Што будзе з беларускім рублём і эканомікай у 2022-м – прагноз ЕАБР
17:34 25.11.2021 (абноўлена: 19:17 25.11.2021)
© Sputnik / Виктор Толочко
Падпісацца
У бягучым годзе ВУП краін-удзельніц ЕАБР вырасце на 4%, у наступным – на 2,9%.
МІНСК, 25 ліс – Sputnik. Сёння Еўразійскі банк развіцця (ЕАБР) на пляцоўцы Sputnik прадставіў макраэканамічны прагноз на наступны год.
Пра тое, якія перспектывы эканамічнага росту ў краінах-удзельніцах ЕАБР, якімі будуць курсы нацыянальных валют і калі можна чакаць запаволення інфляцыі ў краінах рэгіёна – у матэрыяле Sputnik.
Рост ВУП
Сусветная эканоміка прайшла пік аднаўлення пасля крызісу, справакаванага пандэміяй COVID-19. Краіны-ўдзельніцы ЕАБР (Арменія, Беларусь, Казахстан, Кыргызстан, Расія і Таджыкістан) таксама паспяхова адаптаваліся да функцыянавання ва ўмовах пандэміі, заявіў галоўны эканаміст ЕАБР і ЕФСР Яўген Вінакураў.
"Эканамічная актыўнасць у рэгіёне аднавілася і ў IV квартале бягучага года можа прыкладна на 1% перавысіць дапандэмійны ўзровень. Рост ВУП рэгіёна аперацый ЕАБР у 2021 годзе чакаецца каля 4%. Мы чакаем, што ў наступным - 2022 годзе - рост ВУП рэгіёна складзе 2,9%. Важным драйверам росту выступяць меры дзяржаў па падтрымцы інвестыцый", - заявіў ён.
Аднаўленню эканомік краін-удзельніц ЕАБР у бягучым годзе, на думку аналітыкаў Банка, садзейнічалі эфекты ад змякчэння ў 2020 годзе бюджэтнай і грашова-крэдытнай палітыкі, а таксама адаптацыя насельніцтва і арганізацый да ўмоў пандэміі, пашырэнне сусветнага попыту і ўзлёт цэн на ключавыя экспартныя тавары дзяржаў рэгіёна (энергарэсурсы, металы і іншае).
Аднак працэс аднаўлення сярод краін-удзельніц ЕАБР працякае нераўнамерна. Калі ВУП Беларусі, Казахстана, Расіі і Таджыкістана ўжо перавышаюць дапандэмійныя паказчыкі, то Арменіі і Кыргызстану дасягнуць іх пакуль не ўдалося.
Прычына крыецца ў большым спадзе эканомік Арменіі і Кыргызстана ў мінулым годзе (ВУП рэспублік знізіўся на 15% і 13% адпаведна), з-за чаго ім патрабуецца больш часу для аднаўлення.
У цэлым па выніках гэтага года, рост ВУП Арменіі прагназуецца ў памеры 4,5%, Беларусі - 2,1%, Казахстана - 3,8%, Кыргызстана - 3,7%, Расіі - 4,1%, Таджыкістана - 7,9%.
У наступным годзе, паводле слоў намесніка старшыні праўлення ЕАБР Руслана Даленава, эканамічны рост у рэгіёне прагназуецца вышэй за дапандэмійныя тэмпы - у 2022 годзе ён павялічыцца на 2,9% (пасля 2,3% у дакрызісным 2019 годзе). Гэтаму будуць садзейнічаць меры дзяржаў па падтрымцы інвестыцый, рэалізацыя патэнцыялу ўзмацнення актыўнасці ў сферы паслуг, а таксама нарошчванне вытворчасці нафты.
"У Расіі прагназуем рост ВУП на 2,8% у 2022 годзе, у Казахстане – на 4,2%. Высокія сусветныя цэны на энергарэсурсы і дзяржаўныя праграмы развіцця падтрымаюць эканамічную актыўнасць у найбуйнейшых эканоміках рэгіёна. Моцныя паказчыкі росту ВУП у 2022 годзе прагназуюцца ў Арменіі і Кыргызстане - 4,8 і 4,5% адпаведна. Эканомікі гэтых краін завершаць аднаўленне да дапандэмічных узроўняў. У Таджыкістане чакаецца выхад да ўстойлівых тэмпаў эканамічнага росту – каля 6-7% у год. У Беларусі ў базавым сцэнарыі чакаем рост ВУП на 0,7% у 2022 годзе", - распавёў Руслан Даленаў.
Стрымальнае ўздзеянне на дзелавую актыўнасць у Беларусі могуць аказаць наступствы абмежавальных мер з боку шэрага заходніх краін, зазначаецца ў прагнозе ЕАБР, аднак падтрымка Расіі можа пасадзейнічаць адаптацыі эканомікі Беларусі да санкцый.
Запаволенне інфляцыі
Аналітыкі ЕАБР прагназуюць запаволенне інфляцыі ў рэгіёне - з 8,2% у 2021 годзе да 5,3% у 2022 годзе.
Уплыў на цэны з боку попыту паступова аслабне ў сувязі з завяршэннем аднаўленчага перыяду ў эканоміках. Ціск з боку разрываў паставак у 2022 годзе захаваецца, але будзе паступова слабець.
Аналітыкі ЕАБР таксама прагназуюць зніжэнне сыравінных цэн на працягу наступнага года. "Тым не менш, узрослыя выдаткі вытворцаў прадоўжаць трансліравацца ў спажывецкія цэны, і інфляцыя ў большасці дзяржаў-удзельніц ЕАБР застанецца вышэй за мэтавыя арыенціры ў 2022 годзе", - адзначаецца ў макраэканамічным прагнозе Банка.
У Арменіі інфляцыя прагназуецца ў памеры 5% на канец 2022 года (пасля 8% у 2021 годзе), у Беларусі - 7,4% (пасля 10%), у Казахстане – 6% (пасля 8,4%), у Кыргызстане - 7% пасля (9,8%), у Расіі – 4,9% (пасля 7,9%), у Таджыкістане – 6,3% (пасля 8,3%).
Вяртанне інфляцыі да мэтавых узроўняў аналітыкі ЕАБР чакаюць у 2023 годзе - па меры нейтралізацыі праінфляцыйных фактараў (падаражэнне прадуктаў харчавання і сыравінных тавараў, разрыў лагістычных ланцужкоў і іншае).
Ва ўмовах высокай інфляцыі Банк прагназуе павелічэнне ключавых ставак у краінах рэгіёна.
"У Расіі чакаем ключавую стаўку ў дыяпазоне 8-8,5% на канец бягучага года, у Казахстане - 9,75-10%, у Беларусі - каля 10%", - гаворыцца ў прагнозе ЕАБР.
Працяглы перыяд павышанай інфляцыі, хутчэй за ўсё, запатрабуе працяглага знаходжання ключавых працэнтных ставак на ўзроўнях вышэй за іх нейтральныя значэнні, лічаць аўтары даклада. Па іх прагнозах, пачатак цыкла зніжэння ставак бачыцца магчымым у 2022 годзе па меры запаволення інфляцыйных працэсаў.
Так, ключавая стаўка ў Расіі можа быць паніжана да прыблізна 7% да канца наступнага года, базавая стаўка ў Казахстане - да 9,5-9,75%, стаўка рэфінансавання ў Беларусі - да 9-9,5%.
"Рух да нейтральнага ўзроўню, хутчэй за ўсё, завершыцца на працягу 2023 года. У Арменіі і Таджыкістане таксама верагодны пачатак зніжэння працэнтных ставак у другой палове 2022 года з паступовым набліжэннем да нейтральнага ўзроўню ў 2023 годзе. У Кыргызскай Рэспубліцы ўліковая стаўка ў 2022-2023 гадах прагназуецца ў дыяпазоне 7,5-8%", - адзначаецца ў дакладзе ЕАБР.
Яўген Вінакураў падкрэсліў, што ў сваіх прагнозах Банк яшчэ з канца папярэдняга года закладваў спрыяльную кан'юнктуру на сыравінных рынках у 2021 годзе.
Што чакае курс нацыянальных валют?
Камфортныя цэны на нафту і высокія працэнтныя стаўкі па актывах у нацыянальных валютах прадоўжаць падтрымліваць курсы валют краін-удзельніц ЕАБР у 2022 годзе, лічаць аналітыкі.
"Рэальнае ўмацаванне валют падтрымліваюць высокія сусветныя цэны на энергарэсурсы і металы, а таксама павышэнне ключавых працэнтных ставак у рэгіёне аперацый Банка", – адзначаецца ў дакладзе.
Згодна з прагнозам, гэтыя фактары прадоўжаць дзейнічаць на працягу большай часткі наступнага года.
Разам з тым, па меры згортвання манетарных стымулаў (напрыклад, зніжэння працэнтных ставак) у развітых краінах, даходнасці іх дзяржаблігацый павялічацца, што можа прывесці да зніжэння попыту на актывы, намінаваныя ў нацыянальных валютах краін-удзельніц ЕАБР. Гэты фактар, лічаць аналітыкі, абмяжуе прастору для іх умацавання ў 2022 годзе.
Сярэднегадавы курс армянскага драма да долара ў 2022 годзе аналітыкамі ЕАБР прагназуецца на ўзроўні 466 драмаў за $1, беларускага рубля - каля 2,65, казахстанскага тэнге - каля 434, кыргызстанскага сома - у раёне 85,1, расійскага рубля - на ўзроўні 72, а таджыкістанскага самоні - паблізу 11,2.
Сітуацыя з дзярждоўгам
Ва ўмовах крызісу, справакаванага пандэміяй COVID-19, запазычанасць урадаў усіх краін-удзельніц ЕАБР павялічылася, пры гэтым, як адзначаюць аналітыкі Банка, рызыкі ў большасці дзяржаў рэгіёна застаюцца кіраванымі.
Рызыкі даўгавой устойлівасці ў Расіі і Казахстане нізкія. Памер дзяржаўнага доўгу Расіі складае каля 20% да ВУП, а Казахстана – 30%. Для параўнання, у краінах з эканомікай, якая развіваецца, суадносіны дзяржаўнага доўгу да ВУП на канец 2020 года склаліся на ўзроўні 64%.
Абедзве дзяржавы - і Расія, і Казахстан - валодаюць дастатковымі рэзервамі, адзначаюць аўтары даклада. У цэлым, сектар дзяржаўных фінансаў у гэтых краінах мае дастатковую прастору для выкарыстання бюджэтных стымулаў пры неабходнасці.
Адносіны дзяржаўнага доўгу да ВУП у Беларусі ніжэйшыя за сярэднесусветны ўзровень, але рызыкі для пазыковай устойлівасці прысутнічаюць, адзначаецца ў макраэканамічным прагнозе ЕАБР.
Дзяржаўны доўг (з улікам гарантый і абавязацельстваў мясцовых органаў улады) складае каля 42% ВУП. Узровень доўгу параўнальна невялікі, аднак пагрозу для пазыковай устойлівасці ўяўляе схільнасць доўгу да валютнай рызыкі і рызык ліквіднасці - больш за 95% доўгу ўрада намінавана ў замежных валютах.
"Плацяжы па пагашэнні і абслугоўванні доўгу ў 2022-2024 гадах ацэньваюцца больш чым у $3,5 млрд у год. Ва ўмовах параўнальна нізкага патэнцыялу эканамічнага росту, абмежаваных бюджэтных і золатавалютных рэзерваў безумоўнае выкананне даўгавых абавязацельстваў запатрабуе штогадовага рэфінансавання іх большай часткі", - паведамляецца ў дакладзе ЕАБР.
У Арменіі, Кыргызстане і Таджыкістане адносіны доўгу да ВУП з'яўляюцца самым высокім паказчыкам у рэгіёне, але рызыкі пазыковай устойлівасці ва ўсіх трох рэспубліках кіраваныя, лічаць аналітыкі Банка.
Большая частка доўгу прадстаўлена доўгатэрміновымі льготнымі абавязацельствамі. Акрамя таго, урады дзяржаў робяць крокі для змякчэння рызык.
Так, згодна з планамі ўлад Арменіі, памер дзярждоўгу павінен вярнуцца да мэты 60% ВУП ужо ў 2022 годзе за кошт павелічэння падатковых даходаў і скарачэння бягучых расходаў адносна ВУП.
У Таджыкістане дзяржаўны доўг адносна ВУП знізіўся да 44,6% па стане на 1 ліпеня гэтага года (на пачатак года ён складаў 46,8% ВУП). Паляпшэнню паказчыка садзейнічалі хуткі рост эканомікі і ўмераны дэфіцыт дзяржаўнага бюджэту.
У Кыргызстане запланавана зніжэнне дэфіцыту бюджэту на фоне павелічэння расходаў на выплату доўгу ў бліжэйшыя гады.
"Істотнай рызыкай для трох краін з'яўляецца рызыка курсавой пераацэнкі, бо большая частка дзярждоўгу намінавана ў замежных валютах. Палітыка назапашвання знешніх рэзерваў таксама спрыяе змякчэнню рызык пазыковай устойлівасці ў краінах, якія разглядаюцца", - адзначаюць аналітыкі ЕАБР.
Таксама на Sputnik:
Прагноз па эканоміцы Беларусі і краін ЕАЭС на 2022 год
Што будзе з інфляцыяй і курсам рубля ў 2022-м? Прагноз ЕАБР для Беларусі – відэа
Стаўка рэфінансавання можа павялічыцца да 10 працэнтаў – ЕАБР
