https://bel.sputnik.by/20200905/kuhnya-nashyh-prodkau-hto-takiya-lashanki-i-yak-ih-esci-1037718908.html
Кухня нашых продкаў: хто такія лашанкі і як іх есці
Кухня нашых продкаў: хто такія лашанкі і як іх есці
Sputnik Беларусь
Этнограф Ларыса Мятлеўская дзеліцца новым беларускім народным рэцэптам. На гэты раз у меню - грыбы. 05.09.2020, Sputnik Беларусь
2020-09-05T13:55+0300
2020-09-05T13:55+0300
2020-08-26T10:32+0300
культура
спадчына
у беларусі
беларусь
ларыса мятлеўская
беларуская кухня
традыцыі і абрады
прыродная сталоўка: гатуем з таго, што пад нагамі
https://cdnn11.img.sputnik.by/img/103147/95/1031479575_0:99:1921:1179_1920x0_80_0_0_8cfabaae91c2534403d98c6f9ee1e01e.jpg
Нашы продкі у лес за грыбамі ездзілі на кані з возам. Часцей за ўсё грыбныя экспедыцыі ладзілі ў верасні-кастрычніку. У кошык бралі не толькі падасінавікі, баравікі і лісічкі, але апенькі, чорныя грузды, зялёнкі і падзялёнкі.Мода на "новыя", невядомыя дагэтуль грыбы звычайна прыходзіла ад сваякоў або сяброў з іншых мясцовасцей, дзе традыцыі збіраць грыбы былі іншымі. Людзі бралі адзін аднаго ў лес ці на балота, паказвалі дзе і як растуць незнаёмыя грыбы, распавядалі як іх есці і як нарыхтоўваць на зіму.Хто такая "лашанка"?Радоўка бела-рудая або лашанка па-руску гучыць як "рядовка бело-рудая". Дыяметр шапачкі складае ад трох да васьмі сантыметраў. Сама шапачка пляската-пукатая, са згладжаным гарбком і апушчаным краем, слабаслізістая, цёмна-чырвона-рудая. Мякаць тонкая, бежавая, з мучным пахам і смакам. Пласткі вольныя ці прырослыя, густыя, белыя, пазней жаўтлявыя з дробнымі каштанава-рудымі плямачкамі. Ножка цыліндрычная суцэльная, уверсе бялёсая, унізе рудая.Лашанка або радоўка шэрая
Такі партрэт вельмі важны для таго, хто ў роздуме нахіляецца ў лесе над грыбам. Прынамсі, для мяне верным арыенцірам, што трымаю ў руках менавіта лашанку служыў жаўтаваты колер і дробныя каштанава-рудыя плямачкі на пластках, паколькі часта ў суседстве з радоўкай сустракаецца вельмі падобны да яе па колеры і памерам грыб-павуціннік, у якога пласткі цёмна-рудыя.Па смаку лашанкі падобныя да апеняк. Растуць яны таксама вялікімі групамі, часам утвараючы рады. Пладаносіць лашанкі пачынаюць у жніўні-верасні, часцей за ўсё іх можна напаткаць у хваёвых лясах.Ужываць грыбы можна свежымі, марынаванымі, салёнымі пасля адварвання, але без булёну.Дарэчы, самае непрыемнае ў справе з гэтымі грыбамі — давесці іх да ладу — перабраць, пачысціць і вымыць — за кароткі час, бо лашанкі хутка псуюцца. Звычайна гэтым займаліся жанчыны. У народзе нават існаваў жарт пра грыбніка, які ажаніўся толькі дзеля таго, каб жонка чысціла і гатавала яму грыбы.Каля лесу жыць — галодным не быцьБеларускую нацыянальную кухню немагчыма ўявіць без страў з грыбоў, якія заўсёды назапашваліся ў вялікай колькасці. Нашы продкі лічылі, што самыя галодныя часы года можна перажыць у тым выпадку, калі ў запасе хапае сушаных, салёных і марынаваных грыбоў.Каб засаліць лашанкі, трэба спачатку хутка перабраць грыбы, добра іх вымыць, часта мяняючы ваду. Пасля гэтага грыбы неабходна ўзважыць, каб вызначыць пэўную колькасць солі — на 1 кг грыбоў выкарыстоўваюць 2 сталовыя лыжкі солі.Грыбы змяшчаюць у каструлю і заліваюць вадой так, каб яна пакрывала лашанкі поўнасцю. Падчас варкі трэба пастаянна здымаць пенку. Лашанкі лічацца гатовымі, калі асядаюць на дно пасудзіны, тады іх трэба адцадзіць і астудзіць.Да гэтага часу павінна быць падрыхтаваная заправа, у якой на 1 кг звараных грыбоў выкарыстоўваецца 2-3 буйныя зубкі часнаку, дробка кміну і 3-4 лісціка чорных парэчак. Часнок тоэба дробна пакрышыць, кмін крыху пацерці з соллю, а лісцікі чорных парэчак проста памыць.Грыбы трэба змяшаць з заправай, засцяліць дно драўлянай або паліванай пасудзіны запаранай загадзя аржаной саломай так, каб яна заслала дно.Грыбы засыпаюць на салому, зверху накрываюць вымытым дубовым лісцем і накрываюць чыстай анучай. На анучку трэба пакласці драўляну круг па дыяметры пасудзіны і гнёт, у якасці якаго нашы продкі выкарыстоўвалі адзін ці некалькі камянёў.Два або тры дні грыбы павінны пастаяць пры пакаёвай тэмпературы, каб пачалі ўкісаць, пасля іх выносяць на холад. Праз 40-45 дзён грыбамі можна ласавацца. Пры ўжыванні можна дадаваць цыбулю, алей і чорны перац.
https://bel.sputnik.by/20200830/grib-dozhdevik-kak-gotovit-1037152562.html
беларусь
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2020
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Навіны
ru_BY
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
культура, спадчына, у беларусі, беларусь, ларыса мятлеўская, беларуская кухня, традыцыі і абрады, прыродная сталоўка: гатуем з таго, што пад нагамі
культура, спадчына, у беларусі, беларусь, ларыса мятлеўская, беларуская кухня, традыцыі і абрады, прыродная сталоўка: гатуем з таго, што пад нагамі
Кухня нашых продкаў: хто такія лашанкі і як іх есці
Этнограф Ларыса Мятлеўская дзеліцца новым беларускім народным рэцэптам. На гэты раз у меню - грыбы.
Нашы продкі у лес за грыбамі ездзілі на кані з возам. Часцей за ўсё грыбныя экспедыцыі ладзілі ў верасні-кастрычніку. У кошык бралі не толькі падасінавікі, баравікі і лісічкі, але апенькі, чорныя грузды, зялёнкі і падзялёнкі.
Мода на "новыя", невядомыя дагэтуль грыбы звычайна прыходзіла ад сваякоў або сяброў з іншых мясцовасцей, дзе традыцыі збіраць грыбы былі іншымі. Людзі бралі адзін аднаго ў лес ці на балота, паказвалі дзе і як растуць незнаёмыя грыбы, распавядалі як іх есці і як нарыхтоўваць на зіму.
Радоўка бела-рудая або лашанка па-руску гучыць як "рядовка бело-рудая". Дыяметр шапачкі складае ад трох да васьмі сантыметраў. Сама шапачка пляската-пукатая, са згладжаным гарбком і апушчаным краем, слабаслізістая, цёмна-чырвона-рудая. Мякаць тонкая, бежавая, з мучным пахам і смакам. Пласткі вольныя ці прырослыя, густыя, белыя, пазней жаўтлявыя з дробнымі каштанава-рудымі плямачкамі. Ножка цыліндрычная суцэльная, уверсе бялёсая, унізе рудая.
Лашанка або радоўка шэрая
Такі партрэт вельмі важны для таго, хто ў роздуме нахіляецца ў лесе над грыбам. Прынамсі, для мяне верным арыенцірам, што трымаю ў руках менавіта лашанку служыў жаўтаваты колер і дробныя каштанава-рудыя плямачкі на пластках, паколькі часта ў суседстве з радоўкай сустракаецца вельмі падобны да яе па колеры і памерам грыб-павуціннік, у якога пласткі цёмна-рудыя.
Па смаку лашанкі падобныя да апеняк. Растуць яны таксама вялікімі групамі, часам утвараючы рады. Пладаносіць лашанкі пачынаюць у жніўні-верасні, часцей за ўсё іх можна напаткаць у хваёвых лясах.
Ужываць грыбы можна свежымі, марынаванымі, салёнымі пасля адварвання, але без булёну.
Дарэчы, самае непрыемнае ў справе з гэтымі грыбамі — давесці іх да ладу — перабраць, пачысціць і вымыць — за кароткі час, бо лашанкі хутка псуюцца. Звычайна гэтым займаліся жанчыны. У народзе нават існаваў жарт пра грыбніка, які ажаніўся толькі дзеля таго, каб жонка чысціла і гатавала яму грыбы.
Каля лесу жыць — галодным не быць
Беларускую нацыянальную кухню немагчыма ўявіць без страў з грыбоў, якія заўсёды назапашваліся ў вялікай колькасці. Нашы продкі лічылі, што самыя галодныя часы года можна перажыць у тым выпадку, калі ў запасе хапае сушаных, салёных і марынаваных грыбоў.
Каб засаліць лашанкі, трэба спачатку хутка перабраць грыбы, добра іх вымыць, часта мяняючы ваду. Пасля гэтага грыбы неабходна ўзважыць, каб вызначыць пэўную колькасць солі — на 1 кг грыбоў выкарыстоўваюць 2 сталовыя лыжкі солі.
Грыбы змяшчаюць у каструлю і заліваюць вадой так, каб яна пакрывала лашанкі поўнасцю. Падчас варкі трэба пастаянна здымаць пенку. Лашанкі лічацца гатовымі, калі асядаюць на дно пасудзіны, тады іх трэба адцадзіць і астудзіць.
Да гэтага часу павінна быць падрыхтаваная заправа, у якой на 1 кг звараных грыбоў выкарыстоўваецца 2-3 буйныя зубкі часнаку, дробка кміну і 3-4 лісціка чорных парэчак. Часнок тоэба дробна пакрышыць, кмін крыху пацерці з соллю, а лісцікі чорных парэчак проста памыць.
Грыбы трэба змяшаць з заправай, засцяліць дно драўлянай або паліванай пасудзіны запаранай загадзя аржаной саломай так, каб яна заслала дно.
Грыбы засыпаюць на салому, зверху накрываюць вымытым дубовым лісцем і накрываюць чыстай анучай. На анучку трэба пакласці драўляну круг па дыяметры пасудзіны і гнёт, у якасці якаго нашы продкі выкарыстоўвалі адзін ці некалькі камянёў.
Два або тры дні грыбы павінны пастаяць пры пакаёвай тэмпературы, каб пачалі ўкісаць, пасля іх выносяць на холад.
Праз 40-45 дзён грыбамі можна ласавацца. Пры ўжыванні можна дадаваць цыбулю, алей і чорны перац.
