Дырэктар майстэрні для інвалідаў: далёка не ўсе настроеныя працаваць

© Sputnik / Дмитрий БосакУ майстэрні "КерамАРТ"
У майстэрні КерамАРТ - Sputnik Беларусь
Падпісацца
Дырэктар сувенірнай майстэрні лічыць, што праблемы працаўладкавання інвалідаў узнікаюць праз адсутнасць веры ў свае сілы, а не праз недахоп сродкаў рэабілітацыі або абмежаваныя магчымасцi чалавека.

Дзмітрый Босак, Sputnik.

"Нашы хлопцы атрымліваюць гарантаваную зарплату. Ёсць майстэрні, у якія проста прыходзяць займацца — гэта больш працатэрапія, гурткі. Мы перад сабой ставім такую ​​мэту, каб хаця б мінімальную зарплату хлопцы маглі атрымліваць. Калі мы гэтага не можам забяспечыць, тады, уласна кажучы, навошта нам гэта рабіць?" — пачаў размову дырэктар "Цэнтра маладзёжнай ініцыятывы" і майстэрні "КерамАРТ" Васіль Барысаў.

Прэзентацыя сацыяльных праектаў МГА Сонечны круг - Sputnik Беларусь
Прэзентацыя ідэй сацыяльнага бізнесу адбылася ў Мінску

Ён і старшыня брэсцкага абласнога моладзевага грамадскага аб'яднання "Інвалід і асяроддзе" Іван Шмыга 11 гадоў таму адкрылі майстэрню, якая за гэты час стала канкурэнтаздольнай на рынку беларускай сувенірнай прадукцыі. Яна дае магчымасць забяспечыць і рэалізаваць сябе, знайсці сваё месца ў грамадстве людзям з абмежаванымі магчымасцямі. Малое прадпрыемства выпускае больш за 50 найменняў прадукцыі, якую заказваюць у розных кутках краіны. Сёння ў майстэрні працуюць сем работнікаў з I, II і III групамі інваліднасці.

© Sputnik / Дмитрий БосакПрадукцыя "КерамАРТа" знаёмая турыстам
Продукция КерамАРТа знакома многим туристам - Sputnik Беларусь
Прадукцыя "КерамАРТа" знаёмая турыстам

"Калі вы не будзеце гэтым займацца, лепш бы нас не збіралі"

Да стварэння майстэрні Васіль Барысаў займаўся развіццём маладзёжнага турызму, але з-за яго незапатрабаванасці на ўнутраным рынку ў 1990-х справу давялося спыніць. У 1996 годзе Васіль сабраў першую групу людзей з інваліднасцю для ўдзелу ў рэабілітацыйным дзесяцідзённым велапрабегу.

На той час будучы дырэктар майстэрні не чуў пра спецыялізаваны турызм для людзей з абмежаванымі магчымасцямі. Ён знайшоў фінансаванне для велапаходаў, але аказалася вельмі цяжка знайсці і сабраць удзельнікаў — літаральна "даводзілася выцягваць з дома".

"Тады кімсьці было сказана ля вогнішча: "Калі вы далей не будзеце гэтым займацца, то вы зрабілі вельмі дрэнную справу тым, што нас сабралі. Змірыцца з тым, што ў нас больш такога шанцу сустрэцца не будзе, немагчыма. Лепш бы вы наогул нас не збіралі". Мяне закранулі гэтыя словы", — распавёў суразмоўца Sputnik. З тых часоў велапаходы для інвалідаў сталі рэгулярнымі.

Мара і рэальнасць

За час працы з інвалідамі ў "Цэнтра" з'явілася мноства замежных партнёраў. Аднойчы Васіля запрасілі ў Англію. Там ён натхніўся працай керамічнай майстэрні, яе прыклад доўга не выходзіў у яго з галавы.

© Sputnik / Дмитрий БосакЗагатоўкі на будучыя сувеніры
Заготовки для будущих сувениров - Sputnik Беларусь
Загатоўкі на будучыя сувеніры

"Жанчына, якая яе арганізавала, была шчыра зацікаўлена. Я думаў, як я зраблю гіпсавыя формы, дзе. А яна прапанавала нам старыя са сваёй майстэрні. З Англіі везці самалётам гіпсавыя формы… Яны ж цяжкія, па-першае. Па-другое, якія пытанні гэта выкліча на мытні? Тым не менш мы рызыкнулі. Гэта канец дзевяностых. Людзі ў аэрапорце везлі апаратуру нейкую, а мы проста старыя кавалкі гіпсу. у нашай мытні быў шок. Мы іх прывезлі, паспрабавалі займацца — спадабалася", — падзяліўся гісторыяй стварэння прадпрыемства заснавальнік.

Пасля прыезду ў Беларусь Васілю з нуля трэба было стварыць майстэрню і наладзіць у ёй працу. Адукацыя ў яго будаўнічая, але нюансам працы з керамікай давялося вучыцца.

"У нас усе прадпрыемствы вельмі закрытыя. Навучыцца чамусьці складана. Я прыйшоў у адно, пытаюся, як і што. На мяне глядзелі, як на шпіёна", — згадвае ён першыя крокі.

Для таго каб увасобіць убачанае ў Англіі тут, была неабходная матэрыяльная падтрымка.

"Першы год нам аплачваў арэнду памяшкання Сусветны банк. Практычна ўсё абсталяванне для стварэння працоўных месцаў інвалідаў мы закупілі праз Упраўленне па працы і сацыяльнай абароне гарвыканкама. Дзяржаўная падтрымка на пачатковым этапе была беспрэцэдэнтная. І без гэтага немагчыма было стварыць такое прадпрыемства. Гэта было толькі на пачатку, а потым сказалі — давайце самі", — дзеліцца ўспамінамі Васіль.

© Sputnik / Дмитрий БосакСувеніры, якія ствараюць інваліды, прадаюцца ў крамах нароўне з прадукцыяй іншых вытворцаў
Сувениры, которые производят инвалиды, продаются в магазинах наравне продукцией других производителей - Sputnik Беларусь
Сувеніры, якія ствараюць інваліды, прадаюцца ў крамах нароўне з прадукцыяй іншых вытворцаў

"Людзі зусім не працуюць, хоць маглі б"

Стварыць прадпрыемства і ўкамплектаваць яго абсталяваннем сталася самым простым. Складанасці пачаліся, калі пайшоў працэс арганізацыі працы.

"Праблема не столькі ў адсутнасці кваліфікацыі работнікаў. Асноўная праблема ў людзей у галаве. Чалавек можа быць у калясцы, але рукі пры гэтым здаровыя і кеміць ён добра. Але працаваць не ўмее. Ці не атрымліваецца ў яго. Чалавек ніколі не працаваў, дома бацькі яму дапамагалі або сацыяльныя службы", — тлумачыць дырэктар майстэрні.

Як патлумачыў Васіль, у некаторых людзей з абмежаванымі магчымасцямі проста не ўзнікае неабходнасці працаваць.

"Людзі зусім не працуюць, хоць маглі б. Прафесій на самай справе вельмі шмат. Але псіхалагічна гэта вялікая праблема. І ў інвалідаў, і ў іх бацькоў. Многія бацькі самі не вераць у здольнасці дзяцей. Шмат такіх маладых людзей у няўдалых сем'ях. Там наогул ніякіх шанцаў няма. Трэба дзіця прасоўваць, займацца", — да такіх высноў прыйшоў Васіль, шмат гадоў прапрацаваўшы з інвалідамі.

© Sputnik / Дмитрий БосакДырэктар майстэрні "КерамАРТ" Васіль Барысаў
Директор мастерской КерамАРТ Василий Борисов - Sputnik Беларусь
Дырэктар майстэрні "КерамАРТ" Васіль Барысаў

Шведскі сацыялізм на беларускай вытворчасці

Сёння ў майстэрні працуе сем чалавек, але за ўвесь час яе існавання паспрабаваліся каля 30-ці. Аснову працоўнага калектыву складаюць выпускнікі дапаможнай школы.

"Там дзеці разам вучацца, разумеюць адзін аднаго. Калі б яны прыйшлі паасобку, я не ведаю, навучыліся б яны разам працаваць ці не. Цяжка было знайсці да іх падыход. Я назіраў за імі, глядзеў, як яны паміж сабой стасуюцца. Спрабаваў зразумець, паводзіць сябе чалавек натуральна альбо сімулюе нешта", — падзяліўся стваральнік прадпрыемства.

Як патлумачыў Васіль, школа дысцыплінуе. Пасля яе працэс адаптацыі да працоўнага месца адбываецца значна прасцей і больш эфектыўна. Малых, якіх ён браў у майстэрню з вуліцы і якія доўга сядзелі дома, навучыць і адаптаваць было складаней.

© Sputnik / Дмитрий БосакСувеніры "КерамАРТа"
Сувениры КерамАРТа продаются в туристических местах  - Sputnik Беларусь
Сувеніры "КерамАРТа"

Наладзіць узаемадачыненні ў калектыве, усталяваць патрабаванні і правілы дапамог досвед шведскіх сацыяльных кааператываў.

"Я бачыў, што такія прадпрыемствы ёсць і яны працуюць. У Швецыі я запазычыў прынцыпы, на якіх павінна будавацца майстэрня. Я бачыў, што ёсць святло ў канцы тунэлю. Для мяне гэтая мадэль — ідэальная. Я не бачу больш нічога іншага для арганізацыі падобных прадпрыемстваў", — распавёў сацыяльны прадпрымальнік.

Усе прынцыпы шведскай сістэмы працуюць на людзей і для іх. Вось некаторыя з іх: каштоўнасць працы, якасць прадукцыі, кожны працуе на сто працэнтаў ад сваіх магчымасцяў, галоўнае не прыбытак, а ўлік патрэбаў кожнага.

"Майстэрня не можа прыносіць прыбытак"

Але выкананне ўсіх правіл і адладжаная праца не робіць "КерамАРТ" прыбытковым бізнесам ва ўмовах канкурэнцыі на рынку "сувеніркі".

"Прадпрыемства, на якім сто працэнтаў персаналу — людзі з абмежаванымі магчымасцямі, не можа прыносіць прыбытак. Яно нават не можа развівацца самастойна. Неяк канцы з канцамі зводзіць яшчэ можа", — адзначыў заснавальнік прадпрыемства.

© Sputnik / Дмитрий БосакЗ рэалізацыяй сваёй прадукцыі майстэрня складанасцяў не мае
С реализацией своей продукции мастерская сложностей не испытывает - Sputnik Беларусь
З рэалізацыяй сваёй прадукцыі майстэрня складанасцяў не мае

Майстэрня часта ўдзельнічае ў розных праектах і атрымлівае падтрымку ад іх. Гэта таксама дазваляе вывучаць і прымяняць новыя тэхналогіі на вытворчасці.

"На дадзеным этапе мы вырашаем пытанне з набыццём 3D-друкаркі. Бо перад запускам у вытворчасць трэба зрабіць мадэль вырабу. Пакуль мы лепім іх з пластыліну. Але ўжо 21-е стагоддзе, мы і так адсталі. Калі мы не будзем выкарыстоўваць новыя тэхналогіі, то не зможам канкураваць. Шклянку хлопцы на друкарцы надрукавалі за 40 хвілін. З пластыліну колькі на гэта трэба часу, калі наогул можна такое зрабіць?" — задумаўся дырэктар "КерамАРТ".

У крамах прадукцыя, вырабленая ў майстэрні, ніяк не пазначана і стаіць нароўні з сувенірамі іншых вытворцаў. Майстэрня не адчувае праблем са збытам. У асноўным іх прадукцыю замаўляюць у турыстычных цэнтрах — у Брэсцкай крэпасці, Белавежскай пушчы, Міры, Ружанах.

Стужка навiн
0