https://bel.sputnik.by/20201017/Kukhnya-nashykh-prodka-gatuem-stravy-s-kmenam-1045920639.html
Кухня нашых продкаў: гатуем стравы с кменам
Кухня нашых продкаў: гатуем стравы с кменам
Sputnik Беларусь
Этнограф Ларыса Мятлеўская вучыць нарыхтоўваць кмен і гатаваць з яго смачныя стравы для добрага здароўя. 17.10.2020, Sputnik Беларусь
2020-10-17T17:57+0300
2020-10-17T17:57+0300
2020-10-16T15:22+0300
у беларусі
цiкавосткi
беларуская кухня
ларыса мятлеўская
прыродная сталоўка: гатуем з таго, што пад нагамі
https://cdnn11.img.sputnik.by/img/102397/71/1023977169_0:0:1392:788_1920x0_80_0_0_14639bbcd89a3076f0c12e5ade9ebc39.jpg
Па перакананнях нашых бабуль добрая гаспадыня на сваёй кухні абавязкова павіна мець прыпасы кмену. Без гэтай спецыі ні адна вясковая кухарка не возмецца саліць сала, рабіць сыр і каўбасы, квасіць капусту. З даўніх часоў у беларускай кухні духмяныя зярняткі дадаюць у выпечку, супы, мясныя і рыбныя стравы, соусы, кулінарныя вырабы. Гатуюць з ім і квас, піва, гарбату, алкагольныя напіткі, выціскаюць алей, выкарыстоўваюць як лекі.Адкуль узялася гэта расліна на Беларусі невядома, але выкарыстоўваюць яе ў народнай кулінарыі і медыцыне даўно. Забалеў страўнік, моцны кашаль, галава баліць, немаўлятка плача, а ў маці мала малака – на ўсё гэта ў народнай лекаркі знойдзецца паратунак – кубачак гарбаты з насення кмену.Цяпер кмен звычайны лёгка набыць у харчовай краме або аптэцы. Яго даўно культывуюць у розных краінах свету, дзе расліна паспяхова выкарыстоўваецца ў нацыянальнай кулінарыі. Але палявы, дробны кмен больш духмяны за культурны і таму ў жніўні сялянкі і цяпер выпраўляюцца ў поле з сярпамі, каб паспець нажаць недаспелага кмену. Збіраюць яго або ранкам, або ўвечары. Вялікія духмяныя снапкі сушаць ў добра праветрываемых памяшканнях да кастрычніка. Пасля яго пачынаюць церабіць.Не раз даводзілася назіраць, як кожную кменавую галінку жанчыны і дзяўчынкі старанна пераціралі ў далонях на разасланую вялікую посцілку. У сабраным такім чынам насенні ўтваралася шмат смецця і далей яго трэба было "палаць і веяць". Для гэтай справы выбіралі сухое ветранае надвор’е. Палалі кмен у невялікіх драўляных начоўках, рытмічна патрэсваючы іх так, каб вецер падхопліваў смеце, пакідаючы амаль чыстае насенне. Далей, каб канчаткова пазбавіцца пылу, зярняты веялі і ссыпалі ў палатняня мяшочкі. Там ён захоўваўся ад трох да сямі гадоў. Дарэчы, каб кмен не страціў свае якасці сем гадоў, яго варта трымаць у цёмным месцы або ў добра закаркаваным посудзе з цёмнага шкла.Кмен не выпадкова трапіў ва ўлюбёныя паварамі спецыі. З даўніх часоў былі прыкмечаны не толькі яго адмысловы смак, але і лекавыя ўласцівасці. Гэта абумоўлена яго надзвычай багатым хімічным складам. Зярняткі ўтрымваюць эфірны алей, галоўным кампанентам якога з’яўляецца карвон, тлусты алей, бялок, дубільныя рэчывы, флаваноіды, смолы і іншыя рэчывы. Даказана, што плады кмену аказваюць спазмалітычнае дзеянне, узбуджаюць апетыт, паляпшаюць страваванне, узмацняюць перыстальтыку кішэчніка, суцішаюць боль і зніжаюць працэсы гніення і бражэння ў ім. Плады ўжываюць ад ташнаты, а ў Індыі грызуць зярняткі для дэзінфекцыі ротавай поласці. І гэта толькі тыя яго лекавыя якасці, якія тычацца страваварэння.Варта ведаць, што карысная і бескрыўдная расліна аднак можа выклікаць алергію, калі не ведаць меры. Дарэчы цяжарным і хворым на гастрыт есці стравы з кменам не рэкамендуецца.Існуе каля 30 гатункаў кмену, але толькі некаторымі з іх карыстаюцца ў кулінарыі. Каб спецыя раскрыла ў страве ўсе свае якасці, кмен папярэдне абсмажваюць на сухой патэльні або пераціраюць непасрэдна перад гатаваннем.Кажуць, што для таго каб жыць доўга і не хварэць чалавеку ў дзень дастаткова з’ядаць адну чайную лыжку кмену. Для тых, хто дбае аб сваім здароўі прытрымвацца такога правіла зусім не цяжка. Дастаткова час ад часу піць гарбату з кмену і ласавацца смачнымі стравамі ў якіх ён прысутнічае. Вось і некалькі цікавых рэцэптаў страў у якіх ужываюць кмен.Свініна, запечаная з кменам і бульбайІнгрыдыенты:Як гатаваць:Узяць цэлы кавалак мяса, пасыпаць соллю, перцам, абсмажыць з усіх бакоў на моцна разагрэтым тлушчы. Перакласці на бляху, уліць тлушч, што застаўся ад смажання, пасыпаць кменам, дадаць нарэзаную кружкамі цыбулю, 3-4 ст лыжкі вады і паставіць у духоўку. Запякаць, паліваючы сокам, які ўтварыўся, да таго часу, пакуль мяса не будзе напалову гатовым. Калі сока мала, то можна да яго дадаць крыху вадыБульбіны для гэтай стравы трэба браць амаль аднолькавыя па памеры. Іх трэба пачысціць, памыць, пасыпаць соллю і пакласці на бляху разам з мясам і, працягваючы паліваць сокам з мяса, запякаць да гатоўнасці.Тонка нарэзанае мяса абкласці бульбай і падаць з кіслай капустай з кменам.Сыр з яблыкаў і кменуІнгрыдыенты:Як гатаваць:Выразаць з яблык сярэдзіну, накрышыць скрылікамі, укласці ў каструлю і варыць на маленькім агні да загусцення. Гатовую масу працерці праз сіта, дадаць частку смажаных зярняткаў кмену, соль і цукар па смаку, укласці масу ў палатняны мяшочак у форме кліна і паставіць пад гнёт на 3 дні. Затым сыр акуратна выкласці на талерку і абсыпаць астатнім кменам.Грэнкі з кменам і соллюСкрылікі аржанага хлеба абсмажыць з абодвух бакоў на моцна разагрэтым свіным тлушчы або алеі да утварэння хрусткай скарынкі, выкласці на талерку і абсыпаць соллю і злёгку пацёртым кменам. Падаць да прагрэтага з мёдам і лімонам піва.
https://bel.sputnik.by/20200920/Khatnya-narykhtok-zakhovaem-na-zmu-yablyk--kapustu-pa-belaruskkh-retseptakh-1045693565.html
https://bel.sputnik.by/20200829/dabrak-i-praudzivik-chym-nashy-prodki-zamyanyali-myasa-na-talercy-1037716879.html
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2020
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Навіны
ru_BY
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
у беларусі, цiкавосткi, беларуская кухня, ларыса мятлеўская, прыродная сталоўка: гатуем з таго, што пад нагамі
у беларусі, цiкавосткi, беларуская кухня, ларыса мятлеўская, прыродная сталоўка: гатуем з таго, што пад нагамі
Кухня нашых продкаў: гатуем стравы с кменам
Этнограф Ларыса Мятлеўская вучыць нарыхтоўваць кмен і гатаваць з яго смачныя стравы для добрага здароўя.
Па перакананнях нашых бабуль добрая гаспадыня на сваёй кухні абавязкова павіна мець прыпасы кмену. Без гэтай спецыі ні адна вясковая кухарка не возмецца саліць сала, рабіць сыр і каўбасы, квасіць капусту. З даўніх часоў у беларускай кухні духмяныя зярняткі дадаюць у выпечку, супы, мясныя і рыбныя стравы, соусы, кулінарныя вырабы. Гатуюць з ім і квас, піва, гарбату, алкагольныя напіткі, выціскаюць алей, выкарыстоўваюць як лекі.
Адкуль узялася гэта расліна на Беларусі невядома, але выкарыстоўваюць яе ў народнай кулінарыі і медыцыне даўно. Забалеў страўнік, моцны кашаль, галава баліць, немаўлятка плача, а ў маці мала малака – на ўсё гэта ў народнай лекаркі знойдзецца паратунак – кубачак гарбаты з насення кмену.
Цяпер кмен звычайны лёгка набыць у харчовай краме або аптэцы. Яго даўно культывуюць у розных краінах свету, дзе расліна паспяхова выкарыстоўваецца ў нацыянальнай кулінарыі. Але палявы, дробны кмен больш духмяны за культурны і таму ў жніўні сялянкі і цяпер выпраўляюцца ў поле з сярпамі, каб паспець нажаць недаспелага кмену. Збіраюць яго або ранкам, або ўвечары. Вялікія духмяныя снапкі сушаць ў добра праветрываемых памяшканнях да кастрычніка. Пасля яго пачынаюць церабіць.
Не раз даводзілася назіраць, як кожную кменавую галінку жанчыны і дзяўчынкі старанна пераціралі ў далонях на разасланую вялікую посцілку. У сабраным такім чынам насенні ўтваралася шмат смецця і далей яго трэба было "палаць і веяць". Для гэтай справы выбіралі сухое ветранае надвор’е. Палалі кмен у невялікіх драўляных начоўках, рытмічна патрэсваючы іх так, каб вецер падхопліваў смеце, пакідаючы амаль ч
ыстае насенне. Далей, каб канчаткова пазбавіцца пылу, зярняты веялі і ссыпалі ў палатняня мяшочкі. Там ён захоўваўся ад трох да сямі гадоў. Дарэчы, каб кмен не страціў свае якасці сем гадоў, яго варта трымаць у цёмным месцы або ў добра закаркаваным посудзе з цёмнага шкла.
Кмен не выпадкова трапіў ва ўлюбёныя паварамі спецыі. З даўніх часоў былі прыкмечаны не толькі яго адмысловы смак, але і лекавыя ўласцівасці. Гэта абумоўлена яго надзвычай багатым хімічным складам. Зярняткі ўтрымваюць эфірны алей, галоўным кампанентам якога з’яўляецца карвон, тлусты алей, бялок, дубільныя рэчывы, флаваноіды, смолы і іншыя рэчывы. Даказана, што плады кмену аказваюць спазмалітычнае дзеянне, узбуджаюць апетыт, паляпшаюць страваванне, узмацняюць перыстальтыку кішэчніка, суцішаюць боль і зніжаюць працэсы гніення і бражэння ў ім. Плады ўжываюць ад ташнаты, а ў Індыі грызуць зярняткі для дэзінфекцыі ротавай поласці. І гэта толькі тыя яго лекавыя якасці, якія тычацца страваварэння.
Варта ведаць, што карысная і бескрыўдная расліна аднак можа выклікаць алергію, калі не ведаць меры. Дарэчы цяжарным і хворым на гастрыт есці стравы з кменам не рэкамендуецца.
Існуе каля 30 гатункаў кмену, але толькі некаторымі з іх карыстаюцца ў кулінарыі. Каб спецыя раскрыла ў страве ўсе свае якасці, кмен папярэдне абсмажваюць на сухой патэльні або пераціраюць непасрэдна перад гатаваннем.
Кажуць, што для таго каб жыць доўга і не хварэць чалавеку ў дзень дастаткова з’ядаць адну чайную лыжку кмену. Для тых, хто дбае аб сваім здароўі прытрымвацца такога правіла зусім не цяжка. Дастаткова час ад часу піць гарбату з кмену і ласавацца смачнымі стравамі ў якіх ён прысутнічае. Вось і некалькі цікавых рэцэптаў страў у якіх ужываюць кмен.
Свініна, запечаная з кменам і бульбай
- 800 г свініны
- 100 г тлушчу
- 2 цыбуліны
- 12 бульбін
- Соль
- Перац па смаку
- 1 ч лыжка кмену
Узяць цэлы кавалак мяса, пасыпаць соллю, перцам, абсмажыць з усіх бакоў на моцна разагрэтым тлушчы. Перакласці на бляху, уліць тлушч, што застаўся ад смажання, пасыпаць кменам, дадаць нарэзаную кружкамі цыбулю, 3-4 ст лыжкі вады і паставіць у духоўку. Запякаць, паліваючы сокам, які ўтварыўся, да таго часу, пакуль мяса не будзе напалову гатовым. Калі сока мала, то можна да яго дадаць крыху вады
Бульбіны для гэтай стравы трэба браць амаль аднолькавыя па памеры. Іх трэба пачысціць, памыць, пасыпаць соллю і пакласці на бляху разам з мясам і, працягваючы паліваць сокам з мяса, запякаць да гатоўнасці.
Тонка нарэзанае мяса абкласці бульбай і падаць з кіслай капустай з кменам.
- 500 г яблыкаў
- 1 ч лыжка кмену
- 200 г вады
- Соль
- Цукар па смаку
Выразаць з яблык сярэдзіну, накрышыць скрылікамі, укласці ў каструлю і варыць на маленькім агні да загусцення. Гатовую масу працерці праз сіта, дадаць частку смажаных зярняткаў кмену, соль і цукар па смаку, укласці масу ў палатняны мяшочак у форме кліна і паставіць пад гнёт на 3 дні. Затым сыр акуратна выкласці на талерку і абсыпаць астатнім кменам.
Скрылікі аржанага хлеба абсмажыць з абодвух бакоў на моцна разагрэтым свіным тлушчы або алеі да утварэння хрусткай скарынкі, выкласці на талерку і абсыпаць соллю і злёгку пацёртым кменам. Падаць да прагрэтага з мёдам і лімонам піва.
