Нават праз шэсцьдзесят гадоў батлейка бацькі Вальтоса з Францысканскага касцёла працягвае прыцягваць увагу - да пандэміі ў святочныя дні сюды часта прыязджалі турысты.
Унікальнасць гродзенскай батлейкі не толькі ў тым, што яна была створана больш за паўстагоддзя таму, але і ў тым, што яна абсталявана рухавіком. Ідэя належала бацьку Вальтосу, які ў савецкі час быў пробашчам Францысканскага касцёла. Ён быў таленавітым мастаком і механікам, таму вырашыў стварыць незвычайнае каляднае прадстаўленне.
У цэнтры знаходзіцца Віфлеемская пячора, у ёй - яслі немаўля Ісуса, а таксама Марыя і Іосіф. Вакол пячоры па крузе рухаюцца постаці вешчуноў, якія прыйшлі пакланіцца сыну Божаму. Шэсцьдзесят гадоў таму кожная фігурка была жывой: хтосьці граў на скрыпцы ці адбіваў барабанны дроб, хтосьці - здымаў капялюш, паднімаў руку, паварочваў галаву. Цяпер, у эпоху камп'ютараў і робататэхнікі, не знайшлося чалавека, каб аднавіць руху драўляных акцёраў батлейкі.
У 1960-я гады батлейка бацькі Вальтоса працавала ўсяго некалькі гадоў. Калі паглядзець на механізаваны тэатр у касцёл пачалі ісці нават самыя перакананыя атэісты, ксяндзу строга забаранілі ўключаць механізм. Пасля смерці Вальтоса батлейку перасталі збіраць, а неўзабаве і зусім забыліся. У 2000-х гадах яе знайшлі на гарышчы, часткова аднавілі і сталі збіраць на Каляды. Старадаўнюю частку дапаўняе сучасны сюжэт - луг з баранчыкамі, пастушкі, вадзяны млын.
У касцёле спадзяюцца, што ў будучыні атрымаецца аднавіць батлейку цалкам, але пакуль на гэта няма ні патрэбных людзей, ні грошай.
