Новыя сусветныя пагрозы — гэта кіберзлачыннасць, але большасць краін не жадаюць размаўляць на гэтую тэму, і таму новага заканадаўства ў гэтай сферы да гэтага часу няма, распавёў карэспандэнту Sputnik Алене Васільевай доктар юрыдычных навук Дэвід Цёрнс падчас Міжнароднай юрыдычнай алімпіяды "Моладзь за мір".
"Многія сферы міжнародных адносін чакаюць патэнцыйныя змены, але ў сферы міжнароднага права іх не так шмат. Тэхналогіі змяніліся, але закон застаўся ранейшым. Складанасць у тым, што большасць краін не жадаюць размаўляць адна з адной на гэтую тэму, і таму мы вымушаныя ўжываць стары закон замест таго, каб прыняць новы. Большасць урадаў баіцца, што крыніцай гэтых нападаў стануць іншыя краіны, але пагрозы могуць таксама зыходзіць ад недзяржаўных груповак, і асабліва ад тэрарыстычных арганізацый", — распавёў Цёрнс.
Калі б Трамп быў задачай на алімпіядзе
Алімпіяду ў дванаццаты раз праводзіць міжнародны ўніверсітэт МІПСА. У гэтым годзе арганізатары вырашылі даць удзельнікам магчымасць дазволіць ўяўныя канфлікты, якія адбываюцца ў сусвеце рамана Дж. Р. Толкіна "Уладар пярсцёнкаў". І пакуль студэнты вырашалі, як уладзіць канфлікт рас, карэспандэнт Sputnik абмеркаваў са спадаром Цёрнсам, старэйшым лектарам па міжнароднаму праву ўзброеных канфліктаў у Акадэміі абароны Вялікабрытаніі, што рабіць са звадамі ў больш блізкім нам сусвеце.
Дадзена: ЗША і Расія пасварыліся з-за магчымай кібератакі
— ЗША абвінавачвае Расію ва ўмяшанні ў выбары. Калі б гэта была не сусветная палітыка, а заданне для студэнтаў на юрыдычнай алімпіядзе, якім быў бы правільны адказ для такой задачы?
— Першае, што трэба зрабіць у гэтай сітуацыі — даказаць умяшальніцтва Расіі. Было зроблена шмат абвінавачванняў, але з іншага боку нічога немагчыма даказаць. Гэта і ёсць галоўная праблема, складанасць спраў, звязаных з кібербяспекай, у тым, што сляды ў кіберпрасторы лёгка схаваць — можна падрабіць электронны подпіс, адправіць ліст з неіснуючага адраса, да прыкладу. Так што нават калі кіберзлачынцы працуюць па даручэнні дзяржавы, яна можа лёгка адказаць, што не мае з самім злачынствам нічога агульнага. І мы ўжо назіралі мноства сітуацый, калі кібератакі здзяйсняліся з тэрыторыі пэўнай дзяржавы, але ўрад адмаўлялася браць на сябе адказнасць і адмаўляў, што гэтыя людзі — іх агенты. Самая вялікая складанасць у доказе факту злачынства, з законам усё прасцей.
Дадзена: Каталонія хоча правесці рэферэндум аб незалежнасці
— Каталонія хоча аддзяліцца ад Іспанскага каралеўства, і ў яе ўзніклі праблемы з Мадрыдам. Чаму ў Шатландыі не было праблем з Лонданам, калі праводзілі падобны рэферэндум?
— Складанасці ў сітуацыі з Каталоніяй у тым, што ў міжнародным праве няма нормы, якая вызначае права тэрыторыі выйсці са складу дзяржавы і абвясціць незалежнасць, толькі калі гаворка не ідзе аб міжнародным пагадненні. Многія краіны зрабілі гэта і працягваюць спрабаваць, але гэта не значыць, што такія дзеянні павінны прызнавацца на ўзроўні міжнароднага права. Каталонія гэта частка Іспаніі, а іспанская канстытуцыя забараняе падобныя дзеянні.
Гэтая сітуацыя адрозніваецца ад рэферэндуму аб незалежнасці Шатландыі трохгадовай даўніны, хоць шмат хто кажа, што сітуацыя падобная. У Іспаніі канстытуцыя забараняе дзеянні, якія плануе распачаць кіраўніцтва Каталоніі. У Брытаніі ў нас няма кадыфікаванай канстытуцыі, так што ўсе пытанні могуць абмяркоўвацца, да таго ж урад Вялікабрытаніі пагадзіўся на рэферэндум аб незалежнасці Шатландыі.
Рэферэндум аб незалежнасці Каталоніі не адпавядае нормам міжнароднага права, так што ў Каталоніі могуць быць праблемы.
Дадзена: Дональд Трамп і Кім Чэн Ын не могуць зладзіць
— Якім было б правільнае рашэнне для гэтай задачы?
— Містэр Трамп і містэр Кім — двое цалкам дарослых людзей, лідары краін з ядзернай зброяй, якія паводзяць сябе па-дзіцячаму. Трэба зрабіць крок назад — перастаць пагражаць адзін аднаму, бо калі казаць фармальна з пункту гледжання закона, можна сказаць, што лідары абедзвюх краін пагражаюць парушыць нормы міжнароднага права, таму як абодва пагражаюць разбурыць краіны адзін аднаго. Магчыма, гэта проста "бла-бла-бла", толькі словы, але заўсёды ёсць верагоднасць, што нешта адбудзецца выпадкова.
Я быў у дэмілітарызаванай зоне КНДР, гэта вельмі ціхае месца, але ў цябе ёсць адчуванне, што любы няправільны рух можа прывесці да сумных наступстваў. І тое ж самае трэба мець на ўвазе, вядучы перамовы — любое выпадковае слова можа пацягнуць сур'ёзныя наступствы. Што цяпер трэба зрабіць, так гэта аслабіць рыторыку, спыніць абражаць адзін аднаго, гэта адзіны, на мой погляд, шлях наперад.
Сітуацыя з КНДР вельмі хісткая, і словы, падобныя тым, якія мы чулі на мінулым тыдні з трыбуны ААН, могуць прывесці да таго, што яна выйдзе з-пад кантролю.
Беларусь: працягвайце рух
Каментуючы сітуацыю з Беларуссю, спадар Цёрнс выказаў упэўненасць, што трэба паглыбляць інтэграцыю з заходнімі краінамі і падтрымліваць імідж не ўцягнутай у ваенныя канфлікты міралюбівай дзяржавы.
"Варта казаць пра больш шырокую інтэграцыю, варта далучаць Беларусь да міжнародных стандартаў у сферы права, каб беларусам было прасцей працаваць з еўрапейскімі партнёрамі. Спадзяюся ўбачыць Беларусь глыбока інтэграванай у Еўрапейскі Саюз", — лічыць Цёрнс.
Высокія і нізкія адзнакі
Як члена журы алімпіяды, карэспандэнт Sputnik папрасіла суразмоўцу назваць сусветных лідараў, годных самых высокіх і самых нізкіх адзнак за палітыку, што праводзіцца ў сферы вырашэння канфліктаў, але спадар Цёрнс адказаў з брытанскай карэктнасцю. Будучы выкладчыкам універсітэта, ён выказаў гатоўнасць ацэньваць студэнтаў, але не сусветных лідараў, у якіх не прыстала (а шкада!) прасіць дзённік.
