https://bel.sputnik.by/20160907/1025087385.html

"Пярэзвы", або "Цыганы": беларускія вясельныя звычаі

"Пярэзвы", або "Цыганы": беларускія вясельныя звычаі

Sputnik Беларусь

Не так даўно давялося мне пагуляць на вяселлі. І хоць вяселле было сучаснае, не ў вясковай хаце, а ва ўтульным рэстаране, госці змаглі акунуцца ў атмасферу... 07.09.2016, Sputnik Беларусь

2016-09-07T13:00+0300

2016-09-07T13:00+0300

2016-09-07T16:18+0300

спадчына

беларусь

ларыса мятлеўская

нацыянальныя традыцыі

https://cdnn11.img.sputnik.by/img/102508/88/1025088820_0:103:2048:1261_1920x0_80_0_0_8df2963ac5548da6ce874254f65d53ba.jpg

Ларыса Мятлеўская, Sputnik.Якім яно было? Вясёлыя сваты з тканымі ручнікамі наперавес, музыкі, якія гралі на дудзе, акардыёне, скрыпцы на ўсю акругу так, што ногі самі скакалi!А вясельны Каравай, які быў упрыгожаны 100 фігуркамі! Ім, чароўным абрадавым хлебам, Маладыя надзялялі кожнага госця, а тыя за гэта адорвалі маладых падарункамі з пажаданнем шчаслівай долі.Свацця, згодна традыцыі, выкупляе каравай Сталы ламіліся ад традыцыйных і сучасных страў на любы густ! І як жа іначай! Існуе павер'е: чым больш на вяселлі госці з'ядуць і вып'юць, тым багацейшае і сыцейшае жыццё чакае маладых.Беларускія вясельныя традыціі вельмі багатыя, і пра іх мне ёсць вам што расказаць — але крыху пазней.  На вяселлях гулялі многія, а вось пра такую частку гэтага абрада, як "пярэзвы", або як яе яшчэ называюць у народзе — "цыганы", ужо амаль забыліся. А паколькі мне на пярэзвах пабываць давялося, то грэх не нагадаць пра гэты старажытны сямейны звычай.Даведка: вяселле — комплекс абрадаў, звычаяў у спалучэнні са шматлікімі фальклорнымі элементамі, якія суправаджаюць заключэнне шлюбу і з'яўляюцца няпісаным юрыдычным актам зацвярджэння новай сям'і.Згодна з паслядоўнасцю абрадавых дзеянняў, традыцыйнае беларускае вяселле падзяляецца на тры асноўныя часткі:Пярэзвамі гэты вясельны звычай называлі таму, што праз тыдзень пасля вяселля бацькі Маладой запрашалі, або перазывалі бацькоў Маладога, сватоў, хросных бацькоў і самых блізкіх сваякоў са свайго боку і з боку Маладога да сябе ў хату, каб завяршыць вяселле.Адсюль становіцца зразумелай і другая назва гэтай бяседы — "цыганы", паколькі госці падчас вясельных святкаванняў як бы вандруюць па хатах.Бацькі Маладога прыносілі з сабой лубянкі (каробкі, сплеценыя з кары ліпы — луба), напоўненыя пірагамі, мочаным макам з мёдам, аладкамі ў смятане, смажаніну.Усё гэта разам з іншымі пачастункамі з'ядалася і запівалася напоямі. Пры гэтым спявалі:У нас сягодня перазоў, Сам Бог перайшоў, З святой Тройцай, з Прачыстай, З усімі святымі, з шчасцем і доляй.Госці гулялі вельмі доўга і гаспадары прымалі іх як найлепей. Танцавалі мала, спявалі прыпеўкі, пазаабрадавыя песні. Старэйшыя вялі гутарку пра будучае жыццё маладой пары.Лічылася, што Маладая ў гэты дзень развітваецца з бацькоўскай хатай. Яна па чарзе падыходзіла спачатку да бацькі, кланялася яму і прамаўляла: "Таткаў дамочак — божы куточак! Заставайся здаровы, жыві багата!" Далей кланялася мамцы і казала: "Мамчын дамочак — райскі куточак! Заставайся здарова, жыві шчасліва!" Цяпер вяселле лічылася завершаным.  Практычна ўсяму гэтаму я, на маё шчасце, і была сведкай. Асноўныя элементы традыцыйнага вяселля былі захаваныя, толькі ўсё было яшчэ цікавей, бо гасцей частавалі не толькі смачнымі стравамі, але і духоўнымі, культурнымі падзеямі.Па-першае, пярэзвы адбываліся ў вёсцы Мілашова, дзе нарадзілася Маладая, падчас правядзення там пісьменніцай Аленай Масла традыцыйных "Мілашоўска-Мілашаўскіх чытанняў" з прэзентацыяй музычнага кампакт-дыска "Песні і найгрышы вяселля вёскі Лявонпаль і яе наваколляў у запісах Сяргея Панізніка 1968-1969 гадоў".Матэрыял для дыска быў запісаны амаль 50 год таму на Мёршчыне і зараз выдадзены музыкам Сяргеем Доўгушавым. Граў полацкі гурт "Варган", спявалі Юля Літвінава і Сяржук Доўгушаў. А яшчэ на сядзібе мілашоўцаў Стэфана і Юзэфы Масла адкрылася прыватная мастацкая галерэя "Пуня"!Так-так, пуня — памяшканне для захавання сена, адмыслова пераробленая, ператварылася ў гэты дзень у мастацкую галерэю, дзе як найвышэйшы пачастунак вачам і сэрцу былі прадстаўлены работы Маладой — Крысціны Баранавай (Пержуковай) і вядомай беларускай мастачкі Аксаны Аракчэевай. Маладая і Малады дэманстравалі вясельныя строі ад Ларысы Мятлеўскай.  За сталом сядзела, смачна ела, мёд, віно піла, а ў роце суха было, па барадзе цякло!Вось вам рэцэпт традыцыйнай вясельнай стравы "Аладкі мучныя са смятанай і сырам".Гэту старажытную абрадавую страву гатуюць і па сёння паўсюдна на Беларусі. Яе можна сустрэць не толькі на вясельным стале, але і на Радзінах, Дзядах, Калядах, Вялікадні.Вясельныя аладкі абавязкова паліваюць салодкай смятанай, змяшанай з сырам. Падчас вяселля госці зычаць Маладым: "Вось вам сыру, каб мелі сына!"Аладкі4 шклянкі мукі, 0,5 шклянкі малака, 2 яйкі, 25 г дражджэй, 1,5 ст лыжкі цукру, 1 ст лыжка сметанковага масла, соль, алей для смажання.У падагрэтым малацэ развесці дрожджы, усыпаць муку і замясіць цеста, даць яму падысці ў цёплым месцы. Пакласці яйкі, соль, цукар, сметанковае масла, вымесіць, даць цесту падняцца ў другі раз.Не размешваючы, браць цеста змочанай у вадзе лыжкай, класці на гарачую патэльню з алеем і смажыць аладкі з абодвух бакоў.

https://bel.sputnik.by/20160830/1024956941.html

беларусь

2016

Навіны

ru_BY

спадчына, беларусь, ларыса мятлеўская, нацыянальныя традыцыі