https://bel.sputnik.by/20170220/prehzentacyya-alboma-tradycyjny-belaruski-kascyum-1027529909.html

Пра моль, народны строй і гаспадарчае мыла

Пра моль, народны строй і гаспадарчае мыла

Sputnik Беларусь

Надрукаваны накладам усяго ў 1000 адзінак, альбом "Традыцыйны беларускі касцюм" вельмі хутка распрадаецца. 20.02.2017, Sputnik Беларусь

2017-02-20T13:16+0300

2017-02-20T13:16+0300

2017-02-21T18:01+0300

у беларусі

навіны

культура

спадчына

пляцоўка

беларусь

ларыса мятлеўская

xxiv мінскі міжнародны кніжны кірмаш

https://cdnn11.img.sputnik.by/img/102753/06/1027530693_0:110:1200:789_1920x0_80_0_0_0f56d3fabdb8d5695b1c1bad19795741.jpg

Ларыса Мятлеўская, Sputnik. Адклаўшы ў бок ўсе справы, завітала на прэзентацыю альбома "Традыцыйны беларускі касцюм", якая адбылася на XXIV Мінскім міжнародным кніжным кірмашы.Кнігі пагартаць, на станку падрукавацьЯшчэ на вуліцы заўважыла, як многа ідзе да павільёна людзей, нягледзячы на тое, што была раніца будняга дня. Міжволі падумалася, няўжо ў наш электронны век так шмат аматараў кнігі?Увайшла ў памяшканне, і мяне адразу падхапіў людскі вір, які павольна пераносіў ад стэнда да стэда. Прастора павільёна гула: хтосьці чытаў свае вершы, дзесьці гучала шатландская дуда, чуўся грукат друкаванага станка.Хваляй мяне прыбіла да чаргі жадаючых самаручна надрукаваць старонку з тэкстам, як гэта рабіў сам Скарына. Не прамінула тое зрабіць і я. Пакуль выпрабоўвала за друкарскім станком моц сваіх мускулаў, бо павярнуць рычаг аказалася зусім няпроста, дзесці паблізу пачула мілагучныя беларускія спевы, якія ў перамешку з шатландскай дудой на дзіва добра спалучаліся.Традыцыйны беларускі касцюмПамкнуўшыся туды, апынулася якраз каля галоўнай пляцоўкі, на якой ужо ладзілася прэзентацыя альбома "Традыцыйны беларускі касцюм". На сцэне спявалі прыгожыя маладыя жанчыны, апранутыя ў святочныя народныя касцюмы.У іх я пазнала ўдзельніц гэтага цудоўнага праекта. Дарэчы, ў спісе фотамадэляў значылася і я. Так што свята было не толькі ў аўтараў і выдаўца, але і ў нас.Гэта грунтоўнае навукова-папулярнае выданне, надрукаванае на беларускай, рускай і англійскай мовах, пабачыла свет у выдавецтве "Беларуская навука". Аўтары кнігі М. М. Віннікава і П. І. Богдан знаёмяць чытача з яркай мастацкай з'явай этнічнай культуры беларусаў — традыцыйным сялянскім касцюмам, яго рэгіянальнымі і лакальнымі адметнасцямі.Як выглядалі беларусы ў канцы 19 — пачатку 20-га стагоддзяў, будзе цікава даведацца шырокаму колу чытачоў. Дарэчы, надрукаваны накладам усяго ў 1000 адзінак, альбом хутка распрадаецца.З Расіі па альбом у МінскЗ першых вуснаў пачула, што расійскія калегі ўжо высока ацанілі выданне і нават на днях прыехалі ў Мінск, каб набыць альбомы.Адзін суразмоўца сказаў, што нарэшце дзякуючы альбому ў яго склалася яснае ўражанне пра традыцыйны беларускі касцюм. Гэта і не дзіва, бо альбом створаны на падставе лепшай у рэспубліцы калекцыі традыцыйнага беларускага адзення. Калекцыя знаходзіцца ў аддзеле старажытнабеларускай культуры Дзяржаўнай навуковай установы "Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі".Архаічныя строі знаходзяцца на БрэстчынеНа прэзентацыі Марыя Віннікава ўзрушана распавядала пра вынікі шматгадовай працы ў аддзеле старажытнабеларускай культуры. Цікава было даведацца, як адбываўся працэс збірання, рэстаўрацыі і рэканструкцыі асобных прадметаў адзення. Як паступова яны склаліся ў асобныя касцюмныя комплексы, якія часта называюць "строямі".Строй — пашыраная назва касцюма як комплекса адзення, які вызначаецца ўзгодненасцю асобных частак, колеравага вырашэння, падбору тканін, упрыгожанняў, дэталяў.Яшчэ Марыя Віннікава распавядала пра канцэпцыю паказа ў альбоме традыцыйных строяў ад самых архаічных, амаль белых, да самых насычаных па колеравым спалучэнні і тых, якія ўтрымваюць у сабе рысы суседніх з Беларуссю культур. Дарэчы, эпіцэнтр архаікі, на яе думку, знаходзіцца ў Пінскім, Іванаўскім, Івацэвіцкім, Бярозаўскім, Драгічынскім і частцы Столінскага раёнаў.Ад маці да дачкіПадчас гэтай тытанічнай працы каля маці расла дачка Паліна, якая ўжо цяпер малады перспектыўны беларускі навуковец. Нароўне з Марыяй Мікалаеўнай Паліна — паўнаважны сааўтар выдання, сапраўдная пераемніца глыбокіх ведаў і багатых рамесніцкіх навыкаў маці.Яна таленавіта рабіла фота, перакладала тэксты на англійскую мову і шмат чаго іншага, без чаго альбом не атрымаўся б такім, які ён ёсць. Вось сапраўдны прыклад пераемнасці жывой традыцыйнай культуры ад маці да дачкі.Народны строй і гаспадарчае мылаКалі хто не ведае, то нагадаю, што адзенне, як ніякі іншы прадмет побыту, дрэнна захоўваецца. Тканіна рвецца, пэцкаецца, гніе і гарыць, нарэшце, яе есць моль, са шкоднымі ўчынкамі якой многія добра знаёмыя. Гэта я да таго, каб вы зразумелі, наколькі складана даглядаць такую калекцыю.З гэтай нагоды ўзгадала першую сустрэчу з Марыяй Мікалаеўнай Віннікавай, якая адбылася пятнаццаць гадоў таму.Захапіўшыся ў 90-я народнымі строямі, вырашыла пашыць сабе касцюм свацці, які насілі жанчыны ў вёсках Павіцце і Лелікава ў Кобрынскім раёне Брэсцкай вобласці. Уявіце сабе, што такую прыгажосць апраналі на сябе вясковыя модніцы яшчэ мо якіх 60 гадоў таму!  Я не магла спакойна спаць, так мне хацелася мець гэты касцюм і таму, набраўшыся смеласці, пайшла ў Акадэмію навук, дзе мяне накіравалі ў Музей старажытнабеларускай культуры да Марыі Віннікавай.Мяне сустрэла прывабная невысокая жанчына са строгім позіркам і, уважліва выслухаўшы, каротка прамовіла: "Добра, ідзіце мыйце рукі гаспадарчым мылам". Сказала і знікла ў глыбінях фондасховішча.Падпарадкоўваючыся дзіўнаму на мой розум загаду, я пайшла ў прыбіральны пакой, дзе акрамя бялюткага ўмывальніка, на якім важна ляжаў цёмна-карычневы кавалак гаспадарчага мыла, стаялі вялікія ночвы і міса. Аказалася, што ў гэтым пакоі праходзілі апрацоўку забруджаныя, ў тым ліку і чарнобыльскай радыяцыяй, рэчы. А рукі трэба было памыць, таму што моль не выносіць паху гаспадарчага мыла.Неўзабаве касцюм свацці ляжаў на стале. Я магла дакранацца да яго, заўважаць самае незаўважнае, слухаць каментарыі знакамітага навукоўцы і я ледзь не звар'яцела ад шчасця. З гэтага часу пачалося наша шчырае шматгадовае сяброўства.А строй свацці я ўсё ж такі зрабіла і нават стала з ім дыпламантам прэстыжнага міжнароднага конкурса нацыянальных касцюмаў. Тады Марыя Мікалаеўна сказала: "Ларыса, прыйдзе час, і я здыму Вас ў строі для сваёй кнігі".Запрашэнне на фотасесіюМінула дзесяцігоддзе і аднойчы раздаўся тэлефонны званок ад Марыі Мікалаеўны: "Мы з Палінай рыхтуем да выдання новую кнігу пра строі. З'явілася ідэя прадэманстраваць беларускі народны касцюм на людзях у натуральным прыродным асяроддзі. Гэта будзе прыгожа і падкрэсліць пластыку форм, якая можа з'явіцца толькі ў руху. Запрашаю Вас на фотасесію".Залатыя словы! Прыняць удзел у такой справе было цікава і ганарова адначасова, таму я адразу згадзілася. Тым больш што здымкі адбываліся ў Музеі народнай архітэктуры і побыту, сцены якога для мяне былі практычна родныя. Можа таму фота атрымаліся такімі цёплымі і натуральнымі.Сямейны альбомПадышоўшы да стэнда выдавецтва, дзе быў выстаўлены альбом, заўважыла дзяўчат у строях, якія так хораша спявалі толькі што на сцэне. Гартаючы альбом, адна з іх, пабачыўшы шмат знаёмых твараў сярод фотамадэляў, з усмешкай заўважыла: "Сямейны альбом атрымаўся"!Сапраўды, выпадковых людзей на старонках альбома практычна няма. Усе яны любяць, носяць народнае адзенне і ўмеюць рабіць яго сваімі рукамі.Сярод іх былі аўтары яшчэ аднаго выдання, на якое я абавязкова звярну вашу ўвагу ў наступным артыкуле. А зараз раю вам пагартаць і набыць гэты цудоўны альбом, які можа стаць прыемным падарункам, напрыклад, да набліжаючага веснавога жаночага свята.Топ 5 кніжных навінак ад беларускіх выдаўцоў Карэспандэнт газеты "Звязда" вылучыла залатую пяцёрку новых актуальных кніг, з якімі абавязкова павінен пазнаёміцца беларускі чытач. Адна з іх — "Традыцыйная беларуская вышыўка". Аўтары выдання — сябры Студэнцкага этнаграфічнага таварыства (СЭТ) мастачка і рэжысёр Настасся Глушко і Наталля Ярмалінская. Яны майстры-практыкі са шматгадовым вопытам, якія навучаліся традыцыйным тэхнікам вышыўкі, арыентуючыся непасрэдна на нардны вопыт.

https://bel.sputnik.by/20170124/sehlfi-u-muzei-u-narodnym-adzenni-1027126931.html

беларусь

2017

Навіны

ru_BY

у беларусі, навіны , культура, спадчына, пляцоўка , беларусь, ларыса мятлеўская, xxiv мінскі міжнародны кніжны кірмаш