Прыйшоўшы ў архіў, адзін з наведвальнікаў магчыма шляхецкага паходжання высвятліў, што яго продкі толькі маюць падобнае да дваранскага роду прозвішча. Разам з гэтымі ведамі ён атрымаў сур'ёзную маральную траўму.
За час працы ў архіве супрацоўнік Інстытута гісторыі НАН Сяргей Рыбчонак склаў для беларусаў каля тысячы радаводаў, а свой род ведае да трынаццатага калена — з канца XVIІ стагоддзя. Як высветліць, хто твае продкі, і прыняць, што, хутчэй за ўсё — не шляхта, разбіралася карэспандэнт Sputnik Алена Васільева.
Сяргей Рыбчонак з 2013 года з'яўляецца старшым навуковым супрацоўнікам Інстытута гісторыі НАН, 19 гадоў працаваў у Нацыянальным гістарычным архіве Рэспублікі Беларусь. Абараніў кандыдацкую дысертацыю па тэме "Крыніцы масавага паходжання па генеалогіі Беларусі сярэдзіны XVII-пачатку XX стагоддзяў".
Намалююць вам герб
"Можна перавярнуць дзесяць архіваў і, магчыма, нічога не знайсці, можна нават заплаціць за гэта шалёныя грошы, ці проста пайсці да мастака, які возьме старую паперу, намалюе ваша месца нараджэння, герб і продка двараніна. Хто хоча трапіць у дваранства, той трапляе — і раней так было, і цяпер. Закон аб саслоўях быў адменены ў лютым 1917 года, калі Расійская імперыя стала рэспублікай", — растлумачыў Сяргей Рыбчонак.
Складанне генеалагічнага дрэва — не ліцэнзаваная дзейнасць, так што за радавым дрэвам лепш звяртацца да супрацоўнікаў Нацыянальнага гістарычнага архіва. Дарэчы, дастаткова і прыватных асоб, якія прапануюць за пэўную суму знайсці вашыя дваранскія карані.
"Калі я працаваў у архіве, уладальнікі такіх фальшывых радаводаў перыядычна прыходзілі да нас. Але болей было тых людзей, якія зусім не ведаюць сваіх каранёў і хочуць высветліць, кім былі продкі. Наняць для складання радаводу можна любога, але ёсць добрасумленныя людзі, а ёсць не вельмі, і тады рызыкуеце не толькі патраціцца, але і атрымаць няякасную працу ці фальшыўку. Узяўшыся скласці генеалагічнае дрэва, чалавек можа ў выніку заявіць вам, што дакументаў па вашых продкам не знайшлося, і ўзяць за гэта тысячу долараў", — папярэдзіў гісторык.
Архіў як дзяржустанова нясе адказнасць і дае афіцыйны адказ.
Скажыце, што я шляхціч (ці паляк)
Такім чынам, вы вырашыліся прыйсці ў архіў. І вы не першы, навуковыя супрацоўнікі нават пачалі скардзіцца — чытальная зала абмежаваная ў памерах, а з прысутных навукай занятыя пяць чалавек, яшчэ дваццаць вывучаюць сваю генеалогію.
Асабліва актыўна за пошукі сваіх каранёў беларусы ўзяліся ў 1990-я: калі спачатку спрабавалі пацвердзіць дваранскае паходжанне, то пазней — польскае, габрэйскае або нямецкае — каб вярнуцца на гістарычную радзіму.
Даследаваць свой радавод і працаваць з дакументамі ў чытальнай зале архіва можна бясплатна, а вось калі захочаце замовіць выкананне працы архівістам, прыйдзецца заплаціць.
"Архівісты робяць сваю працу добра і нядорага. У архіве кліент аплачвае колькасць рабочых дзён супрацоўніка, якія ён патраціць на працу з вашай генеалогіяй, на працу з адным запытам адводзіцца пятнаццаць рабочых дзён. Але сур'ёзныя генеалагічныя даследаванні да часу прывязаныя ўмоўна. Ёсць выпадкі, якія не тое што ў пятнаццаць, але і ў пяцьдзесят рабочых дзён могуць не вырашыцца, тады звяртацца ў архіў можна памногу раз", — растлумачыў кошт генеалагічнага пытання суразмоўца Sputnik.
Расцэнкі для грамадзян Беларусі і іншаземцаў, якія шукаюць у сябе беларускія карані, адрозніваюцца. Так, выкананне генеалагічнага запыту (даследаванне гісторыі сям'і) можа каштаваць да 1440 рублёў. Рыбчонак упэўнены, што добра складзеная генеалогія — выдатны падарунак, і часам людзі звяртаюцца ў архіў менавіта затым, каб падарыць сваім сваякам радавое дрэва.
"Адна з кліентак звярнулася за складаннем генеалогіі да юбілею бацькі са шляхетных каранямі. Выпадак быў няцяжкі, дакументы знайшліся, паднялі ўсе, што трэба — уклаліся ў адведзеныя пятнаццаць дзён", — успомніў архівіст.
Падрабязней пра тое, як скласці ўласны радавод чытайце на рускай версіі Sputnik>>
