https://bel.sputnik.by/20231010/vyaselnyya-nastro-na-pakrovy-aplakvanne-kasy--spevy-dlya-daroslykh-1067891834.html

Вясельныя настроі на Пакровы: "аплакванне касы" і спевы для дарослых

Вясельныя настроі на Пакровы: "аплакванне касы" і спевы для дарослых

Sputnik Беларусь

Ураджай сабраны, гаспадарка рыхтуецца да зімы. І хоць дзень ўсё карацей, але вольных хвілін на вёсцы стала болей: маладыя бавяць час на вячорках-угледзенах, а... 10.10.2023, Sputnik Беларусь

2023-10-10T09:05+0300

2023-10-10T09:05+0300

2023-10-10T11:29+0300

вяселле

пакровы

свята

царкоўнае свята

традыцыі

традыцыі і абрады

народныя традыцыі

нацыянальныя традыцыі

песні

спевы

https://cdnn11.img.sputnik.by/img/102691/53/1026915338_0:45:1501:889_1920x0_80_0_0_d4f40a55baba17437c86461d380123b1.jpg

Можа здацца, што Дзень маці, які будуць адзначаць у Беларусі 14 кастрычніка, – зусім нядаўняе свята. Але ж сапраўды афіцыная дата мае сваю папярэдніцу, да якой на працягу многіх стагоддзяў нашы продкі ставіліся з асаблівым шанаваннем.І справа тут не толькі ў супадзенні з вялікім рэлігійным днём – Пакровы Прасвятой Багародзіцы, – але ў імкненні зберагчы і працягнуць старажытнейшыя радавыя традыцыі мацярынства.У народным календары было некалькі спрыяльных вясельных перыядаў, ды найбольш шчаслівым лічыўся менавіта пакроўскі час, а шлюбны саюз, заключаны непасрэдна на Пакровы, быў сведкам моцнай маладой сям’і, яе будучага росквіту і дабрабыту.Больш таго: меркавалася, што маладуха, якую выдалі за хлопца 14 кастрычніка, знаходзіцца пад асаблівай аховай Багародзіцы. Ды і сама нявеста нярэдка асацыявалася з Божай Маці, таму што і ёй у хуткім часе давядзецца нарадзіць дзіця. І не адно!Таксама з Багародзіцай маладую жонку атаясамлівала яшчэ і тая акалічнасць, што з вясельнай пары і асабліва на людзях жанчына ўжо не магла хадзіць з непакрытай галавой, што сведчыла аб новым – ужо сямейным – статусе.Зразумела, не ўсе сямейныя пары злучаліся на Пакровы. Традыцыйна вяселлі пачыналі спраўляць за некаторы час да гэтага свята, хаця пік вясковых шлюбаў прыходзіўся на 14 кастрычніка.Дзесьці лічылася, што пасля гэтага дня вяселлі неабходна было адкласці да Каляд, каб не страціць заступніцтва Божай Маці. Але ж у многіх мясцовасцях вясельныя гулянкі яшчэ працягваліся – ажно да Каляднага посту, які штогод пачынаецца 28 лістапада. У пост жа вяселлі ўжо строга забараняліся, бо ў адваротным выпадку тыя маладыя, якія не паслухаліся і ажаніліся ў гэты час, маглі такім чынам зняважыць Багародзіцу і іх чакала цяжкае і складанае жыццё.Таму самы лепшы для жаніцьбы і канешне ж вясёлы час прыходзіўся на пакроўскія дзянькі.Вяселле – вясёлы часСялянскае жыццё – няпростае. Гаспадарка ды іншыя работы адбіралі нямала сіл. Але ж, як кажуць:І спявалі. У час, ды і пасля працы. Але ж з сярпом ці тапаром у руках не да асаблівай весялосці. Іншая справа – калі дні набліжаліся да Пакроваў, да якіх увесь ураджай з поля павінны былі прыняць. Існавала нават прымаўка:А ўжо на Пакровы вёска гудзела! Спачатку гула на шматліках вячорках-агледзінах:Крыху ўтаймоўвалася на восеньскіх кірмашах ды зноў разыходзілася на сватанні-запоінах:І адвадзіла душу на шырокіх вяселлях.Але каб справа дайшла да вяселля, трэба было здзейсніць да сям’і, дзе дзяўчына на выданні, шмат заходаў і правесці пэўную колькасць абрадаў. Вось толькі некаторыя з іх."Агледзіны" ці "пагледзіны" заўсёды праводзілі належным чынам, бо да іх рыхтаваліся загадзя. Ад таго, як яны пройдуць, залежала ці застанецца маладая ў дзеўках да наступнага года, або ці ажэніцца хлопец на ёй гэтым разам. І "аглядаць" было што!Прыгажосць будучай нявесткі сваты "ўглядалі" не толькі па твары ды фігуры. Звярталі ўвагу на тое, як маладуха апранута ды якія ў яе ёсць прыгожыя строі. Зразумела, меў вялікае значэнне і дзявочы пасаг, па якім меркавалі: ці з працавітай дзяўчына сям’і і як добра яна ўмее займацца гаспадаркай. Натуральна за адзін прысест вырашыць усе пытанні было, проста кажучы, немагчыма, таму сваты маглі завітаць і тры, і пяць разоў.З гэтай жа нагоды магчымы будучы цесць і свяцця рабілі адваротны візіт і ўжо "аглядалі" хату і двор жаніха, каб зразумець: ці добры і працавіты той хлопец, за якога просяць аддаць іх дачку."Заручыны" рушылі следам, калі ўсе былі задаволены. Але ж на гэтым перадвясельныя сустрэчы не заканчваліся – ўзаемную згоду трэба было падмацаваць вясёлым застоллем, пасля якога "павяртаць коней" было ўжо позна. "Запоіны" нявесты адбываліся шумна.У адрозненне ад такога застольнага шуму старажытны дзявочнік, адна з назваў якога "аплакванне касы", праходзіў больш сціпла: сяброўкі маладухі не скупіліся на пачуцці нявесце, якой было боязна пакідаць бацькоўскую хату, ды адначасова выказвалі зайздрасць – самім жа невядома колькі яшчэ ў дзеўках хадзіць! З таго часу і захавалася прымаўка:Самае ж цікавае пачыналася ўжо падчас вяселля! Дарэчы, і прымаўкі, і пажаданні жаніху ды нявесце, і застольныя спевы яскрава адлюстроўвалі вясельныя настроі жаніцьбы, у якіх здымалася забарона з самага сакральнага – прадаўжэння роду. Менавіта дадзеная тэма знаходзіць свой адбітак і да гэтага часу, але ж раней беларускі вясельны фальклор быў насычаны і намёкамі на спрадвечнае злучэнне мужчынскага і жаночага, і шчыра адкрытымі радкамі пра гэта.Так, напрыклад, захаваліся вясельныя звароты-пажаданіі да нявесты і жаніха.Да маладухі, усміхаючыся, звярталіся:А маладога перасцерагалі і раілі:Пажаданні пажаданнямі, але ж галоўны сэнс працягу жыцця даводзіўся да маладых менавіта ў шматлікіх вясельных спевах, падборку якіх падрыхтаваў Sputnik.Чытайце таксама:

беларусь

2023

Навіны

ru_BY

вяселле вяскрвая жаніцьба пакровы вясковае свята жаніх нявеста сваты заручыны запоіны аплакванне касы спевы для дарослых песні народныя традыцыі беларусь свадьба женитьба покрова деревенский праздник обручение пропоины жених невеста оплакивание косы песни для взрослых народные традиции культура спадчына наследие