Як павіншаваць з 8 Сакавіка па-беларуску: вершы і пажаданні для жанчын
![Тюльпаны на Комаровском рынке Тюльпаны на Комаровском рынке - Sputnik Беларусь, 1920, 08.03.2024](https://cdnn11.img.sputnik.by/img/07e7/02/0e/1072276747_0:67:1280:787_1920x0_80_0_0_aa187cf70479ed3c1c9eca1d0a7cd7cc.jpg)
![Девушки прятались от солнца под ажурными зонтиками Девушки прятались от солнца под ажурными зонтиками - Sputnik Беларусь, 1920, 02.03.2022](https://cdnn11.img.sputnik.by/img/103578/45/1035784510_0:0:5184:3456_1920x0_80_0_0_0535c32a3ace39d6c30fd9b18c71f898.jpg)
Беларускія жанчыны
Не гартаў я фаліянтаў
пажаўцелыя старонкі,
Не шукаў пра вас паданняў,
пыл стагоддзяў не страсаў.
Чуў я змалку плач ваш горкі,
чуў я смех ваш срэбразвонкі,
Беларускія жанчыны –
неўміручая краса!
Станам – зграбныя бярозкі,
што павыбеглі край руні,
Замест воч – асколкі неба
яснай чэрвеньскай пары;
Валасы – ручайкі лёну,
галасы – напеў шматструнны,
А усмешкі – водбліск ясны
санцавейнае зары.
Гордасць, пэўна, узялі вы
ў Рагвалодавай Рагнеды,
Дум ясноту Ефрасіння,
пэўна, ў спадчыну дала.
Кроў свавольных крывічанак
не схіляла вас у бедах, –
Пакідалі вы святліцы,
бралі ў рукі вы булат.
Нёс тэўтонскі крыжаносец
на канцы мяча няславу,
На зямлю славян-суседзяў
ваяўнічы рушыў швед.
Адгукаўся Яраслаўне
голас цвёрды Гарыславы,
Клікаў віцязяў у бітве
затаптаць варожы след.
Крывічоў зямля лясная
не скаралася няволі,
Хоць не раз іх род нязломны
у пабоішчах палёг.
Паланянкамі былі вы,
а рабынямі – ніколі! –
Хоць у гневе неразумным
адварочваўся Стрыбог.
Колькі вы пакут зазналі –
не зазнаў ніхто на свеце!
Кветкі-браткі – вашы слёзы
прарасталі па лясах;
Сек няшчадна вам абліччы
ліхалеццяў снег ды вецер,
А не звяла, не змарнела
ваша гордая краса!
Гнулі спіны вы ў прыгоне,
жалі жыта Радзівілам,
Пелі песні немаўляткам
пры лучыне ў позні час;
Гадавалі веліканаў,
каб дужэў народ-асілак,
Налівалася каб сіла
незгінальная ў плячах!
Вы зазналі дым і попел,
спусташэнне лютых войнаў,
Хлеб з бядою-лебядою,
лёс салдаткі-удавы;
Вы трывожна сустракалі
век дваццаты неспакойны;
Не схілялі ў час нашэсцяў
непакорнай галавы.
Вам знаёмы кроў і порах,
партызанскія сцяжыны,
Помсты жар у сэрцах добрых,
дзе б каханню гнёзды віць;
Вы на смерць ішлі без страху,
беларускія жанчыны,
У імя Радзімы светлай,
міру, шчасця і любві!
Вы умелі быць гразою.
Чырванець умелі ружай.
Рассыпаць дабра алмазы.
Карчаваць карэнне зла.
Гэта ваша бессмяротнасць
увасоблена ў Харужай,
З вашай мужнасцю Мазанік
меч дамоклаў узняла!
Вы – пачатак прыгажосці,
вы – жыцця першапрычына,
Бачу будучыню вашу
я ў служэнні хараству.
Я цалую вашы рукі,
беларускія жанчыны!
Я схіляю перад вамі
ў знак пашаны галаву!
![Лавандовые поля в Крыму Лавандовые поля в Крыму - Sputnik Беларусь, 1920, 07.03.2024](https://cdnn11.img.sputnik.by/img/07e8/03/03/1084163070_0:0:3108:2031_1920x0_80_0_0_19f016ec8f84bb9a16d44832f1b6d584.jpg)
Жанчына
Табе – пракляцце, і табе – хвала,
Табе – вар’яцтва і цвярозы розум,
А ты ўсё тая ж – як вякоў імгла,
Як летуценнай будучыні роздым.
Жыццё і смерць – і паміж імі ты:
Імгненне шчасця і сусветны холад.
Яшчэ ніхто – ні грэшнік, ні святы
Не разарваў твайго сакрэту кола.
Шпурнеш у пекла ці адкрыеш рай –
Тваё каханне таямніцай будзе,
Як той, нікім не разгаданы, край,
Куды навечна адыходзяць людзі.
![Москва накануне Международного женского дня Москва накануне Международного женского дня - Sputnik Беларусь, 1920, 07.03.2023](https://cdnn11.img.sputnik.by/img/07e5/03/05/1047068323_0:0:3072:2048_1920x0_80_0_0_00f21d7765fe527efa096ec88589ad16.jpg)
З далёкага
Калi вясною закукуе
Зязюля ў лесе ранiцой,
Ты прыгадай вясну другую,
Сустрэчы нашыя з табой.
Згадай ўсё што сэрцу мiла,
Што сэрцу дорага было,
Забудзь, што ўсё адгаманiла,
Адкукавала, адышло.
Згадай усё што нам жадала
Зязюля ў гучным гушчары
Забудзь што ў хованкi гуляла
Жаданне з намi да зары.
Забудзь што рэху не вярнуцца
Нi да цябе, нi да мяне,
Забудзь!.. Хай сэрцы адгукнуцца
Адно другому па вясне.
![Вечар, прысвечаны 135-годдзю са дня нараджэння Янкі Купалы Вечар, прысвечаны 135-годдзю са дня нараджэння Янкі Купалы - Sputnik Беларусь, 1920, 02.03.2022](https://cdnn11.img.sputnik.by/img/102965/93/1029659335_0:0:4608:3072_1920x0_80_0_0_bdc93356551caaa9b9724a36ee0032c5.jpg)
Толькі з табою
Толькі з табою мне хочацца быць,
Толькі з табою,
Радасць і шчасце з табою дзяліць
Толькі з табою.
Ранняй часінай к табе я лячу,
Позняй парою.
Толькі к табе прыхіліцца хачу
Сэрцам, душою.
Выйсці у поле, дзе нівы шумяць,
Там, за ракою.
Першую зорку на небе спаткаць
Толькі з табою.
Гэтак не страшны цяжкія пуці
Будуць з табою,
Гэтак ісці неразлучна ў жыцці
Толькі з табою.
![Целующиеся молодые люди в парке Музеон в Москве Целующиеся молодые люди в парке Музеон в Москве - Sputnik Беларусь, 1920, 07.03.2023](https://cdnn11.img.sputnik.by/img/07e5/05/12/1047657129_0:0:3309:2036_1920x0_80_0_0_e043c36a2dc5dbb9cae963f7a30d1e38.jpg)
Ліст да каханай
Наша сустрэча не за гарамі
He за лясамі твой пачастунак.
He за палямі мой пацалунак.
Наша пяшчота не за марамі.
Хоць і паблытаны словы вятрамі,
Хоць і, забыўшыся на паратунак,
Пані Маркота кратае струны
Стомленай арфы ў колішнім храме.
Сумная поўня нам спачувае –
Вузкія сцежкі асвечвае ўпотай,
Хоць і хмурына поўню хавае.
Абавязкова горыч самоты
Мы да сустрэчы ператрываем,
Хоць і навокал стогнуць балоты.
![Туман над рекой Туман над рекой - Sputnik Беларусь, 1920, 07.03.2023](https://cdnn11.img.sputnik.by/img/07e6/06/06/1063327143_0:0:1800:1200_1920x0_80_0_0_21c4638817da440b5e6e3792e776f8d5.jpg)
Дарагая
Пазірні, паглядзі, дарагая:
Ціха ў небе зара дагарае.
Хоць зязюля куе звонка ў гаі,
Дагарае зара, дагарае.
Золь, нягоды я перамагаю,
Бо на свеце ёсць ты, дарагая;
Можа, дзе хто каго больш кахае,
Ды не гэтак, як ты, дарагая;
Можа, дзе хто да зорак сягае,
Ты ярчэй, чым яны, дарагая;
А ці ёсць дзе туга больш тутая,
Чым мая па табе, дарагая?!
Палынам хай зара дагарае,
А не мне, не табе, дарагая!..
![Сбор березового сока Сбор березового сока - Sputnik Беларусь, 1920, 02.03.2022](https://cdnn11.img.sputnik.by/img/07e5/04/0e/1047387651_0:0:2911:2048_1920x0_80_0_0_6dc484cd0a1a5688f7e0499513b37280.jpg)
* * *
І ты, і я… І на паўмілю,
Што ў дзень стварэння, – ні душы…
Бярозкі, ўбачыўшы, застылі –
Баяцца голлем варушыць.
Ступіць баяцца нават кроку
Ў наш чысты замак з крышталю,
Каб не падслухаць ненарокам
Святое першае: "Люблю!.."
Каб шэпат, стаўшы гучным рэхам,
Не нарабіў бы нам трывог,
І нехта злосны брудным смехам
З яго смяяцца гідка мог.
Хай заўтра яснае світанне
Абудзіць чысты новы дзень,
І на “люблю” – лісток прызнання
Не ляжа ценем нават цень.
![Древний белорусский обряд Чырачка в деревне Тонеж Лельчицкого района Древний белорусский обряд Чырачка в деревне Тонеж Лельчицкого района - Sputnik Беларусь, 1920, 02.03.2022](https://cdnn11.img.sputnik.by/img/102080/50/1020805092_0:0:2000:1333_1920x0_80_0_0_93beb9389a820211b367f16637966d99.jpg)
Дзяўчаці
Цябе спаткаў і сам не знаю,
Ад сэрца шчырага кажу,
Якую, дзеўча, думку маю
І спеў аб тым які злажу.
Здаецца, нешта ўскаланула
Ў душы маёй ты незнарок,
Былога струны закранула, –
Звіняць ледзь чутна аддалёк.
Ці ж будзе час, што нам спаткацца
Яшчэ раз здарыцца калі,
І струны сэрца разбрымяцца
У тыя песні, што былі?
Ніхто не скажа! Толькі знаю
І не ўтаюся ад цябе:
Няхай цябе я не спаткаю, –
Пакінеш след ты па сабе.
І ў час, калі гадзінай шарай
Сярод бязлюддзя пустаты
Нуда абляжэць чорнай хмарай,
Праменнем сонца будзеш ты!
![Тюльпаны Тюльпаны - Sputnik Беларусь, 1920, 07.03.2023](https://cdnn11.img.sputnik.by/img/104468/10/1044681096_0:0:2662:2047_1920x0_80_0_0_4f389b8de3c1d89c0645b8cb3348ad52.jpg)
Лірычнае
Заблішчалі світальныя росы
На суквеццях высокай травы.
Ой вы, косы, дзявочыя косы!
Як жа сэрца хвалюеце вы.
Краявіду нябачна ў тумане,
He відаць пешаходаў нідзе.
Толькі лугам – зялёным дыванам –
Мая мілая міма ідзе.
Я стаю пад акном каля вішні,
Хвалявання ніяк не стрымаць…
А было б… А было б і не лішне
Пра пачуцці свае расказаць.
Ды любімая далей і далей
Шпарка крочыць дарогай прамой.
Эх вы, росы, чаму не сказалі
Ёй пра смутак нявыспелы мой.
Зоры-росы, як позірк любімай,
Хітравата ўсміхаюцца мне,
Нібы кажуць: "Прайшла яна міма,
I не ўбачыш каханую, не…".
Вось і постаць яе ледзьве значна
I паволі знікаё з вачэй.
I навошта так рана убачыў,
Цэлы дзень было б сэрцу лягчэй.
![Пошив одежды для военнослужащих Пошив одежды для военнослужащих - Sputnik Беларусь, 1920, 07.03.2024](https://cdnn11.img.sputnik.by/img/07e7/01/0c/1071098481_0:0:2894:2048_1920x0_80_0_0_9e67a65f87d382e40f4f75690e031153.jpg)
Матуліны рукі
З маленства яны нас
Да сэрца гарнулі,
Пяшчотныя, добрыя
Рукі матулі,
Што з ранку працуюць
Няспынна і лоўка –
Дачушку накормяць,
Прычэшуць галоўку,
Кашулю пашыюць,
Правераць задачу
І сына суцешаць,
Калі той заплача.
Матуліны рукі
Нас цешаць, галубяць,
Так шчыра, як маці,
Ніхто нас не любіць.
Матуліны рукі –
Адзіныя ў свеце,
Шануйце, любіце
Заўсёды іх дзеці.