Тамара Бяляева, Sputnik
У Беларусі грошы на выбарах не вырашаюць практычна нічога, заявіла старшыня Цэнтральнай выбарчай камісіі Лідзія Ярмошына. У эксклюзіўным інтэрв’ю Sputnik яна распавяла, чаму фільм “Дзень выбараў” не мае нічога агульнага з рэчаіснасцю, якія кандыдаты падабаюцца асабіста ёй, для чаго палітыкам іміджмэйкеры, а таксама пра боршч, канапу і пішучыя прылады прэзідэнта.
"Дзень выбараў"—такое ў Беларусі немагчыма
Фільм —чароўны, гратэск, але тое, што адбываецца ў гэтай карціне, немагчыма ўявіць у Беларусі, пераканана Ярмошына.
"Гэта, перш за ўсё, праект, які паказвае, што ў Расіі ў дзень выбараў грошы вырашаюць усё, што там за грошы можна купіць любую пасаду, у дадзеным выпадку, пасаду губернатара", —лічыць яна. У Беларусі ж, на думку Ярмошынай, грошы на выбарах не вырашаюць амаль нічога. "У нас значна важней той самы адміністрацыйны рэсурс, напрыклад, падтрымка мясцовай улады, а яна вызначаецца зусім не грашыма", — канстатавала кіраўнік ЦВК.
Яна ўпэўнена, што для Беларусі сітуацыя, паказаная ў фільме "Дзень выбараў", зусім немагчымая. Ды і ў Расіі падобнае магло адбыцца, калі б там не было моцнай цэнтральнай улады. "Цяпер там ёсць партыя "Адзіная Расія" якая і ажыццяўляе палітычнае кіраўніцтва амаль ва ўсіх рэгіёнах Расіі. І гэта таксама вызначае цяпер перамогу, а зусім не грошы",- сказала Ярмошына.
Таму, мяркуе яна, "Дзень выбараў" смешны і пацешны фільм, але які не мае нічога агульнага з рэчаіснасцю. "Можа быць, і дзякуй Богу, таму што калі выбіраць з двух бед — адміністрацыйны рэсурс або грошы, то пераважней адміністрацыйны рэсурс. Ён хоць бы бандыта не выведзе ва ўладу. Грошы — выведуць любога — заявіла старшыня Цэнтрвыбаркама.
Палітычных амбіцый няма і не можа быць
Лідзія Ярмошына ў інтэрв'ю Sputnik некалькі разоў падкрэсліла, што ў яе няма і не можа быць палітычных амбіцый.
"Я ўвогуле здзіўляюся, як са сваім характарам стала начальнікам. Ніколі да гэтага не імкнулася. Што называецца воля лёсу, выпадку", — сказала яна.
І да таго, як стала членам ЦВК, Ярмошына ніколі не цікавілася выбарамі. "Таму ў мяне няма ніякіх палітычных амбіцый. Занадта вялікая адказнасць", — дадала яна.
Аб нахабнасці кандыдатаў
Кіраўнік Цэнтрвыбаркама прызнаецца, што як выбаршчыку ёй падабаюцца людзі ціхія, спакойныя і інтэлігентныя. Але такім, па яе словах, нічога не свеціць у выбарчай кампаніі. "Кандыдат павінен быць па-добраму нахабны, агрэсіўны і прыкметны. Я гатовая вітаць такіх палітыкаў, лідэраў партый, і яны ёсць у нас, ніколі не прапускаюць прэзідэнцкія выбары. Не буду называць, каб не рабіць рэкламу", — сказала яна.
Задача кожнай партыі ўдзельнічаць у выбарах, нагадала кіраўнік ЦВК. І калі палітык паводзіць сябе ў адпаведнасці з агульнапрынятымі партыйнымі стандартамі — гэта вельмі добра, лічыць яна.
Пра іміджмэйкераў
Ярмошына прызналася, што выступае за іміджмэйкераў для кандыдатаў, але дзеючаму кіраўніку дзяржавы яны зусім не патрэбныя.
Успамінаючы вопыт супрацоўніцтва беларускіх уладаў з вядомым брытанскім піяршчыкам лордам Бэлам, яна асабліва адзначыла, што гаворка ішла аб паляпшэнні на міжнароднай арэне іміджу Беларусі, а не яе лідэра. "Гэта тычылася інтэрв'ю, выхаду на СМІ. Бо, каб запрасіць уплывовага журналіста з Захаду, трэба абавязкова мець пасярэдніка", — патлумачыла кіраўнік ЦВК.
Што ж тычыцца саветаў іміджмэйкера: як паводзіць сябе, як гаварыць, як выглядаць, то, па словах Ярмошынай, прэзідэнт Беларусі не прыме ніводнай такой парады. "Аляксандр Лукашэнка — моцная індывідуальнасць. Ён занадта самадастатковы, каб дазволіць каму-небудзь што-небудзь карэктаваць у сабе", — пераканана яна.
Пры гэтым старшыня Цэнтральнай выбарчай камісіі выказала меркаванне, што некаторыя кандыдаты карысталіся паслугамі іміджмэйкера і ўспрынялі іх парады. "Параўноўваючы, як яны сябе паводзілі тут, у ЦВК, і ў тэлевізары як глядзеліся — зусім розныя людзі. У сценах Цэнтрвыбаркама часам здаюцца расперазанымі, нахабнымі, а па тэлевізары — белыя і пухкія, Бога пастаянна ўспамінаюць, братоў у Хрысце. Бачна праца іміджмэйкера", — заявіла Ярмошына. Але ёсць, па яе словах, і такія самародкі, якім ніякай іміджмэйкер не дапаможа.
Пра боршч і хатнія нарыхтоўкі
Кіраўнік ЦВК прызналася ў інтэрв'ю Sputnik, што яе папулярнае выказванне пра тое, што жанчына не павінна хадзіць на мітынгі, а сядзець дома і варыць боршч, не было хатняй нарыхтоўкай.
"З баршчом атрымалася нечакана. Не будзем забываць, што гэта было сказана ў хвіліну моцнага душэўнага хвалявання. Ноччу, пасля "Плошчы". Я прыехала на працу, на плошчы валяюцца ломікі, вокны пабітыя. Мы перажылі моманты страху", — сказала яна.
19 снежня 2010 года, у дзень выбараў прэзідэнта, удзельнікі шэсця распачалі штурм Дома ўрада на плошчы Незалежнасці ў Мінску. Тады супрацоўнікі міліцыі затрымалі каля 600 чалавек, сярод якіх былі жанчыны. Пазней падзеі той ночы пачалі называцца "Плошча".
Яна ўспомніла, што калі яе папрасілі выказаць свае меркаванні пра падзеі на плошчы і затрыманне жанчын падчас акцыі пратэсту, сказала: "Гэта не жанчыны. Сапраўдныя жанчыны сядзяць дома і вараць боршч". Гэта, па словах Ярмошынай, была зусім спантанная фраза.
"Я ніколі не буду нічога нарыхтоўваць з прамоваў — ні пра кулінарыю, ні пра што іншае. Я не ведаю, што адбудзецца, і што мяне спытаюць", — канстатавала яна. Як бы над гэтай фразай не смяяліся, падкрэсліла кіраўнік ЦВК, яе падхапілі. А значыць, пераканана яна, гэты афарызм удалы — таму што ён дакладны і запамінаецца.
Пра канапу і адсутнасць стала
Правёўшы невялікую экскурсію для карэспандэнта Sputnik па Цэнтрвыбаркаму, Лідзія Ярмошына прызналася, што не любіць пампезныя кабінеты.
"Мне ўжо не раз казалі, што кабінет мой сціплы і маленькі. Я ўвогуле супраць пампезных кабінетаў. У Еўропе вы такіх не сустрэнеце, там усё сціпла", — распавяла яна. І прызналася, што кабінет крыху большых памераў ёй бы ўсё ж такі не пашкодзіў. "І не хапае месца для стала пасяджэнняў", — сказала Ярмошына, бо не можа выкінуць з кабінета куткавую канапу.
"Канапа гістарычная — на ёй нават сядзеў Аляксандр Рыгоравіч Лукашэнка ў 2001 годзе. Ды і столькі яшчэ паважаных людзей… і Вішнякоў, і Чураў, і Барадзін. А колькі каньяку было выпіта, седзячы на гэтай канапе. Заўсёды, вядома, частавала я. Таму што нармальны мужчына пасаромеўся б прыносіць каньяк — гэта будзе недарэчна і груба", — успамінае яна. І тут жа зазначае, што каньяк у кабінеце кіраўніка Цэнтрвыбаркама — гэта было даўно, калі яшчэ не было Дырэктывы прэзідэнта аб барацьбе з п'янствам на працы.
"Таму я ніколі не расстануся з гэтай канапай — і наогул, дзе я буду каву піць? За працоўным сталом, ці што?", — пажартавала Ярмошына.
Пры гэтым яна распавяла, што дэлегацыі яна прымае, як правіла, у кабінетах і залах Палаты прадстаўнікоў. Калі гасцей мала, то, наадварот, у кабінеце — у сакратара ЦВК Мікалая Іванавіча Лазавіка.
Падарунак ад прэзідэнта
Старшыня ЦВК падзялілася аб тым, як кіраўнік дзяржавы падарыў ёй дзве аўтаручкі, але адну з іх ёй давялося аддаць у музей, а другая — дрэнна піша.
"Пасля выбараў 2010 года прэзідэнт мне перадаў залаты Parker, якім ён падпісаў акт аб прынясенні прысягі на выбарах. У мяне гэтую ручку папрасілі ў Музеі дзяржаўнасці, дзе яна засталася назаўжды. Добрая ручка была — пісала вельмі добра", — распавяла Ярмошына.
Яна таксама ўдакладніла, што ёсць яшчэ адна ручка, якую ёй падарыў прэзідэнт на 60-годдзе. "Гэта вельмі дарагая ручка — корпус сярэбраны, з яшмай, каштуе тры тысячы еўра. З нумарным знакам. У мяне ці ледзь не першы нумар. Дарагая ручка, але не піша. Паўстаронкі напішаш — і ўсё. Увогуле, брак, які купілі за шалёныя грошы", — іранізуе Ярмошына.
Пры гэтым яна прызналася, што сама ніколі не рабіла падарункаў кіраўніку дзяржавы. "Можна было б… але што я падару прэзідэнту? Усё гэта будзе набыта за кошт бюджэту. Які сэнс рабіць такі падарунак, калі ён нічога не варты", — падкрэсліла субяседніца Sputnik. І адзначыла, што любы больш-менш значны падарунак першай асобе, набыты за ўласны кошт, ужо будзе выглядаць як паднашэнне. А яна не лічыць гэта правільным, таму што падарункі павінны дарыць адзін аднаму людзі блізкія.
