Калядкі: абрады, традыцыі і забароны

© Sputnik / Виктор ТолочкоЖыхары вёскі Пагост ў Гомельскай вобласці на калядных гуляннях
Жыхары вёскі Пагост ў Гомельскай вобласці на калядных гуляннях - Sputnik Беларусь
Падпісацца
У народзе ноч перад Калядамі лічылася сакральнай, людзі верылі, што ў гэтую ноч адкрываюцца нябёсы і можна было загадваць жаданні.
МІНСК, 5 сту — Sputnik. Як распавялі Sputnik этнографы, святкаванне Каляд пачыналася ўвечары 6 студзеня абрадавай трапезай, якая называлася поснай або першай куццёю. "Усе члены сям'і збіраліся разам, таму што лічылася, калі ўся сям'я ў гэты дзень будзе разам, то і на працягу ўсяго года ўсе будуць побач", — сказалі суразмоўцы агенцтва.

Посная куцця

Распавядаючы пра традыцыі каляднага стала, этнографы адзначылі, што абавязковым атрыбутам быў пучок сена, які клалі пад белы абрус. Сена нагадвала пра тое, што Ісус Хрыстос ляжаў у яслях з сенам.
Куцця - галоўная страва каладнага стала
Галоўнай стравай была куцця — ячменная каша з мёдам. Акрамя куцці на стол падавалі рыбу, грыбы, мочаныя яблыкі, квашаную капусту, арэхі, мочаныя яблыкі і абавязкова бліны, распавялі этнографы.

Валачобнікі валачыліся

На Каляды хадзілі калядоўшчыкі, пераапранутыя рознымі татэмнымі жывёламі і птушкамі — казой, мядзведзем, ваўком, буслом, абавязковым атрыбутам была зорка — сімвал Віфлеемскай зоркі.
Калядоўшчыкі ці, як іх яшчэ называлі ў некаторых рэгіёнах Беларусі, валачобнікі, "валачыліся па хатах", дзе выконвалі розныя абрадавыя песні, у адказ гаспадары павінны былі адарыць арэхамі, цукеркамі, каўбасой, салам. "У тым выпадку, калі гаспадары не частавалі калядоўшчыкаў. Яны маглі і праклясьці сквапных гаспадароў", — сказаў суразмоўца агенцтва.

Сакральная ноч

У народзе з Калядамі звязана вялікая колькасць традыцый і абрадаў, адзначылі этнографы. 
Зіма ў садзе - Sputnik Беларусь
Зюзя на дварэ - куцця на стале
Па іх словах, у народзе ноч перад Калядамі лічылася сакральнай, людзі верылі, што ў гэтую ноч адкрываюцца нябёсы і можна было загадваць жаданні.
7 студзеня, у першы дзень Каляд, па народных вераваннях, лічылася правільным здзяйсняць дзеянні, накіраваныя на ахоўванне здароўя, дабрабыту сям'і. "Існавала вялікая колькасць замоў, рытуальных дзеянняў, забаронаў, варожб звязаных з гэтым святам, — адзначыў суразмоўца агенцтва.
Замуж выйдзе тая дзеўчына, што ахопіць цотную колькасць штакетніку
Напрыклад, у народзе прыглядаліся, хто першым увойдзе ў дом 7 студзеня — мужчына ці жанчына. "Стараліся, каб першай у дом не заходзіла" чужая жанчына ", так як з ёй у дом маглі зайсці хваробы і непрыемнасці", — распавялі этнографы.

Час падпісваць дамовы

У першы дзень Каляд у дом таксама імкнуліся прынесці свежую ваду — як сімвал ачышчэння і здароўя. Існавала катэгарычная забарона на ўсякую "брудную працу", таксама забаронена было шыць, ткаць, прасці, вязаць.
"Таксама лічылася што ў перыяд з Каляд да Масленіцы — гэта самы спрыяльны перыяд для заключэння розных дамоваў і пагадненняў", — распавялі этнографы.
Дзяўчаты з вёскі Пагост Гомельскай вобласці варожаць на Каляды
Па іх словах, на Каляды ў народзе актыўна варажылі, хоць царква і забараняла гэта рабіць. "Так прыходзіла Вадохрышча і людзі акуналіся ў купелі, каб змыць з сябе ўсе грахі язычніцкіх абрадаў", — сказалі этнографы.

Сынаптычныя прыкметы

У народзе захавалася мноства сінаптычных назіранняў, звязаных з Калядкамі.
Згодна з народнымі прыкметамі, лічылася, калі на Каляды цёплае надвор'е, то варта чакаць халоднай вясны і наадварот.
"А калі 7 студзеня будзе ісці снег — то год будзе добры", распавялі этнографы.
У народзе ведалі, што з Каляднай куцці — з 6 студзеня сонца — паварочвае на лета, а зіма ідзе на мароз.
Марозны дзень
Згодна з народнымі прыкметамі, калі ў калядную ноч падымаецца моцная завіруха, можна чакаць раннюю вясну. А калі на калядныя святы ідзе моцны снег, то будзе цёплая вясна.
Стужка навiн
0