МІНСК, 27 сак — Sputnik. Нацыянальны акадэмічны драматычны тэатр ім. Горкага ў Мінску плануе пастаноўку спектакля "Падводнікі", пра гэта ў мультымедыйным прэс-цэнтры Sputnik Беларусь заявіў мастацкі кіраўнік тэатра Сяргей Кавальчык.
Паводле яго слоў, падрыхтоўка да праекта ідзе з 2012 года. Прэм'ера чакаецца ў канцы чэрвеня. "Андрэй Курэйчык напісаў п'есу" Падводнікі" — гэта дакументальны сюжэт пра падзеі 4 ліпеня 1961 года на савецкай атамнай падлодцы К-19", — удакладніў тэатральны дзеяч.
Сяргей Кавальчык распавёў, што "падчас падрыхтоўкі праекта ўдалося знайсці цікавыя факты. Адным з тых людзей, якія хадзілі ў рэактар, каб яго патушыць, быў мічман Кулакоў — беларус, які служыў у той час на падлодцы. Зусім нядаўна ён памёр у Мінску".
Спецыяльна карэспандэнту Sputnik мастацкі кіраўнік тэатра паведаміў, што "да пастаноўкі рыхтуецца 3 тоны дэкарацый. Дзякуючы гэтаму глядач будзе сябе адчуваць, як на падводнай лодцы. Гэта па-сапраўднаму тэхнічна ёмісты праект".
Асаблівы акцэнт, паводле яго слоў, у пастаноўцы зроблены на тое, што "гэта наша сумесная гісторыя. Аўтарам, безумоўна, зроблены акцэнты і на тое, што Васіль Кулакоў — беларус. Зразумела, што на падлодцы служылі з усіх рэспублік Савецкага Саюза. Гэта асаблівы праект — патрыятызмам не гандлююць", — рэзюмаваў Сяргей Кавальчык.
Трагічная гісторыя падлодкі К-19
К-19 была першай савецкай ракетаноснай атамнай падводнай лодкай. На яе ўзбраенні знаходзіліся тарпеды і тры міжкантынентальныя балістычныя ракеты з надводным стартам. Гэтым атамаходам, які быў пабудаваны ў рэкордна кароткія тэрміны, Савецкі Саюз адказваў на выклік ЗША, ужо маючых на ўзбраенні атамны падводны ракетаносец "Джордж Вашынгтон".
4 ліпеня 1961 года ў 04:15, на 16-я суткі плавання, калі падводная лодка знаходзілася на стомятровай глыбіні ў Паўночнай Атлантыцы, у 100 мілях ад амерыканскай ваенна-марской базы, размешчанай на нарвежскім востраве Ян-Майен, на ёй спрацавала аварыйная абарона рэактара левага борта. Аварыя атамнага рэактара магла прывесці да выбуху лодкі, а пасля — да глабальнай экалагічнай катастрофы — радыеактыўнага атручвання вод Сусветнага акіяна.
Камандзір падлодкі даў каманду на ўсплыванне і прыняў рашэнне з падручных матэрыялаў змантаваць трубаправод, дублюючы пашкоджаны ўчастак сістэмы астуджэння. На працягу двух гадзін, знаходзячыся ў зоне ўздзеяння радыяцыі, падводнікі без ахоўных касцюмаў (тады іх не было), голымі рукамі, у вайсковых процівагазах, якія не абараняюць ад выпраменьвання, змантавалі сістэму астуджэння і выратавалі падлодку.
У будучыні такія дублюючыя контуры з'явіліся на ўсіх АПЛ. У ходзе ліквідацыі аварыі асабісты склад неаднаразова ў плыні доўгага часу знаходзіўся ў зоне ўздзеяння радыяцыі, 42 члены экіпажа атрымалі вялікія дозы апраменьвання. Да вечара 4 ліпеня з К-19 на дзве падлодкі былі эвакуіраваны 65 маракоў, а яшчэ праз дзень яе пакінулі ўсе члены экіпажа. Перад гэтым механізмы атамнага ракетоносца былі прыведзены ў непрацоўны стан.
Доўгі час аварыя 1961 года на К-19 была засакрэчаная. Пра трагедыю К-19 стала вядома ў 1990-я гады. Выйшлі з друку газетныя публікацыі, кнігі. У 2002 годзе шырокай публіцы быў прадстаўлены амерыканскі кінафільм "К-19. Пакідаючы ўдоў" (K-19: The Widowmaker), галоўныя ролі ў якім сыгралі Харысан Форд і Ліам Нісан.
