З бібліятэкара ў салдаты: гісторыя добраахвотніка з Данбаса
© Sputnik / Александр Жибуль
Падпісацца
Эксклюзіў
Малады бібліятэкар з Данецка пайшоў добраахвотнікам з пачатку СВА, быў паранены, а зараз адраджае культурнае жыццё ў рэгіёне.
Мікіта Аляндар – жыхар Данецка, атрымаў вышэйшую адукацыю па тэхнічнай спецыяльнасці ў 2014 годзе, але працаваць пайшоў у бібліятэку. Для яго, як і многіх жыхароў рэгіёна, гэты час выдаўся цяжкім: пастаянныя абстрэлы УСУ і разбурэнні ў гарадах і пасёлках.
Ключавой кропкай для яго стаў люты 2022 года, калі пачалася ваенная спецаперацыя Расіі. У Мікіты была "бронь", але ён вырашыў пайсці добраахвотнікам. Там ён правёў чатыры месяцы – пасля атрыманых раненняў байца камісавалі.
Цяпер Аляндар загадвае аддзелам сацыякультурнай дзейнасці Данецкай рэспубліканскай бібліятэкі для моладзі.
Мікіта – інтэлектуал, з выдатным пачуццём гумару. Ён шмат гаворыць пра кнігі, філасофію, рускую ідэю. Тут, у Данбасе, ва ўмовах баявых дзеянняў вырасла пакаленне маладых людзей, і некаторыя з іх ужо пішуць кнігі пра свой баявы вопыт і пра тое, як ім даводзілася выжываць ва ўмовах пастаянных сутыкненняў.
Карэспандэнт Sputnik Беларусь Аляксандр Жыбуль пагаварыў з Мікітам Алендарам аб пачатку СВА, жыцці на фронце і перараджэнні Данбаса.
© Sputnik / Александр Жибуль
Людзі шукаюць адказы
Інтэрв’ю запісвалася ў дзіцяча-юнацкай бібліятэцы Макееўкі. У чытальнай зале нямала людзей – і падлеткаў, і дарослых. Такая сітуацыя тут – норма: людзі ахвотна прыходзяць ва ўстанову, ды і кнігарні ніколі не бываюць пустымі, адзначае Аляндар.
"Моладзь цягнецца да чытання. Я часта бачу прадстаўнікоў 14-35 гадоў, якія купляюць чарговую кнігу. Хатнія бібліятэкі ў людзей растуць. Заходзяць яны і да нас", - дзеліцца сваімі назіраннямі ён.
Паводле яго слоў, за час канфлікту ў Данбасе ў людзей ужо сфарміравалася свая філасофія. Яны шукаюць адказы на пытанні ў літаратуры, кнігі, як кажа Мікіта, дапамагаюць абстрагавацца ад рэгулярных "прылётаў".
Пачатак СВА
Мабілізацыю ў ДНР у лютым 2022-га ён памятае штохвілінна, тады яшчэ аб’явілі і эвакуацыю насельніцтва з Данецка.
"Эвакуацыя суправаджалася гукамі паветранай сірэны, утварыліся пробкі з машын, якія адправіліся на мяжу – да Растова-на-Доне. Панавала адчуванне вялікіх падзей, чагосьці гістарычнага", - успамінае Аляндар.
Далей пачалася мабілізацыя ў ДНР. У Мікіты – бацькі маленькага дзіцяці – была "бронь", але ён вырашыў не адседжвацца дома.
"Я назіраў, як едуць грузавікі з мабілізаванымі. Адчуваў, што нешта прапускаю", - распавядае Аляндар.
Ужо 23 лютага ён са сваімі таварышамі ішоў у ваенкамат, праз дзень пачалася спецаперацыя РФ. Далей, як ва ўсіх: вучэбка, палігоны – і ў бой. Спачатку па штаце Мікіту прызначылі памочнікам гранатамётчыка, потым ён стаў стралком-санітарам.
Аляндар прызнаецца, што спачатку было вельмі няпроста, бо людзі прывыклі да пэўных умоў камфорту, а тут армія – зусім іншая прастора, калектыў, пазбаўленні. У цяжкія моманты на фронце дапамагала ўзаемавыручка: байцы падтрымлівалі адзін аднаго, падбадзёрвалі, пароўну дзялілі ежу і ваду.
Дзіцяча-юнацкая бібліятэка Макееўкі
© Sputnik / Александр Жибуль
"Пачуцці былі розныя ва ўсіх у батальёне. Нават у тых, хто меў вдпыт баявых дзеянняў. Справа ў тым, што кожны новы канфлікт – гэта ўжо іншы вопыт. Будучы ветэранам адной кампаніі, нельга казаць, што гатоў да наступнай. Гэта неапраўданая ўпэўненасць", - дзеліцца сваімі думкамі субяседнік Sputnik.
Большая частка службы Мікіты прайшла на Урэмеўскім выступе (стык Запарожскай вобласці з ДНР - Sputnik). Кірунак няпросты, неаднаразова ўкраінскія войскі спрабавалі атакаваць у гэтым месцы, але беспаспяхова.
Кнігі і гумар
Па словах Мікіты, на фронт ён узяў кішэннае Евангелле і кнігу Марка Аўрэлія "Наедине с собой". У асабліва цяжкія моманты яны дапамагалі яму "сабрацца".
"Гэта кнігі, якія дапаўняюць адна адну, паколькі стаіцызм пераклікаецца з хрысціянствам. Яны аб светаразуменні, пакорнасці, прыняцці свайго лёсу. У цяжкія моманты чытанне дапамагала", - расказвае Аляндар.
Нярэдка яго таварышы на перадавой жартавалі аб смерці. Субяседнік Sputnik адзначае, што чорны гумар уласцівы шахцёрскаму краю і дазваляе падбадзёрыцца ў цяжкія моманты, адцягнуцца ад таго, што адбываецца.
"А на фронце тым больш, гумар – неабходная частка. Калі не высмеяць іншы раз нейкую сітуацыю, то фарбы будуць згушчацца. Навошта пастаянна мусоліць трагізм, калі можна пасмяяцца. Шмат у чым гэта выручала", - кажа Аляндар.
У акопе мянялася і ўспрыманне свету: Мікіта разумеў, зараз ён тая самая жывая сіла, пра якую пішуць у ваенных зводках і настаўленнях.
Дапамагчы ваенным і мірным
Аляндару на пасадзе санітара на фронце даводзілася дапамагаць не толькі вайскоўцам, але і мірным жыхарам, і вельмі часта на разважанні аб уласнай бяспецы не было часу.
"Крычаць: "Патрэбен медык". І ты ўжо бяжыш кагосьці выцягваць. Не думаеш, як лёс твой складзецца, дзе снайпер працуе ці "арта" б’е. Проста робіш, у галаве толькі думкі – ці зможаш дапамагчы чалавеку, ці хопіць навыкаў", - успамінае ён.
Адзін з памятных для яго выпадкаў адбыўся пад Угледарам, калі ўкраінскія нацыяналісты ўдарылі "Градамі" па мірных жыхарах, і пацярпела жанчына.
Мікіта выразна памятае тое, што адбылося. "Сваякі ўздрыгваюць ад страху і жаху, ідзе страта крыві, часу марудзіць няма. Я перажываў, але здолеў сабрацца і аказаць дапамогу. Бог мілаваў, тыя раненні, з якімі сутыкнуўся я, аказаліся нязначнымі, тым больш з улікам самога абстрэлу – усё абышлося. Дапамогу аказаў", - кажа мужчына.
Пра час на перадавой і сваіх учынках ён расказвае сціпла. На справе ж Мікіце трэба было аказаць даўрачэбную дапамогу, стабілізаваць байца (спыніць крывацёк), выцягнуць з поля бою і адправіць на эвакуацыю. Задача не з простых, асабліва калі працуе артылерыя.
"Здаецца, нічога складанага, жгут накласці. Але калі па табе б’е мінамёт, і ты гэта робіш у становішчы лежачы, сітуацыя абвастраецца. Вопыт дзіўны атрымліваеш", - дадае Аляндар.
Раненне
Не ўдалося пазбегнуць раненняў і Мікіце. Першы выпадак адбыўся на вуглядарскім напрамку, калі ён разам з іншымі байцамі трапіў пад шчыльны мінамётны абстрэл, а другі раз – у Данецку.
У выніку Аляндар атрымаў мінна-выбухныя, чэрапна-мазгавыя траўмы, усё гэта сур’ёзна адбілася на здароўі, і яго камісавалі.
"У нас усё жыццё – зона баявых дзеянняў. Грамадзянскія адчуваюць не менш цяжкасцей, чым салдаты. Па іх страляюць хаатычна і па-варварску", - адзначае субяседнік.
Перараджэнне рэгіёна
Пасля лячэння Мікіта вярнуўся на працу ў бібліятэку. Цяпер сваёй мэтай ён бачыць развіццё гэтага напрамку і культуры ў цэлым.
"Хочацца паказаць людзям, што яны маюць дачыненне не толькі да нечага жудаснага, але і да перараджэння рэгіёна. У такіх кузнях, як Данбас, куецца ядро Расіі. Лёс славянскіх народаў вырашаецца тут. Гэты канфлікт далёка не рэгіянальны. Нават у 2014-м , калі ўспыхнулі баявыя дзеянні, на абарону рэгіёна ў ДНР і ЛНР ехалі добраахвотнікі з розных канцоў свету", - гаворыць бібліятэкар.
Ён лічыць, што жыхары Данбаса выбралі свой вектар – прыхільнасць традыцыйным каштоўнасцям, Расіі, і цяпер адстойваюць сваю незалежнасць.
>>> Хочаце яшчэ больш актуальных і цікавых навін – падпісвайцеся на Telegram-канал Sputnik Беларусь, чытайце нас у Дзэн, а таксама сачыце за намі ў сацсетках "Одноклассники" і "ВКонтакте"
Чытайце таксама:
Данецкі каўбой: ЗША павінны кіраваць такія, як Пуцін ці Лукашэнка
Ніколі не бяру наёмнікаў у палон: адкрыцці байца з Данбаса
"Прылятала" ў кабінет: мэр Ясінаватай аб замахах і працы пад абстрэламі
