: не позна, а своечасова.
