Як святкавалі Стрэчанне (Грамнiцы) у вёсцы Пласток Любанскага раёна
15:35 15.02.2021 (абноўлена: 21:48 15.02.2021)
Падпісацца
15 лютага ў Беларусі адзначаюць адно з вялікіх свят - Стрэчанне Гасподняе. У народзе яго яшчэ называюць Грамніцы, а сімвалам гэтага свята і ў хрысціянскай, і ў народнай культуры выступае "Грамнічная" свечка, асвечаная ў храме.
Назва прыйшла, хутчэй за ўсё, ад паганскага бога Грамаўніка (Перуна), якому прыпісвалася стварэнне вясновых навальніц і дажджоў. Пасля гэтага дня павінна была змяншацца сіла зімы: "На Грамніцы - паўзіміцы" ці "Як прыйдзе грамніцы - скідай рукавіцы". Грамніцы народ ўспрымаў як сустрэчу зімы з летам.
У вёсцы Пласток Любанскага раёна Беларусі раней традыцыйна рабілі свечкі ў кожным доме і імкнуліся іх асвяціць у царкве напярэдадні свята. Запальваліся свечкі ў выпадку гора ў сям'і, у выпадку неабходнасці ачысціць дом ці жывёлу, альбо хворага, свечкі запальвалі падчас навальніцы, каб маланка дом не спаліла.
У гэтым годзе 14 лютага ў Пластокскі сельскі дом культуры прыехалі паўдзельнічаць у Грамніцах яшчэ і жыхары вёскі Камуна Любанскага раёна.
Святочныя традыцыйныя гулянні ў вёскі Пласток пачынаюцца карагодамі: адна група ходзіць сваім карагодам, паказваючы лета, іншая група - сваім карагодам, паказваючы зіму. Усе сустракаюцца ў цэнтры вёскі, вітаюць адзін аднаго і выказваюць пажаданні аб будучыні лета. Спяваюць:
"У нас сегонне стрэчанне, стрэчанне. Зіма з Летам стрэлася, стрэлася. Лета Зіму піхнула, піхнула. І ножачку звіхнула, звіхнула. Пайшло Лета скачучы, скачучы. Зіма пайшла плачучы, плачучы".
Пакуль водзяцца карагоды і спяваюцца грамнічны песні, мясцовы мужчына ад "грамнічнай" свечкі запальвае невялікае вогнішча з саломы і шчапы - "жывы агонь", каб абараніцца ад злых духаў.
Вакол гэтага вогнішча ўсе водзяць карагоды, традыцыйна перакідваюцца паміж сабой блінамі. Бліны ў дадзеным абрадзе ўвасабляюць сонца. Жанчыны, каб вясне дарогу паказаць, выходзяць з блінамі і адзін аднаму перакідваюць бліны, рукамі іх не ловяць: "Няхай у снег упадзе, Сонейка снег тапіць пачне", потым бліны паднімаюць са снегу і вешаюць або закідваюць на дрэвы, каб падкарміць птушачак.
Потым качаюць упрыгожанае стужкамі і кветкамі кола ад калаўрота па вёсцы. Сталыя жанчыны камандуюць: "Дзяўчаты, каціце калясо-Сонейка па вуліцы, каб сонца на лета перакацілася, каб лецечка абудзілася!". Дзяўчыны качаюць па вуліцах упрыгожанае кола, перахапляючы яго адна ў адной.
Пасля дзяўчаты ідуць стукаць у "бляшанку" (кавалак бляхі) драўлянымі палкамі, часцей старым верацяном, драўлянымі лыжкамі, каб абудзіць бога-грамаўніка, які дапаможа лету ў барацьбе з зімой.
Ну а потым - усе за сталы на вясёлую вечарыну з народнымі песнямі і прыпеўкамі!
Чытайце таксама:
- Стрэчанне Гасподняе: што можна і нельга рабіць у гэты дзень
- Грамніцы - палова зіміцы: як у Новым Палессі адзначылі Стрэчанне
- Стрэчанне Гасподняе: каталікі ідуць у касцёлы за грамнічнымі свечкамі

1/21
© Sputnik / Альфред Микус
15 лютага ў Беларусі адзначаюць адно з вялікіх свят - Стрэчанне Гасподняе.

2/21
© Sputnik / Альфред Микус
У народзе яго яшчэ называюць Грамніцы, а сімвалам гэтага свята і ў хрысціянскай, і ў народнай культуры выступае "Грамнічная" свечка, асвечаная ў храме.

3/21
© Sputnik / Альфред Микус
Назва прыйшла, хутчэй за ўсё, ад паганскага бога Грамаўніка (Перуна), якому прыпісвалася стварэнне вясновых навальніц і дажджоў.

4/21
© Sputnik / Альфред Микус
Пасля гэтага дня павінна была змяншацца сіла зімы: "На Грамніцы - паўзіміцы" ці "Як прыйдзе грамніцы - скідай рукавіцы". Грамніцы народ ўспрымаў як сустрэчу зімы з летам.

5/21
© Sputnik / Альфред Микус
У вёсцы Пласток Любанскага раёна Беларусі раней традыцыйна рабілі свечкі ў кожным доме і імкнуліся іх асвяціць у царкве напярэдадні свята. Запальваліся свечкі ў выпадку гора ў сям'і, у выпадку неабходнасці ачысціць дом ці жывёлу, альбо хворага. Свечкі таксама запальвалі падчас навальніцы, каб маланка дом не спаліла.

6/21
© Sputnik / Альфред Микус
У гэтым годзе 14 лютага ў Пластокскі сельскі дом культуры прыехалі паўдзельнічаць у Грамніцах яшчэ і жыхары вёскі Камуна Любанскага раёна.

7/21
© Sputnik / Альфред Микус
Святочныя традыцыйныя гулянні ў вёскі Пласток пачынаюцца карагодамі.

8/21
© Sputnik / Альфред Микус
Адна група ходзіць сваім карагодам, паказваючы лета...

9/21
© Sputnik / Альфред Микус
…іншая група - сваім карагодам, паказваючы зіму.

10/21
© Sputnik / Альфред Микус
Усе сустракаюцца ў цэнтры вёскі, вітаюць адзін аднаго і выказваюць пажаданні аб будучыні лета.

11/21
© Sputnik / Альфред Микус
Спяваюць: "У нас сегонне стрэчанне, стрэчанне. Зіма з Летам стрэлася, стрэлася. Лета Зіму піхнула, піхнула. І ножачку звіхнула, звіхнула. Пайшло Лета скачучы, скачучы. Зіма пайшла плачучы, плачучы".

12/21
© Sputnik / Альфред Микус
Пакуль водзяцца карагоды і спяваюцца грамнічны песні, мясцовы мужчына ад "грамнічнай" свечкі запальвае невялікае вогнішча з саломы і шчапы - "жывы агонь", каб абараніцца ад злых духаў. Вакол гэтага вогнішча ўсе водзяць карагоды.

13/21
© Sputnik / Альфред Микус
Традыцыйна перакідваюцца паміж сабой блінамі. Бліны ў дадзеным абрадзе ўвасабляюць сонца.

14/21
© Sputnik / Альфред Микус
Жанчыны, каб вясне дарогу паказаць, выходзяць з блінамі і адзін аднаму перакідваюць бліны, рукамі іх не ловяць.

15/21
© Sputnik / Альфред Микус
"Няхай у снег упадзе, Сонейка снег тапіць пачне".

16/21
© Sputnik / Альфред Микус
Потым бліны паднімаюць са снегу...

17/21
© Sputnik / Альфред Микус
...і вешаюць або закідваюць на дрэвы...

18/21
© Sputnik / Альфред Микус
каб падкарміць птушачак.

19/21
© Sputnik / Альфред Микус
Бліны як увасабленне сонца.

20/21
© Sputnik / Альфред Микус
Потым качаюць упрыгожанае стужкамі і кветкамі кола ад калаўрота па вёсцы. Сталыя жанчыны камандуюць: "Дзяўчаты, каціце калясо-Сонейка па вуліцы, каб сонца на лета перакацілася, каб лецечка абудзілася!".

21/21
© Sputnik / Альфред Микус
Дзяўчыны качаюць па вуліцах упрыгожанае кола, перахапляючы яго адна ў адной. Пасля дзяўчаты ідуць стукаць у "бляшанку" (кавалак бляхі) драўлянымі палкамі, часцей старым верацяном, драўлянымі лыжкамі, каб абудзіць бога-грамаўніка, які дапаможа лету ў барацьбе з зімой. Ну а потым - усё за сталы на вясёлую вечарыну з народнымі песнямі і прыпеўкамі!
