У пятніцу, 20 ліпеня, родныя і сябры Паўла Шарамета плануюць сабрацца на Паўночных могілках — успомніць і памянуць аднаго з самых яркіх беларускіх журналістаў.
Паўлу Шарамету было 44 гады, калі яго не стала. Ён рана і вельмі ярка пачаў. Вёў на беларускім тэлебачанні ўласную, непадобную на традыцыйнае БТ праграму, у 25 стаў галоўным рэдактарам папулярнай тады "Белорусской деловой газеты". Затым былі праца ўласкара расійскага "ОРТ" у Беларусі, спрэчны тэлесюжэт аб дзірках на беларуска-літоўскай мяжы, турма і ўмяшанне прэзідэнта Расіі Барыса Ельцына. Пасля вызвалення Шарамет працаваў у Расіі, а калі там стала некамфортна, перабраўся на Украіну.
Ён загінуў у Кіеве 20 ліпеня 2016 года. Выйшаў раніцай з хаты, сеў у аўтамабіль, і машына ўзарвалася. Пазней у СМІ з'явіўся відэазапіс, на якім былі бачныя мужчына і жанчына. Ён, як мяркуецца, паказаў месца на дне аўтамабіля ў раёне вадзіцельскага сядзення, яна прымацавала выбуховае прыстасаванне.
Subaru, за рулём якой загінуў Шарамет, належала яго блізкай знаёмай — кіраўніку выдання "Украінская праўда" Алене Прытуле. Яшчэ год таму следчыя не выключалі, што гэта магло быць забойства з памылкі. Усяго разглядаліся пяць версій, у тым ліку забойства як расплата за прафесійную дзейнасць, за крытычныя публікацыі ў выданні "Украинская правда" і выступы на "Радио Вести", па асабістых матывах і выбух як спроба дэстабілізацыі сітуацыі на Украіне.
Аднак зразумець, наколькі следства прасунулася ў расследаванні справы, з восені мінулага года немагчыма. Суд дазволіў украінскай паліцыі закрыць усю інфармацыю па справе Шарамета.
Шостая версія
Год таму — за пару месяцаў да першай гадавіны гібелі журналіста — сваю версію таго, што адбылося, апублікавалі ўкраінскія журналісты. Яны правялі незалежнае расследаванне пры падтрымцы міжнароднай сеткі Organized Crime and Corruption Reporting Project.
Яны вылічылі, што ў ноч перад забойствам каля дома Шарамета дзяжурыў Ігар Усціменка, яго прозвішча пару гадоў таму значылася ў спісе штатных супрацоўнікаў Службы бяспекі Украіны. Усціменка не падыходзіў да машыны Шарамета, але быў у адным з аўтамабіляў, якія ў ноч трагедыі стаялі на вуліцы каля дома журналіста. Пасля таго, як злачынцы ўстанавілі бомбу, ён з'ехаў.
Журналісты датэлефанаваліся да Усціменкі, і ён пацвердзіў, што ў ноч забойства быў каля дома Шарамета, але аказваў там "прыватныя паслугі". Аб сваім супрацоўніцтве з СБУ мужчына казаць адмовіўся.
Служба бяспекі ў сваю чаргу абвергла меркаванні, што за Шараметам сачылі спецслужбы. Тым больш што летам 2016 года Усціменка ў СБУ ўжо не працаваў.
У гэтым годзе, як і ў мінулым, генеральны пракурор Украіны, адказваючы на пытанні журналістаў аб ходзе расследавання забойства Шарамета, прызнаўся, што новай інфармацыі ў яго няма.
"Па некалькіх рэзанансных заказных забойствах я, на жаль, не магу вам даць вынік, хаця б прамежкавы. Павел Шарамет, вядомы журналіст і сябар многіх тут прысутных, на жаль, следства не мае сур'ёзнага прасоўвання ні па адной з версій, якія цяпер старанна адпрацоўваюцца", — сказаў Луцэнка ў эфіры ўкраінскага тэлеканала"1+1".
Шанцы знайсці адказ
З кастрычніка мінулага года атрымаць інфармацыю аб ходзе следства стала яшчэ больш складана. Паліцыя атрымала праз суд дазвол зачыніць усю інфармацыю па гэтай справе. Як тлумачыў тады міністр унутраных спраў Украіны Арсэн Авакаў, "следства не можа праходзіць пад відэакамерамі і пад пастаянным назіраннем свабодных фрылансераў-журналістаў". На яго думку, некаторая закрытасць неабходная "для забеспячэння выніку і эфектыўнасці".
У лютым украінскім журналістам удалося даведацца толькі, што расследаванне працягваецца. Яны пісалі спецыяльны запыт у Нацыянальную паліцыю, пыталіся, колькі следчых працавалі, а колькі працягваюць працаваць па гэтым эпізодзе і колькі тамоў налічвае справа.
У адказе ім паведамілі: назваць колькасць тамоў не ўяўляецца магчымым, паколькі матэрыялы "пастаянна апрацоўваюцца і знаходзяцца ў працы". Першае пытанне — аб колькасці следчых — таксама, па сутнасці, застаўся без адказу. Журналістам толькі паведамілі, што абставіны і прычыны забойства ўсталёўвае "следчая і следча-аператыўная групы, у склад якіх уваходзяць следчыя і супрацоўнікі аператыўных падраздзяленняў".
Людміла Шарамет, маці загінулага журналіста, яшчэ ўвосень прызнавалася, што асаблівай надзеі на правасуддзе Украіны ў яе сёння ўжо няма. Яна двойчы размаўляла з прэзідэнтам Пятром Парашэнкам. І калі ў першы раз ён казаў ёй, што раскрыць гэтае злачынства — справа гонару для ўкраінскіх уладаў, то ў другую сустрэчу такіх заяў ужо не гучала.
"Пасля другой сустрэчы я яму сказала: вы гарант Канстытуцыі, у вас працуюць законы, вы кажаце, што гэта справа гонару, а вось спадар Авакаў напісаў, што гэта такая складаная справа, якая ніколі не будзе расследавана. І што яна падпадае пад 7%, дзе нічога не будзе зроблена… Таму ў мяне, вядома, асаблівай надзеі на правасуддзе Украіны сёння ўжо няма", — сказала Людміла Шарамет.
