У традыцыйным беларускім календары святкаванне Калядаў пачынаецца 6 студзеня і працягваецца ажно да Вадохрышча, 18 студзеня. Але вось у Бярэзінскім раёне Мінскай вобласці традыцыя гулянняў працягваецца яшчэ тры дні і заканчваецца толькі 21 студзеня абрадам "Цягнуць Каляду на дуба".
Абрад вёсцы Новіны адзначаюць здаўна — ніхто не ведае, калі яго пачалі святкаваць. Нават у часы савецкай забароны, святкавалі паасобна сямейным колам, але Каляду не цягнулі, і толькі ў 1998 годзе абрад поўнасцю быў адноўлены.
Са словаў Ніны Клімовіч, мясцовай жыхаркі, якая адрадзіла напоўніцу абрад, святкаване заўсёды шматлюднае і што вельмі важна, з удзелам мясцовай моладзі. "Нам не трэба нікога адмыслова запрашаць, дзеткам самім цікава паўдзельнічаць у абрадзе. Яны ведаюць усе патрэбныя песні і танцы, кожны мае строй", — сказала яна.
1/20
© Sputnik / Сергей Лескеть
Кожны ўдзельнік абрада нясе калядныя прысмакі ў мясцовы ДК – каўбасу пальцам пханую, сала ды кумпякі, сальцісон і халадзец, процьма пірагоў і маленькіх аладачак. Затым бяруць снапок з зернем, які застаўся яшчэ ад дажынак альбо зажынак, і апранаюць яго ў жаночы строй, ставяць на упрыгожанае кола і выносяць на двор. На кола яшчэ ставяць чугунок з куццёй. Тут выбіраюць талакой самую ганаровую жанчыну якая і павязе на санках, трымаючы ў руках Каляду да Дуба.
2/20
© Sputnik / Сергей Лескеть
Святкаванне пачынаецца адранку. Раней людзі ішлі пешшу ў канец вёскі і цягнулі толькі каляду на санках.
3/20
© Sputnik / Сергей Лескеть
На дадзены момант гісторыя ўзнікнення абраду "Цягнуць Каляду на дуба" невядома. Першым на яго звярнуў увагу выкладчык Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта культуры і мастацтваў Пётр Гуд, які пабываў там у 1984 годзе.
4/20
© Sputnik / Сергей Лескеть
Абрад "Цягнуць Каляду на дуба" з'яўляецца адзіным на Беларусі абрадам, прысвечаным заканчэнню каляднага цыкла.
5/20
© Sputnik / Сергей Лескеть
Нягледзячы на тое, што абрад быў адноўлены ў 1998 г., ён трывала захоўваецца ў памяці мясцовых жыхароў, удзельнікамі і носьбітамі традыцыі святкавання абраду з’яўляецца не адно пакаленне вяскоўцаў.
6/20
© Sputnik / Сергей Лескеть
Са словаў Ніны Клімовіч, мясцовай жыхаркі, якая адрадзіла напоўніцу абрад, святкаване заўсёды шматлюднае і што вельмі важна, з удзелам мясцовай моладзі.
7/20
© Sputnik / Сергей Лескеть
"Нам не трэба нікога адмыслова запрашаць, дзеткам самім цікава паўдзельнічаць у абрадзе. Яны ведаюць усе патрэбныя песні і танцы, кожны мае строй", - гаворыць Клімовіч.
8/20
© Sputnik / Сергей Лескеть
Лічыцца, што чым далей дарога да дуба, тым даўжэйшы лён атрымаецца.
9/20
© Sputnik / Сергей Лескеть
Ужо некалькі год жыхары вёскі ездзяць конямі за 2 км у поле да "льнянога" дуба. Свой дуб у Новінах пабіла маланкай.
10/20
© Sputnik / Сергей Лескеть
Дуб называюць льняным таму, што ён распускаецца, калі зацвітае лён, да гэта часу стаіць бы ссохлы.
11/20
© Sputnik / Сергей Лескеть
Побач з дубам Каляду пераварочваюць і куляюць у снег. Згодна з традыцыяй трэба, каб з гаршэчка пасыпаліся крупы – тады ўродзіць добрая ніва.
12/20
© Sputnik / Сергей Лескеть
Потым цягнуць на дуб саламянае пудзіла Каляды – каб сядзела высока і садзейнічала багатаму ўраджаю ў новым сельскагаспадарчым годзе, кола або барану – каб буслы вяліся, а таксама абрадавую кашу-куццю – ахвяра душам продкаў.
13/20
© Sputnik / Сергей Лескеть
На дуб могуць лезці толькі маладыя нежанатыя хлопцы, якія здымалі старую Каляду і тут жа спальвалі, і мацавалі новую.
14/20
© Sputnik / Сергей Лескеть
Пасля гэтага пачынаецца агульны карагод вакол дуба і пачастункі.
15/20
© Sputnik / Сергей Лескеть
Тэкст асноўнай абрадавай песні тлумачыць, для чаго цягнуць Каляду на дуба – для добрага ўраджаю ў новым сельскагаспадарчым годзе.
16/20
© Sputnik / Сергей Лескеть
Клопат пра будучы ўраджай, здароўе і шчасце ўсіх жыхароў вёскі, які ўвасабляе Каляда, аб'ядноўвае жыхароў.
17/20
© Sputnik / Сергей Лескеть
Удзельнікаў чакаюць традыцыйныя гульні і забавы, шчодры пачастунак.
18/20
© Sputnik / Сергей Лескеть
Снапок с зернем, які апрануты ў жаночае адзенне, сімвалізуе жаночы пачатак. Абрад спыняе спрэчкі наконт таго, ці існаваў персаніфікаваны міфалагічны вобраз Каляды.
19/20
© Sputnik / Сергей Лескеть
Таксама ў Каляды практыкуецца шмат гульняў, адна з іх вельмі цікавая – "Ката пячы".
20/20
© Sputnik / Сергей Лескеть
Па вяртанні ў вёску усе удзельнікі абрада сядуць за стол.
