У студзені Міністэрства лясной гаспадаркі Беларусі выступіла з прапановай запусціць вытворчасць каўбас і тушонкі з бабра. Нібыта гэтых звяроў развялося ў нас шмат, ды і мяса іх карысна. Карэспандэнт Sputnik Юлія Балакірава праверыла, ці так гэта, адправіўшыся ў Бабруйск, наваколлі якога заўсёды лічыліся традыцыйным арэалам пражывання грызуна.
Бабруйскі Віні-Пух
Перш за ўсё, апынуўшыся на месцы, хочацца паглядзець на бабра. Што за звер такі, з-за якога пачаўся ўвесь сыр-бор? Супрацоўнікі Бабруйскага лясгаса спяшаюцца мяне засмуціць: жывёла баязлівая, днём хаваецца, шанцы сустрэць яе невялікія. Тым не менш, вырашаем рызыкнуць і адпраўляемся за горад. На другім кіламетры ад Бабруйска заўважаем бабровую хатку. Здалёку падобная на ўзгорак, пакрыты снегам. Дабрацца да яе аказваецца не так ужо і проста: паўсюль балота. Ды і гурбы абцяжарваюць рух: у некаторых месцах дастаюць нам да калена.
Аказваецца, у хатцы бабра, як і ў нашых кватэрах, ёсць некалькі пакояў. Гэта кухня, у якой захоўваюцца галінкі, і спальня.
Самая вялікая ў паляўнічай гаспадарцы хатка размяшчаецца ў Глускім раёне. У вышыню яна 5 метраў. Нядаўна на "хмарачос" зладзілі аблаву ваўкі. Прыняліся яго разбіраць, але надоўга іх не хапіла. Бабры ўмацавалі пабудову і працягваюць у ёй шчасліва жыць.
"Рачныя насельнікі нярэдка самі ствараюць надзвычайныя сітуацыі. Напрыклад, у мінулым годзе звярок засеў у плоце аднаго з прыватных дамоў. Жыхарам у рукі не даваўся. Усе спробы да яго наблізіцца скончыліся няўдачай — ён нават пракусіў гаспадыні бот. Прыйшлося клікаць на падмогу пажарных. Тыя выпусцілі палоннага ў вадаём, празвалі яго "бабруйскім Віні-Пухам", — распавядаў галоўны ляснічы Бабруйскага лясгаса Вадзім Станько.
А нядаўна іншага бабра выявілі на прыпынку грамадскага транспарту ў пасёлку Глуша. Ён апынуўся цалкам міралюбным. На людзей не кідаўся, наадварот, глядзеў на іх з цікаўнасцю. Яго таксама даставілі да вадаёма.
"У цэлым вялікіх клопатаў бабры нам не дастаўляюць. За апошнія гады было затоплена толькі два дачных участка пад Бабруйскам з-за таго, што рачныя насельнікі збудавалі плаціну", — рэзюмаваў галоўны ляснічы.
38 баброў
Сваю назву Бабруйск атрымаў у гонар баброў: раней у гэтых краях іх было нямерана. У горадзе грызунам нават ўсталявана некалькі помнікаў. Тым не менш, сёння у мясцовай паляўнічай гаспадарцы плошчай 15,6 тысячы гектараў баброў амаль не засталося.
"У савецкі час былі модныя шапкі з футра бабра. Здабыча звера вялася дзяржавай у велізарных маштабах. З-за гэтага від трапіў у Чырвоную кнігу як выміраючы. Сёння ён такім не з'яўляецца. Аднак пад Бабруйскам баброў адносна няшмат. У нас жыве 38 асобін. Лічым іх па хатках, плацінам, норам, слядах, як належыць. Ёсць ліміт на здабычу звера. У год дазволена забіваць толькі 10 асобін", — распавёў Вадзім Уладзіміравіч.
Бывае, што да баброў за сезон паляўнічыя наогул не праяўляюць цікавасці. Попыт на грызуна невысокі.
"Шмат у чым гэта з-за таго, што павысіўся кошт пуцёўкі. Сезонная каштуе 180 рублёў. За кожную здабытую тушку трэба заплаціць яшчэ па 20 рублёў", — тлумачыць вядучы паляўніцтвазнаўца Бабруйскай раённай арганізацыйнай структуры Беларускага таварыства паляўнічых і рыбаловаў Міхаіл Плахоцкі.
Ды і шкура рачнога грызуна ўжо не так цэніцца, як раней. А да мяса звера ахвотны далёка не кожны паляўнічы — нярэдка яго пакідаюць у паляўнічай гаспадарцы. Асноўная каштоўнасць бабра — у яго бруі, якая выкарыстоўваецца ў медыцынскіх мэтах.
Разам з тым існуе план па здабычы баброў, які штогод даводзіцца да паляўнічых гаспадарак. Незапатрабаванага паляўнічымі звера прыходзіцца браць "на сябе" егерам.
Хто спрагназуе попыт
Перспектывы вытворчасці бабровых каўбас Міхаіл Плахоцкі ставіць пад сумнеў. На яго думку, вырабляць каўбасу з бабра ў прамысловых маштабах нерэальна. Спецыяліст меў зносіны з супрацоўнікамі Бабруйскага мясакамбіната — для вытворчасці патрэбныя немалыя маштабы нарыхтоўкі мяса для штодзённай загрузкі — да 10 тон мяса. Дзе ўзяць столькі баброў, калі адзін важыць да 30 кілаграмаў? Акрамя таго, сезон палявання на грызуна доўжыцца з 1 верасня па 31 сакавіка. Як быць у астатні час? Ды і ці будзе каўбаса карыстацца стабільным попытам? Бо тыя ж паляўнічыя, напрыклад, бабровага мяса не любяць.
Вадзім Станько прапануе пайсці іншым шляхам. У кожным лясгасе ёсць базы адпачынку. Можна было б прапаноўваць адпачывальнікам паляваць на бабра. Здабытага звера рыхтавалі б кухары ўстаноў.
"Таксама ў Бабруйску маглі б падаваць мяса бабра як фірмовую страву ў рэстаранах. Такая ў нас была б фішка. Мяса спрабаваў. Цалкам ядомае. Па смаку нічым не адрозніваецца ад астатняга", — заўважыў галоўны ляснічы.
Між тым у міністэрстве паведамляюць: да восені гэтага года прадукт з бабра паступіць у крамы.
"Тушонка і каўбаса названыя як варыянты. Можа, будуць і іншыя віды прадукцыі. Рэцэптуры распрацуюць перапрацоўчыя арганізацыі, якім гэта будзе даручана", — сказаў начальнік аддзела паляўнічых гаспадарак міністэрства Сяргей Шастакоў.
Ужо прыняты ТУ, якія дазваляюць пускаць мяса на перапрацоўку.
Цана на мяса бабра будзе вышэй, чым на свініну. Усё ж такі мяса рачнога грызуна лічыцца дэлікатэсам. Напярэдадні Інстытут мяса-малочнай прамысловасці правёў даследаванне, у рамках якога высвятліў, што ў ім утрымліваецца шмат бялка, селена і вітаміна С.
Што тычыцца грызуноў, то ў краіне іх больш чым дастаткова, запэўніў Шастакоў. Так, за 2015 год карыстальнікамі паляўнічых угоддзяў было здабыта 8 919 асобін бабра.
"Большая частка тушак будзе ісці на ўласныя патрэбы паляўнічых. Астатняе — на перапрацоўку", — адзначыў Сяргей Міхайлавіч.
Гэта значыць выпускаць каўбасу і тушонку з бабра напачатку плануюць у абмежаванай колькасці.
Чыноўнік дадаў, што асабліва мяса бабра любяць у Літве і краінах Скандынавіі. Аднак пра экспарт каўбас туды пакуль казаць рана.
