Праздничный салют в Москве в честь Дня Победы - Sputnik Беларусь, 1920
Дзень Перамогі
У 2024 годзе спаўняецца 79 гадоў Вялікай Перамозе. Як адзначаць 9 Мая сёлета? Што ўзгадваюць ветэраны і сведкі Вялікай Айчыннай вайны? Больш падрабязна чытайце ў матэрыялах Sputnik.

Абложаны, але не зламаны: як Ленінград перажыў блакаду – фота

Падпісацца
Блакада працягвалася 872 дні і стала самай кровапралітнай у гісторыі чалавецтва. Яе ахвярамі, паводле розных звестак, сталі ад 640 тысяч да аднаго мільёна чалавек. Амаль 900 дзён артылерыйскіх абстрэлаў, голаду і холаду – у фотагалерэі Sputnik.
Адзін з самых трагічных этапаў Вялікай Айчыннай пачаўся 8 верасня: нямецка-фашысцкія войскі групы "Поўнач" захапілі горад Шлісельбург (Петракрэпасць), узяўшы пад кантроль выток Нявы і блакіраваўшы Ленінград з сушы, з поўначы горад блакіравалі фінскія войскі.
З гэтага дня адлічваецца гісторыя 872-дзённай блакады горада.
Недахоп харчавання стаў адчувальны ужо ў кастрычніку, а ў лістападзе ў Ленінградзе пачаўся сапраўдны голад. Людзі падалі ад слабасці і паміралі – на вуліцах, у крамах, на працы ці дома.
Зіма 1941-1942 гадоў – адна з самых халодных за ўсю гісторыю назіранняў у горадзе – таксама ўнесла свой уклад. Паліва не хапала, цэнтральнае цеплазабеспячэнне жылых дамоў спынілася ў снежні 1941-га, у большасці дамоў не працавала каналізацыя. Хаця частка водаправоднай сеткі ўсё ж дзейнічала, многім жыхарам даводзілася браць ваду з пашкоджаных труб і палонак. Саграваліся ў асноўным пры дапамозе пячэй-буржуек, у якіх палілі ўсё, што магло гарэць.
Адзінай транспартнай магістраллю праз Ладажскае возера падчас блакады Ленінграда была так званая Дарога жыцця. 22 лістапада 1941 года, калі возера замерзла, па лёдзе пайшлі першыя машыны. Работы па яе падрыхтоўцы пачаліся яшчэ ў кастрычніку, а ў лістападзе ўжо вялі абследаванне лёду. Лядовая дарога атрымала назву ваенна-аўтамабільная дарога №101.
У 1941-1942 гадах было зроблена некалькі спроб прарваць блакаду, але ўсе яны былі няўдалыя.
Нягледзячы на гэта, горад жыў і прадаўжаў змагацца. У першую блакадную зіму працягвалі працаваць некалькі бібліятэк, Ленінградскае радыё. Амаль усе тэатральныя калектывы былі эвакуіраваны, засталіся толькі трупа Ленінградскага дзяржаўнага тэатра музычнай камедыі і Сімфанічны аркестр Радыёкамітэта.
18 кастрычніка 1942 года ў памяшканні Тэатра Камедыі на Неўскім праспекце адкрыўся Гарадскі тэатр, які атрымаў назву "Блакадны". А ў жніўні 1942-га была зноў адкрыта гарадская філармонія, дзе сталі рэгулярна выконваць класічную музыку. Першы канцэрт адбыўся 9 жніўня, аркестр ленінградскага радыёкамітэта пад кіраўніцтвам Карла Эліясберга ўпершыню выканаў Ленінградскую Гераічную сімфонію Дзмітрыя Шастаковіча, якая стала музычным сімвалам блакады.
Блакаду ўдалося прарваць 18 студзеня 1943 года. Хоць быў адваяваны толькі вузкі калідор ад Волхаўскага фронту да Шлісельбурга, атрымалася аднавіць з Ленінградам сухапутную сувязь да канчатковага зняцця блакады. Па паўднёвым беразе Ладажскага возера разгарнулася будаўніцтва чыгункі Шлісельбург – Паляны працягласцю 36 км. 6 лютага па новай Дарозе жыцця ў Ленінград пайшлі цягнікі з харчаваннем, боепрыпасамі, сыравінай.
Цалкам блакада была знята 27 студзеня 1944-га. У гонар гэтай падзеі ўпершыню за ўсю вайну быў дадзены салют не ў Маскве, а ў самім Ленінградзе.
У 2024 годзе адзначаецца 80-годдзе поўнага вызвалення Ленінграда.
© Sputnik / Gregory Chertov / Перайсці ў медыябанк

Разбураны ў выніку бамбёжкі жылы дом на Лігаўскім праспекце Ленінграда.

Разбураны ў выніку бамбёжкі жылы дом на Лігаўскім праспекце Ленінграда. - Sputnik Беларусь
1/24

Разбураны ў выніку бамбёжкі жылы дом на Лігаўскім праспекце Ленінграда.

© Sputnik / Boris Kudoyarov / Перайсці ў медыябанк

Батарэя зенітных гармат каля Ісакіеўскага сабора вядзе агонь, адбіваючы начны налёт нямецкай авіяцыі.

Батарэя зенітных гармат каля Ісакіеўскага сабора вядзе агонь, адбіваючы начны налёт нямецкай авіяцыі. - Sputnik Беларусь
2/24

Батарэя зенітных гармат каля Ісакіеўскага сабора вядзе агонь, адбіваючы начны налёт нямецкай авіяцыі.

© Sputnik / Vsevolod Tarasevich / Перайсці ў медыябанк

Байцы 168-й стралковай дывізіі палкоўніка Андрэя Бондарава падчас бою. Ленінградскі фронт. Неўскі пятачок. 1941 год.

Байцы 168-й стралковай дывізіі палкоўніка Андрэя Бондарава падчас бою. Ленінградскі фронт. Неўскі пятачок. 1941 год. - Sputnik Беларусь
3/24

Байцы 168-й стралковай дывізіі палкоўніка Андрэя Бондарава падчас бою. Ленінградскі фронт. Неўскі пятачок. 1941 год.

© Sputnik / Anatoliy Garanin / Перайсці ў медыябанк

Аэрастаты на вуліцах горада, кастрычнік 1941 год.

Аэрастаты на вуліцах горада, кастрычнік 1941 год. - Sputnik Беларусь
4/24

Аэрастаты на вуліцах горада, кастрычнік 1941 год.

© Sputnik / Анатолий Гаранин

Тэатр Музычнай камедыі, адзіны ў горадзе, не быў эвакуіраваны і не спыняў працу ўсе 900 дзён блакады. Даваў паказы ў будынку Александрынскага тэатра ў Ленінградзе. Снежань 1941 года.

Тэатр Музычнай камедыі, адзіны ў горадзе, не быў эвакуіраваны і не спыняў працу ўсе 900 дзён блакады. Даваў паказы ў будынку Александрынскага тэатра ў Ленінградзе. Снежань 1941 года. - Sputnik Беларусь
5/24

Тэатр Музычнай камедыі, адзіны ў горадзе, не быў эвакуіраваны і не спыняў працу ўсе 900 дзён блакады. Даваў паказы ў будынку Александрынскага тэатра ў Ленінградзе. Снежань 1941 года.

© Sputnik / Boris Kudoyarov / Перайсці ў медыябанк

Урок на ганку разбуранай нямецкімі абстрэламі школы.

Урок на ганку разбуранай нямецкімі абстрэламі школы. - Sputnik Беларусь
6/24

Урок на ганку разбуранай нямецкімі абстрэламі школы.

© Sputnik / Gregory

Байцы мясцовай супрацьпаветранай абароны дзяжураць на даху будынка Акадэміі навук.

Байцы мясцовай супрацьпаветранай абароны дзяжураць на даху будынка Акадэміі навук. - Sputnik Беларусь
7/24

Байцы мясцовай супрацьпаветранай абароны дзяжураць на даху будынка Акадэміі навук.

© Sputnik / David Trahtenberg

Жыхары блакаднага Ленінграда атрымліваюць гарачую ваду ў падвале пры домакіраўніцтве.

Жыхары блакаднага Ленінграда атрымліваюць гарачую ваду ў падвале пры домакіраўніцтве. - Sputnik Беларусь
8/24

Жыхары блакаднага Ленінграда атрымліваюць гарачую ваду ў падвале пры домакіраўніцтве.

© Sputnik / Gregory

Від на Неўскі праспект у Ленінградзе ў дні блакады.

Від на Неўскі праспект у Ленінградзе ў дні блакады. - Sputnik Беларусь
9/24

Від на Неўскі праспект у Ленінградзе ў дні блакады.

© Sputnik / Перайсці ў медыябанк

Дзённік школьніцы Тані Савічавай, якая з пачатку блакады Ленінграда пачала весці запісы. Амаль уся сям’я Тані загінула ў перыяд са снежня 1941 года па май 1942 года. У яе дзённіку дзевяць старонак, на шасці з якіх даты смерці блізкіх людзей – маці, бабулі, сястры, брата і двух дзядзяў. Сама Таня памерла ўжо ў эвакуацыі 1 ліпеня 1944 года.

Дзённік школьніцы Тані Савічавай, якая з пачатку блакады Ленінграда пачала весці запісы. Амаль уся сям’я Тані загінула ў перыяд са снежня 1941 года па май 1942 года. У яе дзённіку дзевяць старонак, на шасці з якіх даты смерці блізкіх людзей – маці, бабулі, сястры, брата і двух дзядзяў. Сама Таня памерла ўжо ў эвакуацыі 1 ліпеня 1944 года. - Sputnik Беларусь
10/24

Дзённік школьніцы Тані Савічавай, якая з пачатку блакады Ленінграда пачала весці запісы. Амаль уся сям’я Тані загінула ў перыяд са снежня 1941 года па май 1942 года. У яе дзённіку дзевяць старонак, на шасці з якіх даты смерці блізкіх людзей – маці, бабулі, сястры, брата і двух дзядзяў. Сама Таня памерла ўжо ў эвакуацыі 1 ліпеня 1944 года.

© Sputnik / Николай Хандогин

Жыхары блакаднага Ленінграда бяруць ваду з палонкі на Няве.

Жыхары блакаднага Ленінграда бяруць ваду з палонкі на Няве. - Sputnik Беларусь
11/24

Жыхары блакаднага Ленінграда бяруць ваду з палонкі на Няве.

© Sputnik / Израиль Озерский

Школьнікі за зборкай кулямётаў "Максим" на заводзе №810 (з 1946 года – Ленінградскі завод паліграфічных машын "ЛИНОТИП", зараз – "Ленполиграфмаш") у блакадным Ленінградзе.

Школьнікі за зборкай кулямётаў "Максим" на заводзе №810 (з 1946 года – Ленінградскі завод паліграфічных машын "ЛИНОТИП", зараз – "Ленполиграфмаш") у блакадным Ленінградзе. - Sputnik Беларусь
12/24

Школьнікі за зборкай кулямётаў "Максим" на заводзе №810 (з 1946 года – Ленінградскі завод паліграфічных машын "ЛИНОТИП", зараз – "Ленполиграфмаш") у блакадным Ленінградзе.

© Sputnik / Анатолий Гаранин

Салістка Маскоўскай кансерваторыі Галіна Барынава (злева) дае канцэрт у шпіталі для параненых байцоў Чырвонай Арміі. Ленінград, 1943 год.

Салістка Маскоўскай кансерваторыі Галіна Барынава (злева) дае канцэрт у шпіталі для параненых байцоў Чырвонай Арміі. Ленінград, 1943 год. - Sputnik Беларусь
13/24

Салістка Маскоўскай кансерваторыі Галіна Барынава (злева) дае канцэрт у шпіталі для параненых байцоў Чырвонай Арміі. Ленінград, 1943 год.

© Sputnik / Boris Kudoyarov

На вуліцы Ленінграда пасля налёту фашысцкай авіяцыі. Жыхары блакаднага горада перасоўваюць трамвайны вагон ад фасада разбуранага дома.

На вуліцы Ленінграда пасля налёту фашысцкай авіяцыі. Жыхары блакаднага горада перасоўваюць трамвайны вагон ад фасада разбуранага дома. - Sputnik Беларусь
14/24

На вуліцы Ленінграда пасля налёту фашысцкай авіяцыі. Жыхары блакаднага горада перасоўваюць трамвайны вагон ад фасада разбуранага дома.

CC BY-SA 3.0 / Deror_avi / Siege of Leningrad

Збор ураджаю капусты на агародзе каля Ісакіеўскага сабора.

Збор ураджаю капусты на агародзе каля Ісакіеўскага сабора. - Sputnik Беларусь
15/24

Збор ураджаю капусты на агародзе каля Ісакіеўскага сабора.

© Sputnik / Boris Kudoyarov

Дзеці, якія пацярпелі ад нямецка-фашысцкіх абстрэлаў і бамбардзіровак, у адным з ленінградскіх шпіталяў.

Дзеці, якія пацярпелі ад нямецка-фашысцкіх абстрэлаў і бамбардзіровак, у адным з ленінградскіх шпіталяў. - Sputnik Беларусь
16/24

Дзеці, якія пацярпелі ад нямецка-фашысцкіх абстрэлаў і бамбардзіровак, у адным з ленінградскіх шпіталяў.

© Photo : Public domain/Sergey Strunnikov

Вучэнні жаночай пажарнай каманды на набярэжнай канала Грыбаедава.

Вучэнні жаночай пажарнай каманды на набярэжнай канала Грыбаедава. - Sputnik Беларусь
17/24

Вучэнні жаночай пажарнай каманды на набярэжнай канала Грыбаедава.

© Sputnik / Israel

Ахвяра артабстрэлу.

Ахвяра артабстрэлу. - Sputnik Беларусь
18/24

Ахвяра артабстрэлу.

CC BY-SA 3.0 / Deror_avi / Siege of Leningrad

Паветраны мост блакаднага Ленінграда. Савецкі знішчальнік І-16.

Паветраны мост блакаднага Ленінграда. Савецкі знішчальнік І-16. - Sputnik Беларусь
19/24

Паветраны мост блакаднага Ленінграда. Савецкі знішчальнік І-16.

© Sputnik / Boris Losin

Эвакуацыя дзяцей з блакаднага Ленінграда.

Эвакуацыя дзяцей з блакаднага Ленінграда. - Sputnik Беларусь
20/24

Эвакуацыя дзяцей з блакаднага Ленінграда.

© Sputnik / Anatoliy Garanin

Нарыхтоўка дроў у блакадным Ленінградзе.

Нарыхтоўка дроў у блакадным Ленінградзе. - Sputnik Беларусь
21/24

Нарыхтоўка дроў у блакадным Ленінградзе.

© Photo : Public domain/Sergey Strunnikov

Медсястра Ленінградскага Ваенна-марскога шпіталя Ганна Юшкевіч корміць параненага чырванафлотца вартаўнічага карабля В.А. Вухава.

Медсястра Ленінградскага Ваенна-марскога шпіталя Ганна Юшкевіч корміць параненага чырванафлотца вартаўнічага карабля В.А. Вухава. - Sputnik Беларусь
22/24

Медсястра Ленінградскага Ваенна-марскога шпіталя Ганна Юшкевіч корміць параненага чырванафлотца вартаўнічага карабля В.А. Вухава.

© Sputnik / Dmitriy Kozlov

Блакаднае кола Ленінграда было прарвана 18 студзеня 1943 года. Сустрэча войск Ленінградскага і Волхаўскага франтоў пасля прарыву.

Блакаднае кола Ленінграда было прарвана 18 студзеня 1943 года. Сустрэча войск Ленінградскага і Волхаўскага франтоў пасля прарыву. - Sputnik Беларусь
23/24

Блакаднае кола Ленінграда было прарвана 18 студзеня 1943 года. Сустрэча войск Ленінградскага і Волхаўскага франтоў пасля прарыву.

© Photo : Public domain/Lvova

Радасны Ленінград. Асада знята. Таблічка на сцяне: "Грамадзяне! Гэтая частка вуліцы найбольш небяспечная падчас артылерыйскага абстрэлу".

Радасны Ленінград. Асада знята. Таблічка на сцяне: "Грамадзяне! Гэтая частка вуліцы найбольш небяспечная падчас артылерыйскага абстрэлу". - Sputnik Беларусь
24/24

Радасны Ленінград. Асада знята. Таблічка на сцяне: "Грамадзяне! Гэтая частка вуліцы найбольш небяспечная падчас артылерыйскага абстрэлу".

>>> Хочаце яшчэ больш актуальных і цікавых навін – падпісвайцеся на Telegram-канал Sputnik Беларусь, чытайце нас у Дзэн, а таксама сачыце за намі ў сацсетках "Одноклассники" і "ВКонтакте"
Таксама на Sputnik:
Блакада Ленінграда: як горад змагаўся і выжываў амаль 900 дзён – відэа
Жыхарка ваеннага Ленінграда: пра тое, што я блакадніца, даведалася ў 22 гады
Грозаў: новыя факты аб блакадзе Ленінграда адкрываюцца і дагэтуль
Стужка навiн
0