Цяжарнасць і каронавірус: урач распавёў аб сімптомах, лячэнні і рызыках
© Pixabay / StockSnap
Падпісацца
Што трэба ведаць аб каронавірусе COVID-19 цяжарным, ці перадаецца інфекцыя ад маці дзіцяці, як праходзяць роды ў пандэмію, расказала асістэнт кафедры акушэрства і гінекалогіі БДМУ Святлана Жукоўская.
Выяўляецца COVID-19 у будучых мам сапраўды гэтак жа, як і ў любых іншых пацыентаў. Як адзначае ўрач, найбольш часта ў цяжарных каронавірус працякае з наступнымі сімптомамі:
слабасць - 54%,
кашаль - 50,3%,
галаўны боль - 42,7%,
павышэнне тэмпературы - 27,6%,
страта густу/нюху - 21,5%,
задышка - 25,9%,
боль у мышцах - 16-36,7%,
боль у горле - 11-28,4%.
Па статыстыцы Цэнтра па кантролі і прафілактыкі захворванняў ЗША за лістапад мінулага года, у 54-75% цяжарных каронавірус працякае бессімптомна.
Цяжкае цячэнне каронавіруса пры цяжарнасці
Аднак ёсць дадзеныя, што каронавірус у цяжарных часцей працякае значна цяжэй, чым у жанчын фертыльнага ўзросту, і павялічвае неабходнасць у складаных медыцынскіх маніпуляцыях:
неабходнасць лячэння ва ўмовах інтэнсіўнай тэрапіі і рэанімацыі - узрастае ў 3 разы,
неабходнасць механічнай вентыляцыі лёгкіх - у 2,9 разы,
неабходнасць ЭКМА (экстракарпаральнай мембраннай аксігенацыі) - 2,4 разы,
смяротны зыход - 1,7 разы.
З чым гэта звязана? У першую чаргу з тым, што падчас цяжарнасці мяняецца актыўнасць імуннай сістэмы, інакш функцыянуе дыхальная сістэма (з-за чаго ўзрастае рызыка паветрана-кропельнага траплення віруса). Таксама ў цяжарных вышэй утрыманне спецыяльнага ферменту (АПФ-2), праз рэцэптар да якога вірус SARS-CoV-2 пранікае ў клеткі арганізма.
"Частата шпіталізацыі цяжарных у аддзяленні інтэнсіўнай тэрапіі невялікая - 5%. Але лячэнне такіх пацыентак можа быць больш складаным пры тэрміне цяжарнасці больш за 24 тыдні", - кажа Жукоўская.
Цяжарнасць і прон-пазіцыя
Чым большы тэрмін цяжарнасці, тым складаней прызначаць лекі ад каронавіруса. Гэтак жа ўзнікаюць цяжкасці і з прон-пазіцыяй на позніх тэрмінах. Прон-пазіцыя - становішча "лежачы на жываце", якое паляпшае вентыляцыю лёгкіх, урачы рэкамендуюць знаходзіцца ў такой пазіцыі падчас вострага перыяду захворвання і пасля, у рэабілітацыйны перыяд.
"На самай справе цяжарнасць - гэта не супрацьпаказанне для прон-пазіцыі. Вядома, гэта складаней, чым для звычайнага пацыента. І тут павінны быць пэўныя паказанні: прон-пазіцыя не ўжываецца ў выпадках лёгкага цячэння каронавіруса, без пнеўманіі і без зніжэння аксігенацыі - насычэння крыві кіслародам", – тлумачыць Жукоўская.
Цяжарнасць і каронавірус
Хто з цяжарных знаходзіцца ў групе рызыкі па цяжкага цячэння COVID-19? Як правіла, калі жанчына здаровая, з нармальным імунітэтам, то і каронавірус будзе працякаць у яе лёгка. Калі ёсць пэўныя спадарожныя захворванні, то рызыка цяжкага цячэння ўзрастае ў разы. Гэта цукровы дыябет, артэрыяльная гіпертэнзія, сардэчна-сасудзістыя захворванні.
Вельмі важна звяртаць увагу на захворванні, якія суправаджаюцца павышанай згусальнасцю крыві, напрыклад, трамбафілія, антыфасфаліпідны сіндром. Уплываюць таксама курэнне, варыкознае расшырэнне вен.
Каронавірус у першым трыместры цяжарнасці
Урач супакойвае: на дадзены момант тэратагеннасць (уплыў на плод, які прыводзіць да парокаў развіцця - Sputnik) каронавіруса ў першыя 12 тыдняў цяжарнасці не даказана. Медыкі не рэкамендуюць жанчыне перарываць цяжарнасць толькі таму, што яна захварэла на каронавірус.
Аднак калі будучая мама знаходзіцца ў цяжкім ці крытычным стане, а працяг цяжарнасці прывядзе толькі да пагаршэння, то кансіліум можа прыняць рашэнне аб неабходнасці такога кроку.
Каронавірус і заўчасныя роды
Даказана, што частата заўчасных родаў у цяжарных з каронавірусам можа ўзрастаць амаль да 29%. А вось ці трэба аператыўнае родавырашанне - кесарава сячэнне - вырашаецца ў кожнай канкрэтнай сітуацыі.
Жукоўская прыводзіць лічбы: усё залежыць ад краіны і вопыту барацьбы з каронавірусам, зараз частата КС у цяжарных з каронавірусам вар'іруецца ў межах 35-40%.
Ці прыводзіць каронавірус да гібелі плода?
На жаль, дадзеныя не зусім абнадзейваюць. Магчыма ўзрастанне частаты ўнутрычэраўнай гібелі плода - 11,5 супраць 4,1 на 1000 родаў, пра што кажуць урачы з Вялікабрытаніі. Таксама ў ЗША адзначана частата мёртванароджанняў сярод шпіталізаваных цяжарных з каронавірусам - 3%.
Акрамя таго, зазначае ўрач, у жанчын, якія перанеслі каронавірус, асабліва ў трэцім трыместры, часта нараджаюцца дзеці, маленькія для свайго тэрміну: менш па росту і вазе.
Ці перадаецца каронавірус ад маці дзіцяці?
Наконт вертыкальнай перадачы віруса ад маці да плода ў навуковых колах яшчэ ідуць спрэчкі. З аднаго боку, унутрычэраўная перадача ўжо апісана ў навуковых публікацыях. У адным з аглядаў, які ўключае ў сябе амаль 1000 жанчын з COVID-19, гаворыцца, што вірус РНК быў знойдзены ў 3% нованароджаных. У іх бралі мазок адразу ж пасля нараджэння, гэта значыць дзіця не магло заразіцца па-за ўлоннем маці.
Таксама ёсць дадзеныя аб выяўленні віруса ва ўзоры пупавіннай крыві - але гэта адзінкавы выпадак. Былі выпадкі, калі ў плацэнце і ў нованароджанага таксама знаходзілі імунаглабуліны класа М - гэта паказчык вострага цячэння захворвання.
Па дадзеных ЗША (выбарка - 2610 чалавек), больш чым у 2,5% нованароджаных таксама выяўлялі каронавірус. Часцей за ўсё ён выяўляўся ў дзяцей, народжаных жанчынамі з актыўнай інфекцыяй.
Аднак навуковая супольнасць усяго свету аднагалосна: рызыка ўнутрычэраўнага інфікавання плода COVID-19 нізкая.
Метады родавырашэння пры каронавірусе
Сам па сабе каронавірус не з'яўляецца паказаннем для кесарава сячэння. Яно праводзіцца ў тым выпадку, калі ў жанчыны інфекцыя працякае цяжка і патрабуецца неадкладнае родавырашэнне.
"Выбар родавырашэння ў выпадку з каронавірусам вызначаецца гэтак жа, як і звычайна – акушэрскай сітуацыяй і экстрагенітальнымі захворваннямі жанчыны. Лічыцца, што нараджаць лепш праз натуральныя радавыя шляхі: так малаверагодна заражэнне дзіцяці. Калі стан жанчыны дазваляе нам гэта рабіць, мы вядзем роды натуральна", - кажа Жукоўская.
Якія ёсць нюансы пры вядзенні родаў жанчыны з каронавірусам? Дадаткова рэкамендуецца вымяраць насычэнне крыві кіслародам кожную гадзіну, а таксама пастаянна запісваць КТГ, каб ацаніць стан плода.
Можна індукаваць поды, выкарыстоўваць аксытацын па неабходнасці, праводзіць амнеатомію, ужываць акушэрскія абцугі або вакуум - усе акушэрскія маніпуляцыі застаюцца ў лекараў у арсенале.
Абязбольванне родаў пры каронавірусе
Эпідуральная спінальная анестэзія пры родах у жанчыны з каронавірусам не проціпаказана. Вядома, да ўсяго трэба падыходзіць узважана: яе можна прызначаць не ўсім.
З нюансаў - нельга ўжываць закіс азоту (гэта такая "нітачка", якую даюць дыхаць жанчынам для абязбольвання). Але звязана гэта, перш за ўсё, з тым, каб знізіць распаўсюджванне віруса сярод медыцынскага персаналу: утвараецца вельмі шмат аэразольных часціц, якія павышаюць рызыку інфікавання.
Першы кантакт з нованароджаным, калі ў маці COVID-19
Самы балючы для мам момант у такіх родах, - гэта першая сустрэча з малым. Ёсць рэкамендацыі ўстрымацца ад кантакту "скура да скуры" адразу пасля нараджэння. Хутчэй за ўсё, менавіта гэта з'яўляецца найболей небяспечным шляхам інфікавання нованароджанага.
Варта таксама ўстрымацца ад адкладзенага пераціскання пупавіны.
Грудное выкормліванне пры каронавірусе
СААЗ і ўся навуковая супольнасць аднагалосны: калі ў мамы лёгкае цячэнне каронавіруса, адсутнічаюць (або нязначныя) сімптомы захворвання, карміць дзіця грудзьмі можна. Але з захаваннем мер бяспекі.
Абавязкова трэба надзяваць маску (правільна яе насіць, здымаць), апрацоўваць рукі перад і пасля кантакту з дзіцем. Таксама трэба апрацаваць прадметы ўжытку, якія кантактуюць з дзіцем, напрыклад, адсмоктвальнік малака.
Калі ў жанчыны каронавірус пакуль не пацверджаны (чакаюцца вынікі аналізу), але сімптомы нязначныя, яна таксама ізалюецца ў асобную палату разам з нованароджаным, а грудное выкормліванне можа праводзіцца.
А вось калі ў мамы каронавірус з ярка выяўленымі сімптомамі - высокая тэмпература, кашаль, чханне - тады дзіця трэба ізаляваць ад мамы. Але пры гэтым кармленне сцэджаным малаком не супрацьпаказана. Проста ў выпадках сумеснага пражывання ў адной палаце ёсць больш высокая рызыка заражэння нованароджанага пры кантакце з маці.
Вакцынацыя ад каронавіруса і цяжарнасць
Цяжарнасць з'яўляецца фактарам рызыкі цяжкага цячэння каронавіруса, таму падыходы да вакцынацыі з нядаўніх часоў пераглядаюцца ва ўсім свеце.
Цяпер па рэкамендацыях Міністэрства аховы здароўя і СААЗ, прышчапляцца рэкамендуюць усім цяжарным жанчынам незалежна ад тэрміну. У кастрычніку Міністэрства аховы здароўя выпусціла рэкамендацыі аб тым, як ад каронавіруса прышчапляцца гэтай катэгорыі жанчын.
Вакцынавацца ў першую чаргу варта будучым мамам з фактарамі рызыкі: гэта ўзрост (25 гадоў і старэй), праца ў сістэме аховы здароўя, атлусценне, хранічныя захворванні лёгкіх, артэрыяльная гіпертэнзія, прэгестацыйны цукровы дыябет і іншыя цяжкія саматычныя захворванні.
Супрацьпаказанні - усё тыя ж прычыны, што і ў нецяжарных (у адпаведнасці з інструкцыяй да вакцыны).
Перш чым адправіцца на прышчэпку, трэба вывучыць інструкцыю да прэпарату, пракансультавацца са сваім акушэрам-гінеколагам і тэрапеўтам.
Ці можна праводзіць КТ цяжарным з каронавірусам?
Урач супакойвае: дозы выпраменьвання, якія атрымае плод пры правядзенні стандартнага КТ органаў грудной клеткі, нашмат ніжэй, чым парогавы ўзровень прамянёвай нагрузкі, які можа выклікаць парокі цяжарнасці.
Таму пры падазрэнні на каронавірус будучай маці не варта адмаўляцца ад такога даследавання.
Ускладненні ў родах пры каронавірусе
Адно з самых частых ускладненняў у жанчын пры родах - верагоднасць тромбаэмбаліі. Нават калі цяжарнасць працякае нармальна, усё роўна ўзнікае рызыка трамбозу з-за перабудовы сістэмы гамеастазу. Каронавірус таксама сам па сабе павышае такія рызыкі. І гэтыя ўплывы ўзаемна напластоўваюцца.
"Трэба разумець, што жанчыны ў групе рызыкі па тромбаэмбалічных ускладненнях, асабліва пасля аперацыі кесарава сячэння – яна сама па сабе асацыявана з трамбозамі", – кажа Жукоўская.
Таму ёсць такія праблемы, трэба ісці на роды з кампрэсійным трыкатажам. Прычым спачатку трэба зрабіць УГД вен ніжніх канечнасцей, пракансультавацца ў хірурга, каб правільна падабраць клас кампрэсіі. Калі ёсць высокія рызыкі ўскладненняў, прызначаюцца неабходныя прэпараты.
Пры гэтым важна ацаніць не толькі асабісты стан, але і сямейны анамнез. Калі ў сям'і былі гісторыі ранніх інфарктаў, трамбозаў, варта выключыць у сябе спадчынную трамбафілію.
21 кастрычніка 2021, 10:20
Чытайце таксама:
Кормячым маці дазволілі прышчапляцца ад каронавіруса
Як цяпер будзе аказвацца планавая меддапамога, растлумачылі ў Міністэрстве аховы здароўя
Не чакалі? Новы штам COVID, небяспечны для моладзі, прыйшоў у Беларусь
