Як ва ўмовах санкцый выжываюць беларускія нафтавікі і калійшчыкі?

© Sputnik / Виктор ТолочкоНафтаздабыча ў Гомельскай вобласці
Нафтаздабыча ў Гомельскай вобласці
 - Sputnik Беларусь, 1920, 03.05.2022
Падпісацца
Захад працягвае ўводзіць новыя эканамічныя санкцыі ў адносінах да нафтахімічнай і горнай прамысловасці Беларусі. І хоць гэта, безумоўна, мяняе ўстояны ўклад працы, прымушае мабілізавацца і знаходзіць новыя шляхі рашэння, але не з'яўляецца катастрофай.
Старшыня Савета Мінскай абласной арганізацыі Белхімпрафсаюза, кандыдат эканамічных навук, дацэнт Дзмітрый Швайба расказаў карэспандэнту Sputnik Вользе Дземянчук аб тым, як санкцыйны ціск паўплываў на працу нафтахімічнай і горнай прамысловасці.

Складанасці ў доступе

Па словах эксперта, да любога санкцыйнага ціску варта ставіцца дастаткова сур'ёзна. Фінансава-эканамічная мадэль, якая сёння выбудавана ва ўсім свеце і будзе яшчэ нейкі час працаваць, мае свой адваротны бок - за кошт фарміравання глабальных эканамічных уздзеянняў магчымы іх уплыў на пэўныя дзяржавы, прадпрыемствы і асобных грамадзян.
"Фінансава-эканамічная мадэль і ўсе спадарожныя рэсурсы і тэхналогіі належаць так званаму калектыўнаму Захаду, з якім Беларусь знаходзіцца ў пэўным канфлікце, таму цалкам зразумела, што сёння гэты рэсурс выкарыстоўваецца краінамі, фінансава-прамысловымі элітамі і канкуруючымі прадпрыемствамі супраць інтарэсаў нашай дзяржавы. І, безумоўна, гэтыя працэсы для нас адчувальныя”, – тлумачыць Дзмітрый Швайба.
Асноўным эканамічным пытаннем заўсёды з'яўляецца доступ да глабальнага рынку тэхналогій і фінансаў. На сённяшні дзень з-за ўведзеных супраць нашай краіны санкцый і асобных гаспадарчых суб'ектаў - так званых сектаральных санкцый узнік фактар ​​ускладнення доступу да глабальнага рынку фінансаў.
Нашы прадпрыемствы не могуць прыцягваць працяглыя танныя крэдыты праз банкаўскую сістэму. Гэта прыводзіць да вымывання абаротных сродкаў і адсутнасці аператыўнасці ў рабоце. Цяперашняя ж эканамічная сітуацыя патрабуе ад прадпрыемстваў вялікай хуткасці і гнуткасці, здольнасці хутка падладжвацца пад сітуацыю і мяняць свае лагістычныя ланцужкі, наменклатуру тавару, а для гэтага патрэбны дадатковыя рэсурсы і тэхналогіі.

Недальнабачныя санкцыі Літвы

Паводле слоў субяседніка, на сённяшні дзень для мінеральна-сыравіннага сектара беларускай прамысловасці асноўным эканамічным пытаннем стала праблема лагістыкі.
Варта сказаць, што лагістыка для Беларусі заўсёды была няпростым пытаннем - у нас няма геаграфічнага выхаду да мора, таму пры пастаўках тавараў мы ў некаторай ступені былі вымушаныя дзяліцца з суседзямі за транзіт, карыстанне партовай гаспадаркай і чыгуначнай інфраструктурай. У першую чаргу гэта, вядома, краіны Балтыі, Расіі і Украіны.
Зараз у нас ёсць абмежаванне ў доступе да чыгуначнай і партовай інфраструктуры краін ЕС, у прыватнасці, размова ідзе аб літоўскім порце Клайпеда, які быў сфарміраваны яшчэ ў савецкі час і дастаткова зручны ў рабоце па многіх фактарах. Беларусь традыцыйна карысталася магчымасцямі порта Клайпеды, а беларускія прадпрыемствы ўкладваліся ў развіццё гэтых транспартных зносін.
"Да прыкладу, порт, які забяспечваў адгрузку мінеральных удабрэнняў праз Клайпеду, на 30% належыць "Беларуськалію". На сённяшні дзень такія пастаўкі немагчымыя ў сілу ўведзеных санкцыйных абмежаванняў. Больш за тое, у сувязі з гэтым нашымі гаспадарчымі суб'ектамі была зроблена спроба абараніць сваё законнае права ў судзе, але, на жаль, літоўскія суды прымаюць рашэнні, якія адпавядаюць інтарэсам палітычнага мэйнстрыму. Пры гэтым, падобныя дзеянні наносяць істотную шкоду эканоміцы Літвы, таму што гэтае супрацоўніцтва прыносіла краіне немалы даход", – адзначае эксперт.
Нягледзячы на ​​такія недружалюбныя дзеянні Літвы, мы ўсё яшчэ захоўваем некаторую надзею на тое, што здаровы эканамічны сэнс возьме верх і ў будучыні паміж намі будзе знойдзена агульная мова па забеспячэнні ўзаемавыгаднага супрацоўніцтва - транзітаванні мінеральна-сыравінных рэсурсаў і прадукцыі.

Што адбываецца на ўкраінскім напрамку?

Украіна была яшчэ адным традыцыйным напрамкам, па якім ажыццяўляліся лагістычныя пастаўкі не толькі беларускіх калійных удабрэнняў, нафтапрадуктаў, бітуму, але і вельмі вялікія аб'ёмы светлых нафтапрадуктаў, якія займалі 40% украінскага рынку. Гэта была маржынальная пастаўка па ўсіх відах прадукцыі, напрыклад, пастаўкі па бітумах былі больш выгадныя, чым для пастаўкі на ўнутраны рынак Рэспублікі Беларусь.
На жаль, бягучая сітуацыя ва Украіне не дазваляе беларусам выбудоўваць якія-небудзь планы па бяспечным транзітаванні і нармальным эканамічным узаемадзеянні. Цяпер па ўкраінскім кірунку нафтавікі церпяць страты, дарэчы, 75% прадукцыі асобных беларускіх прадпрыемстваў пастаўлялася транзітам праз альбо ва Украіну. У першую чаргу гэта прадпрыемствы хімічнага або нафтахімічнага профілю, размешчаныя на поўдні Беларусі.

Новыя лагістычныя маршруты

Што да лагістычнага напрамку Расійскай Федэрацыі, то тут таксама не ўсё так проста. Бліжэйшая размешчаная да нас партовая інфраструктура – ​​Усць-Луга ў Ленінградскай вобласці і Мурманская партовая гаспадарка – цалкам зафрахтаваны расійскімі гаспадарчымі суб'ектамі і для якіх-небудзь іншых паставак проста няма магчымасці.
Існуючую інфраструктуру неабходна пашыраць з удзелам беларускага капіталу, ствараць шматмэтавую беларускую партовую гаспадарку з прыцягненнем айчынных тэхналогій і будаўнікоў. Эксперты гавораць, што стварыць такі порт можна на працягу двух гадоў.
Што тычыцца Мурманска, то гэта дастаткова спецыфічны порт - яго кліматычныя ўмовы кажуць аб абмежаванасці выкарыстання гэтага порта ў часовых межах.
"Сёння мы ажыццяўляем пастаўкі ў Хабараўскі край. І, дарэчы, рабочы візіт прэзідэнта Беларусі ва Уладзівасток не быў выпадковым, таму што з гэтым напрамкам мы звязваем вялікія надзеі па выбудоўванню новых нестандартных лагістычных маршрутаў у бліжэйшай і далёкай перспектыве", - дзеліцца субяседнік.

Пазітыўны погляд у будучыню

Эксперт упэўнены ў магчымасці ў будучыні аднавіць канструктыўны дыялог з Літоўскай Рэспублікай, а таксама ў стабілізацыі сітуацыі ва Украіне і далейшым выбудоўванні нармальных эканамічных узаемаадносін паміж нашымі краінамі.
Трэба сказаць аб тым, што сёння асаблівую цікавасць у заходняга Кітая выклікаюць інавацыйныя кантэйнерныя пастаўкі калійных удабрэнняў, калі па чыгунцы з Беларусі прадпрыемствы атрымліваюць кантэйнеры з беларускай прадукцыяй выключна пад свае патрэбы і пэўныя культуры ў значна больш кароткім прамежку часу.
"Пры ўсіх складанасцях і выкліках, якія звязаны з увядзеннем эканамічных санкцый у адносінах да нашай краіны, хочацца з упэўненасцю сказаць аб тым, што справіцца з імі нам па плячы. Варта заўважыць, што ў свеце ёсць дакладны запыт на тавары беларускай вытворчасці - да прыкладу, нашы калійныя ўдабрэнні займаюць 20% сусветных паставак. І калі нават нехта сёння прапануе замяніць беларускую прадукцыю, то толькі за значна большыя сумы грошай, і заплаціць за гэта давядзецца кожнаму канкрэтнаму спажыўцу", – рэзюмуе Дзмітрый Швайба.
>>> Хочаце яшчэ больш актуальных і цікавых навін – падпісвайцеся на Telegram-канал Sputnik Беларусь
Чытайце таксама:
МЗС: санкцыі на беларускі калій выклікалі рост сусветных цэн на прадукты харчавання
Дастаць суседа: колькі страцяць Беларусь і Літва ў "калійнай вайне"
Транспартная блакада: што будзе з экспартам Беларусі
Стужка навiн
0