У апошні час у выпусках навін мы ўсё часцей сутыкаемся з інфармацыяй, дзе фігуруюць непаўналетнія дзеці і падлеткі. Прычым павялічваецца колькасць паведамленняў пра здарэнні з іх удзелам зусім крымінальнага характару. Альбо дзеці сыходзяць з хаты, не таму, што прачыталі кнігі Льва Касіля, проста вырашылі такім чынам праявіць сябе, забраўшы бацькоўскія ашчаджэнні. Чаму ўзрастае ў сучасным грамадстве градус дзіцячай агрэсіі?
"Агрэсія на самай справе пачуццё здаровае, уласцівае ўсім людзям. Служыць яно для адстойвання сваіх межаў, каб абараніць сябе. Яна павінна быць у норме, яна ёсць у жывёл, яна ёсць і ў чалавека. Задача бацькоў, задача соцыўма, задача школы не ў тым, каб задушыць агрэсію ў падлетка, а навучыць з ёй пісьменна абыходзіцца. Разумець, што можна стукнуць, а можна пайсці дамаўляцца", — лічыць Мяснікова.
Калі ж дзіця не стрымалася і нападае, тут трэба разглядаць кожны выпадак асобна. Для нападу трэба нямала агрэсіі. Яна павінна збірацца. І для нападу агрэсіі павінна быць столькі, што яна пераходзіць у ярасць. Значыць, у дзіцяці не было іншых спосабаў абыходжання з агрэсіяй. Яго не навучылі, што можна выпусціць гэта пачуццё нейкім іншым спосабам: фізічнымі практыкаваннямі, проста паштурхаць бервяно ў лесе і гэтак далей.
Сёння даводзіцца казаць пра тое, што падлеткавы крызіс — гэта з'ява цалкам і поўнасцю сацыяльная. Яшчэ напачатку ХХ стагоддзя ніякіх падлеткавых крызісаў не было і ў паміну. Таму што калі чалавек станавіўся біялагічна сталым, ён ствараў сям'ю — яго жанілі. Калі гэта была дзяўчына, яе выдавалі замуж. І яны за гэту сям'ю адказвалі, аралі, сеялі, будавалі, і не ўзнікала пытанняў да дарослых дазволіць рабіць што-небудзь.
"Мая бабуля ў 13 гадоў працавала пакаёўкай і няняй ў доме нейкага вайскоўца. Гэта былі пасляваенныя гады. Яшчэ тады быў такі падыход: калі ласка, ты пасталеў, вядзі жыццё дарослага чалавека. Зараз жа атрымліваецца так, што імкненне дзіцяці да даросласці мы штучна стрымліваем", — разважае псіхолаг.
У сучасным свеце ўжо недастаткова элементарных навыкаў мінулага для самастойнага жыцця. Для таго каб праявіць сябе, трэба вучыцца і рэалізоўвацца, няхай і шляхам памылак. Але падлетак, які біялагічна адчувае сябе дарослым чалавекам, не можа на ўзроўні соцыўма ўключыцца ў дарослае жыццё — існуюць абмежаванні на працу, на ўдзел у грамадскім жыцці і працэсах. Адсюль і могуць узнікаць канфліктныя сітуацыі і выбухі агрэсіі, якія часам прыводзяць да цяжкіх наступстваў.
Гутарку з псіхолагам Аксанай Мясніковай слухайце на радыё Sputnik Беларусь.
