https://bel.sputnik.by/20160720/1024341087.html

"Дзяцей вам, як вішань на дрэве!": вішня ў абрадах і кулінарыі

"Дзяцей вам, як вішань на дрэве!": вішня ў абрадах і кулінарыі

Sputnik Беларусь

Сярэдзіна лета. Калi жывеш на вёсцы, толькі паспявай паварочвацца! Трэба хутчэй абіраць стары вішэннік і гатаваць найсмачнейшыя стравы з вішняў. 20.07.2016, Sputnik Беларусь

2016-07-20T14:30+0300

2016-07-20T14:30+0300

2022-04-14T15:49+0300

спадчына

беларусь

ларыса мятлеўская

нацыянальныя традыцыі

прыродная сталоўка: гатуем з таго, што пад нагамі

беларуская кухня

https://cdnn11.img.sputnik.by/img/102434/09/1024340991_0:239:2592:1704_1920x0_80_0_0_139d4425d8e727741adfb08117bb1128.jpg

Ларыса Мятлеўская, Sputnik.Вось ужо тыдзень, як зранку да вечара то тут то там чуецца: "Г-у-у! А — а-а…!" Гэта людзі ратуюць ураджай вішні ад галодных птушак, якія налятаюць вялікімі зграямі.Толькі і чуваць гаворку паміж суседзямі: "Што гэта за свет настаў! Адкуль гэтых птушак столькі развялося? Даўней такога не было. Наляцяць, усё чыста абаб'юць! І пудзіла не баяцца, агу-у, халера!"Каб не быць разявакай, трэба хутчэй абіраць стары вішэннік. А вішнёвыя дрэвы ў ім бы жанчыны, якія прыбраліся на свята ў каралі з буйных сакавітых ягад.Вішні і звычаёвае праваДа вішнёвых дрэў у садзе з боку гаспадароў заўжды было асабліва прыхільнае стаўленне. Гэтаму шмат прычын. Прыгожае, ураджайнае, не патрабавальнае ў доглядзе дрэва.Чым больш гаспадар меў зямлі, тым больш ён садзіў вішнёвых дрэў. І цяпер, вандруючы па Беларусі каля старых маёнткаў, можна пабачыць рэшткі вялікіх вішэннікаў. Сяляне ж часцей садзілі вішні па мяжы сваіх памеркаў, і калі зямельны надзел межаваў з суседзямі, то ў гэтым выпадку працавала звычаёвае права: гэта калі кожны абіраў ураджай са свайго боку.Столькі вам дзетак, як вішань на дрэве!Вішня — гераіня вясельных песень: "Зялёная вішня з пад кораня выйшла, не дай мяне мама, дзе я не прывычна…"Па народных уяўленнях гэта дрэва атаясамліваецца з маладой дзяўчынай. Квітнеючыя дрэвы часта параўноўваюць з нявестай ў белым. Ды і ў вясельным каравайным абрадзе каравайніцы, замясіўшы цеста, ваду, у якой мылі рукі, выліваюць пад вішню. Гэта робяць з пажаданнем маладой пары мець дзяцей столькі, колькі на вішні ягад.Сушаныя вішніУ даўніну самым распаўсюджаным спосабам нарыхтоўкі ягад вішні на зіму была іх сушка ў печы. Калі быў цукар або мёд, з вішні варылі сіропы, варэнне і жэле.Вось як гэта рабілі ў 19-м стагоддзі, у часы шляхцянкі — найвыдатнейшай гаспадыні Ганны Цюндзявіцкай, якая жыла і пісала сваю гаспадарчую кнігу непадалёк ад Мінска."Ягады з костачкамі ставяць у печ пасля выпякання хлеба на рашотах ці бляхах, злёгку засланых саломай. Але перш вішню трымаюць на сонцы, а калі яна да паловы падсохне, дасушваюць паступова ў печы. Сушку паўтараюць два ці тры разы".Праўда, цяпер сушаць не ў печы, а ў спецыяльных сушылках і  духоўках пры невысокай тэмпературы. Дарэчы, даўней таксама зберагалі энергарэсурсы. Гаспадыня выпаліла ў печы, наварыла есці, напякла хлеба — і ўставіла сушыцца вішню. Вось гэта па-гаспадарску! Дарэчы, спадарыня Ганна раіла сушаныя вішні ўжываць да мясных і рыбных соусаў, гатаваць посныя супы з віном і цукрам, заварваць замест гарбаты.Вішнёвае жэлеПасля выдалення костачак вішні праціраюць, сцэджваюць з іх сок праз мяшок і вараць пад накрыўкай, здымаючы пену. На шклянку соку дадаюць шклянку цукру.Вараць спачатку на вялікім агні. Як толькі пачне кіпець (гэта лёгка вызначыць — ручка рондаля, якую трымаюць у руцэ, дрыжыць і трасецца), належыць часта заглядаць пад накрыўку і сачыць, каб сок моцна закіпеў адзін толькі раз — але не выбег.Здымаюць з агню, выціраюць крышку ад вільгаці, чакаюць, пакуль пара трохі выйдзе з сіропу, пасля зноў ставяць на агонь — і так пяць ці шэсць разоў да гатовасці.Гатовасць жэле правяралі так. Крыху жэле хутка ахалоджвалі на лёдзе або паветры. Потым бралі крышачку жэле на галоўку шпількі і, калі яно не падала, значыць, зварылася дастаткова.Даўней лепшым посудам для варкі варэння лічылі латунны рондаль з накрыўкай. Калі такога не было, то карысталіся і медным, але добра вылуджаным.Прынамсі, я маю латунную патэльню, у якой магу зварыць толькі 1 л варэння. Але мне акурат хапае, каб паласавацца зімой самой і пачаставаць сяброў.Не прамінеце і вы пары вішнёвага ўраджаю, назапасьце на зіму і вішняў, і добрага настрою! 

беларусь

2016

Навіны

ru_BY

спадчына, беларусь, ларыса мятлеўская, нацыянальныя традыцыі, прыродная сталоўка: гатуем з таго, што пад нагамі, беларуская кухня