Расійская дыпляматычная місія ўжо не першы год становіцца месцам правядзення ўрачыстых цырымоній перадачы пасведчанняў да ўзнагарод савецкіх воінаў, якія па той ці іншай прычыне героі не змаглі атрымаць падчас Вялікай Айчыннай вайны.
Георгіеўская зала
Упершыню ў сценах пасольства Расіі ў сераду адбылася цырымонія перадачы адразу трох узнагародных пасведчанняў франтавікоў. Спадчыннікаў герояў сабралі для ўрачыстасці ў Георгіеўскай зале для таго, каб асаблівым чынам падкрэсліць, што гэта праходзіць у памяць аб падзеях часоў Вялікай Айчыннай вайны.
У тыя гады ўзнагароды не заўсёды даходзілі да байцоў савецкай арміі, таму ў расійскім пасольстве лічаць асаблівай гонарам перадаць пасведчанні іх сваякам у цяперашні час.
Памочнік аташэ па пытаннях абароны маёр Ілля Мелітоўскі ў першую чаргу падзякаваў усім і павіншаваў са знамянальнай падзеяй у гісторыі сем'і тых, хто сабраўся.
"Праца па пошуку ўзнагарод ідзе актыўна з 2008 года, калі падышлі тэрміны рассакрэчвання дакументаў, якія па пэўных прычынах знаходзіліся пад адмысловым грыфам", - распавёў памочнік аташэ.
Ён адзначыў, што ўсе гэтыя дакументы знаходзяцца ў архіве ў Падольску. Усе неабходныя дакументы вывучаюцца на працягу гэтага часу, затым яны аблічбоўваюцца і размяшчаюцца ў адкрытым доступе для таго, каб блізкія змаглі адсачыць баявы шлях сваіх сваякоў.
Узнагароды не ўручаліся проста так
"Каласальная праца робіцца жаночымі рукамі. Многія дакументы знаходзяцца ў складаным стане па зразумелых прычынах і таму праца вельмі карпатлівая, але патрэбная для ўсіх", - падкрэсліў Мелітоўскі.
Услед за гэтым ён яшчэ раз падзякаваў блізкіх герояў ваенных гадоў за тое, што гэтую гісторыю яны нясуць у свае сем'і, насуперак усім спробам перапісаць гісторыю.
У гады Вялікай Айчыннай вайны баявыя ўзнагароды ніколі не ўручаліся проста так. Савецкія воіны атрымлівалі медалі і ордэны за істотную ролю, якую яны адыгралі ў баявых эпізодах.
Па словах памочніка аташэ, апошні час занадта шмат на слыху негатыву ў адрас ветэранаў. "Мне самому як праўнуку ветэрана крыху не па сабе ад гэтага. Мы будзем памятаць і несці гэтую памяць аб тых, хто загінуў у гады вайны", - запэўніў Мелітоўскі.
Рэжымны аб'ект
Практычна няма такіх дакументаў, якія проста адкрыў і ўзяў прачытаць. У гады вайны статутам Чырвонай арміі быў вызначаны мінімум дакументаў, якія вяліся ў вайсковых частках.
Прычым Мелітоўскі асаблівую ўвагу звярнуў на той факт, што гэтыя дакументы знаходзіліся заўсёды пры камандзіру непасрэдна ў зоне баявых дзеянняў, што натуральна ўплывала на захаванасць.
"Нешта элементарна напісана алоўкам або надрапана падручнымі сродкамі. Ішла вайна, і людзі не сядзелі ў кабінеце", - канстатаваў памочнік аташэ.
"Пры гэтым аб'ём дакументаў складае дзесяткі тысяч старонак. Работа гэта сапраўды цяжкая", - прызнаў Мелітоўскі.
Сын за бацьку
"У сярэдзіне 70-х, калі бацька яшчэ быў жывы, памятаю, як ён распавядаў, што быў узнагароджаны ордэнам Славы. Толькі яму яго не ўручылі, так як ён трапіў у шпіталь. Пасля гэтага яго перавялі ў іншую частку, а там і вайна скончылася", - распавёў яшчэ адзін удзельнік цырымоніі Аляксандр Бычко.
Прычым у міністэрства абароны ў тыя гады ліст напісала жонка Эдуарда Бычко, што ордэн Славы яму так і не ўручылі. Праўда, тады прыйшоў адказ, што дакументаў аб узнагароджанні не змаглі знайсці.
"Неяк спакойна мы пра гэта забыліся. Папа наш пайшоў з жыцця ў 1994 годзе. Пасля гэтага мяне гэтая думка не пакідала, і я спадзяваўся знайсці інфармацыю пра ўзнагароджанне", - прызнаўся малодшы сын Эдуарда Бычко.
Паводле яго слоў, у пошуку дапамаглі ўспаміны брата бацькі, які распавёў пра жорсткіх баях каля мястэчка Гумбінен ва Усходняй Прусіі.
"Я шукаў спісы страт і ўзнагароджаных. Другая ці трэцяя спасылка ў пошуку мне выдала спіс узнагароджаных у баі, і там быў мой бацька. На сайце "Подзвіг народа" знайшоў, што бацька ўзнагароджаны ордэнам Чырвонай Зоркі, а потым знайшоў і апісанне подзвігу. Для мяне гэта быў проста шок", - прызнаўся Аляксандр Бычко.
Адразу пасля гэтага ён раздрукаваў апісанне подзвігу ва ўзнагародным лістку і аднёс яго прачытаць маці, якая не змагла пры чытанні стрымаць сваіх слёз.
Каліграфічны почырк
Інэса Туркіна з гонарам за бацьку паказвае яго лісты з фронту дадому. У гады вайны ён служыў на Паўночным Каўказе ў якасці палітрука, і пасада абавязвала пісаць прыгожа.
Па прызнанні дачкі франтавіка, лісты яго часам вельмі лірычныя, а ў апошнім сваім лісце ён прызнаваўся сваёй жонцы, што хутка будзе вельмі складаны бой з фашыстамі, а потым і сувязь перарвалася.
"Мы, напэўна, гадоў 20 адшуквалі, пісалі ўсюды і нават у Падольск. Усе дакументы пра бацьку ідуць без месца пахавання, толькі вось узнагароду знайшлі", - з горыччу сказала дачка байца.
У пошуках хоць якіх-небудзь падрабязнасцяў пра лёс яе бацькі Васіля Салаўёва дапамог ужо праўнук героя вайны, які адшукаў дакументы аб узнагароджанні медалём "За адвагу" на сайце "Мемарыял".
"Я адразу пайшла ў ваенкамат. Раз медаль знайшлі, то можа і месца пахавання вядома, але гэта не пацвердзілася", - сказала Туркіна.
Праўнук героя Вадзім Цупрык распавёў, што "спачатку знайшоў толькі адзін дакумент, дзе ўказваліся страты. А праз два гады зайшоў на сайт яшчэ раз, і мабыць рассакрэцілі яшчэ дакументы. Там даведаўся, што было і ўзнагароджанне. На сайце быў скан дакумента з апісаннем подзвігу".
Вядома, праз такую колькасць гадоў узнагародныя пасведчанні атрымліваюць дзеці, унукі і нават праўнукі - нашчадкі Вялікай Перамогі. Па правілах самі ўзнагароды могуць атрымаць толькі байцы, якія імі уганараваныя, але сваякам дастаткова і самога прызнання іх подзвігу.
