Чым карысны скрыпень?
11:11 20.02.2022 (абноўлена: 11:18 20.02.2022)
© Sputnik / Мария Амелина
Падпісацца
Першае згадванне аб скрыпені сустракаецца ў хроніках XII стагоддзя. Яго экспартавалі ў Еўропу як "капорскі чай", і ў тыя часы па колькасці адпраўленых вазоў скрыпень апярэджваў тагачаснае рускае багацце – пяньку і футра.
Урач-фітатэрапеўт Яўген Шмярко распавёў карэспандэнту Sputnik Вользе Дземянчук пра гаючыя ўласцівасці скрыпеню.
Чым карысны скрыпень?
Спецыяліст распавядае, што пра ўласцівасці скрыпеню з даўніх часоў складаюць легенды, і нездарма. Бо прырода сабрала ў гэтай дзіўнай расліне практычна ўсе элементы табліцы Мендзялеева: жалеза, тытан, нікель, медзь, марганец, бор, малібдэн, кобальт, калій, кальцый, натрый, літый і іншыя. Дыяпазон лячэбных уласцівасцей скрыпеню вельмі шырокі – па аздараўленчым уздзеянні на арганізм расліна апярэджвае нават марскую капусту", - тлумачыць Яўген Шмярко.
У каранях і лісці скрыпеню шмат дубільных рэчываў, а ў расліннай слізі – танідаў (вытворных таніну), якія па сваіх супрацьзапаленчых уласцівасцях зусім трохі саступаюць чыстаму медыцынскаму таніну. Напрыклад, таніды скрыпеню аказваюць супрацьзапаленчае дзеянне ў развядзенні 1:400, а ў медыцынскага таніну бялковы лік даходзіць да 1:1500. Тэрмін "бялковы лік" абазначае каэфіцыент супрацьзапаленчага дзеяння. Па бялковым ліку адразу за скрыпенем ідуць такія вядомыя танінаўтрымліваючыя расліны, як бадан, талакнянка, дуброўка, крывасмок, рачыкі, дуб і алешына.
Пры якіх захворваннях дапаможа скрыпень?
Даследаванні пацвердзілі цікавы факт: колькасць бялковага ліку ў суцэльным лісці скрыпеню ніжэй, чым у здробненым. Дзякуючы сваім унікальным супрацьзапаленчым уласцівасцям скрыпень лечыць запаленні дыхальнай, мочапалавой і страўнікава-кішачнай сістэм.
Лісце скрыпеню дапаможа справіцца з язвавай хваробай страўніка і дванаццаціперснай кішкі, а таксама з гастрытамі і калітамі. Скрыпень спрыяе нармальнай працы слізістай абалонкі страўніка, дабратворна дзейнічае на абмен рэчываў і перыстальтыку кішэчніка.
У скрыпеню выяўлены флаваноіды – харчовыя антыаксіданты (кверцецін, кемпферол) і арганічныя кіслоты, якія валодаюць Р-вітаміннай актыўнасцю (кававая, р-кумаравая, элагавая).
"Таксама ў скрыпені ўтрымоўваецца вельмі шмат вітамінаў групы B і C. Дарэчы , скрыпень – рэкардсмен па ўтрыманні аскарбінавай кіслаты: 400 мг на 100 г. Толькі ўявіце – гэта ў 5-6 разоў больш, чым у цытрыне, апельсіне і чорных парэчках. Яшчэ адзін плюс скрыпеню – у ім няма кафеіну, шчаўевай, пурынавай, мачавой кіслаты, якія тармозяць абмен рэчываў у арганізме", - звяртае ўвагу эксперт.
Скрыпень павялічвае імунітэт і надае сіл. Расліна ўваходзіць у зборы, якія прымяняюцца па метадзе чаргавання, пры гіпаталама-гіпафізарнай недастатковасці, бранхітах, бронхапнеўманіях, цукровым дыябеце, парушэнні мазгавога кровазвароту, ангіне, рэўматызме, танзіліце, гаймарытах, анеміях і многіх іншых захворваннях.
Лечыць скрыпень таксама і мігрэні, супакойвае нервы і вяртае здаровы сон. І ўсё гэта – без пагрозы прывыкання. Калі вы пакутуеце на бяссонніцу, то вазьміце за правіла піць увечары гарбату са скрыпеню. Гаючы напой будзе спрыяць мяккаму і роўнаму сэрцабіццю і знізіць артэрыяльны ціск. А, як вядома, добры моцны сон – залог здароўя ўсяго арганізма.
Па словах лекара-фітатэрапеўта, рэгулярнае ўжыванне скрыпеню гэта яшчэ і прафілактыка анказахворванняў. І гэта цалкам вытлумачальна: такой велізарнай колькасці мікраэлементаў няма ні ў якой іншай расліне. Прымаць скрыпень можна як водны настой толькі аднаго скрыпеню або ў спалучэнні з іншымі раслінамі – чыстацелам, календулай, зябрам прыгожым, дурнічнікам звычайным, купальнікам горным.
Скрыпень змякчае сімптомы эпілепсіі. Акрамя таго, расліна падаўжае актыўнае жыццё мужчынскага арганізма, паляпшаючы працу прастаты. За гэтую ўласцівасць скрыпень часта завуць "мужчынскай травой". Дапамагае скрыпень і пры жаночых захворваннях – цыстыце, малочніцы і многіх іншых расстройствах мочапалавой сферы.
Эфектыўны скрыпень і пры клімаксе – за кошт таго, што рэгулюе і нармалізуе гарманальны фон.
Скрыпень выдатны кроваспыняльны сродак. Супрацьзапаленчыя і вяжучыя ўласцівасці дазваляюць выкарыстоўваць не толькі яго адвар, але і свежае здробненае лісце для лячэння гнойных ран, язваў і ўдараў. Прымочкі з адвару скрыпеню дапамогуць справіцца з запаленчымі захворваннямі скуры: піядэрміяй, фурункулёзам, карбункулёзам, ружовымі вуграмі і іншымі хваробамі.
Скрыпень выдатна абараняе ад карыесу і парадантозу. Таксама расліну можна ўжываць у выглядзе кампрэсаў пры нейрадэрміце, паяснічна-крыжавым радыкуліце, як заспакаяльны і спазмалітычны сродак.
"Калі вы марыце пахудзець, то скрыпень вам у дапамогу. Уся справа ў тым, што расліна зніжае апетыт, актывізуе страваванне і паляпшае пераварванне ежы. Дзякуючы дзеянню дубільных рэчываў і фітанцыдаў вы не будзеце пераядаць. Напой са скрыпеню нармалізуе ўзровень халестэрыну, аказвае добрае ўздзеянне на абмен рэчываў і гарманальную сістэму, дапамагае зладзіцца з ацёкамі і запорамі", - рэкамендуе спецыяліст.
Дарэчы, аматарам лазні не перашкодзіць зрабіць некалькі венікаў з скрыпеню. Пры запарванні лісце і кветкі гэтай расліны пачынаюць выдаваць вельмі прыемны водар, які хутка пазбаўляе ад галаўнога болю і паднімае агульны тонус арганізма.
Што прыгатаваць са скрыпеню?
Са скрыпеню можна прыгатаваць настой. Для гэтага неабходна 2 ст. л. высушанага лісця расліны заліць 1 шклянкай кіпеню і настойваць на працягу гадзіны. Прымаць настой трэба нашча 4 разы на дзень па 50 мл.
Адвар са скрыпеню валодае антыбактэрыяльнымі і абвалакальнымі ўласцівасцямі, дапамагае пры запаленчых захворваннях страўнікава-кішачнага тракта. Дзякуючы болесуцішальнаму і слабому сасударасшыральнаму дзеянню ён вельмі эфектыўны пры бяссонніцы, галаўным болі і неўрозах. Апроч гэтага, адвар стымулюе крыватвор, а таксама ўмацоўвае імунітэт, абараняе ад ВРЗ.
Спецыяліст расказвае, што таксама са скрыпеню можна прыгатаваць адвар. Для гэтага трэба 1 ст. л. сухога лісця расліны заліць шклянкай халоднай вады, паставіць на вадзяную лазню і пракіпяціць на слабым агні 15 хвілін пасля закіпання. Затым зняць з пліты і пакінуць на 2 гадзіны, адфільтраваць і прымаць па 1 ст. л. 3-4 разы на дзень да ежы. Такі адвар будзе карысны пры гастрыце, каліце і язвавых захворваннях.
І, вядома ж, са скрыпеню можна прыгатаваць гарбату. Для гэтага 2 ч. л. сухой травы заліце шклянкай кіпеню і настойвайце 15 хвілін. Піце гарбату два разы на дзень.
Для ўзмацнення карысці, густу і водару скрыпень трэба ферментаваць. Для гэтага падчас актыўнага цвіцення збярыце лісце скрыпеню і каля сутак падвяліце іх у цені. Затым скруціце далонямі ў трубачкі, сціскаючы так, каб пачаў вылучацца сок. Пасля шчыльна абкладзіце ў эмаляваны посуд, прычыніце вільготнай тканінай або ручніком і трымайце на працягу сутак у пакоі. Варта адзначыць, што ў залежнасці ад часу і тэмпературы ферментацыі афарбоўка гарбаты будзе рознай – зялёнай, жоўтай ці зусім цёмнай.
Пасля ферментацыі скрыпень трэба перасыпаць на паддон і дасушыць у духоўцы пры тэмпературы 70-80 градусаў. Важна сачыць за тым, каб гарбата пры гэтым не перасохла і не "задыхнулася" - для гэтага дзверцы духавой шафы варта трымаць трохі прыадчыненымі. Пасля сушкі рулончыкі трэба разрэзаць на невялікія кавалачкі, скласці ў шкляны слоік, а затым яго шчыльна зачыніць. Напой будзе мець багаты і насычаны густ, калі дадаць у яго засушаныя кветкі скрыпеню. Чай са скрыпеню можна заварваць некалькі разоў, але пры кожным новым заварванні канцэнтрацыя карысных рэчываў будзе памяншацца.
"Скрыпень трэба прымаць з асцярожнасцю цяжарным і кормячым жанчынам, а таксама пры хваробах згусальнасці крыві (тромбафлебіце і варыкозе). Таму кансультацыя ўрача – абавязковая. Таксама ў некаторых выпадках, пры працяглым ужыванні скрыпеню, можа з’явіцца невялікае страўнікава-кішачнае расстройства", - рэзюміраваў субяседнік агенцтва.
>>> Хочаце яшчэ больш актуальных і цікавых навін – падпісвайцеся на Telegram-канал Sputnik Беларусь
Чытайце таксама:
Чым хварэлі продкі беларусаў, акрамя карыесу і артрыту
Грамніцы, Агата і Вакула ў дапамогу: як зберагалі здароўе і гаспадарку нашы продкі
Суніцы сэрца робяць вясёлым, а чарніцы вочы – здаровымі!
