Як павіншаваць з 8 Сакавіка па-беларуску: вершы і пажаданні для жанчын
Беларускія жанчыны
Не гартаў я фаліянтаў
пажаўцелыя старонкі,
Не шукаў пра вас паданняў,
пыл стагоддзяў не страсаў.
Чуў я змалку плач ваш горкі,
чуў я смех ваш срэбразвонкі,
Беларускія жанчыны –
неўміручая краса!
Станам – зграбныя бярозкі,
што павыбеглі край руні,
Замест воч – асколкі неба
яснай чэрвеньскай пары;
Валасы – ручайкі лёну,
галасы – напеў шматструнны,
А усмешкі – водбліск ясны
санцавейнае зары.
Гордасць, пэўна, узялі вы
ў Рагвалодавай Рагнеды,
Дум ясноту Ефрасіння,
пэўна, ў спадчыну дала.
Кроў свавольных крывічанак
не схіляла вас у бедах, –
Пакідалі вы святліцы,
бралі ў рукі вы булат.
Нёс тэўтонскі крыжаносец
на канцы мяча няславу,
На зямлю славян-суседзяў
ваяўнічы рушыў швед.
Адгукаўся Яраслаўне
голас цвёрды Гарыславы,
Клікаў віцязяў у бітве
затаптаць варожы след.
Крывічоў зямля лясная
не скаралася няволі,
Хоць не раз іх род нязломны
у пабоішчах палёг.
Паланянкамі былі вы,
а рабынямі – ніколі! –
Хоць у гневе неразумным
адварочваўся Стрыбог.
Колькі вы пакут зазналі –
не зазнаў ніхто на свеце!
Кветкі-браткі – вашы слёзы
прарасталі па лясах;
Сек няшчадна вам абліччы
ліхалеццяў снег ды вецер,
А не звяла, не змарнела
ваша гордая краса!
Гнулі спіны вы ў прыгоне,
жалі жыта Радзівілам,
Пелі песні немаўляткам
пры лучыне ў позні час;
Гадавалі веліканаў,
каб дужэў народ-асілак,
Налівалася каб сіла
незгінальная ў плячах!
Вы зазналі дым і попел,
спусташэнне лютых войнаў,
Хлеб з бядою-лебядою,
лёс салдаткі-удавы;
Вы трывожна сустракалі
век дваццаты неспакойны;
Не схілялі ў час нашэсцяў
непакорнай галавы.
Вам знаёмы кроў і порах,
партызанскія сцяжыны,
Помсты жар у сэрцах добрых,
дзе б каханню гнёзды віць;
Вы на смерць ішлі без страху,
беларускія жанчыны,
У імя Радзімы светлай,
міру, шчасця і любві!
Вы умелі быць гразою.
Чырванець умелі ружай.
Рассыпаць дабра алмазы.
Карчаваць карэнне зла.
Гэта ваша бессмяротнасць
увасоблена ў Харужай,
З вашай мужнасцю Мазанік
меч дамоклаў узняла!
Вы – пачатак прыгажосці,
вы – жыцця першапрычына,
Бачу будучыню вашу
я ў служэнні хараству.
Я цалую вашы рукі,
беларускія жанчыны!
Я схіляю перад вамі
ў знак пашаны галаву!
Жанчына
Табе – пракляцце, і табе – хвала,
Табе – вар’яцтва і цвярозы розум,
А ты ўсё тая ж – як вякоў імгла,
Як летуценнай будучыні роздым.
Жыццё і смерць – і паміж імі ты:
Імгненне шчасця і сусветны холад.
Яшчэ ніхто – ні грэшнік, ні святы
Не разарваў твайго сакрэту кола.
Шпурнеш у пекла ці адкрыеш рай –
Тваё каханне таямніцай будзе,
Як той, нікім не разгаданы, край,
Куды навечна адыходзяць людзі.
З далёкага
Калi вясною закукуе
Зязюля ў лесе ранiцой,
Ты прыгадай вясну другую,
Сустрэчы нашыя з табой.
Згадай ўсё што сэрцу мiла,
Што сэрцу дорага было,
Забудзь, што ўсё адгаманiла,
Адкукавала, адышло.
Згадай усё што нам жадала
Зязюля ў гучным гушчары
Забудзь што ў хованкi гуляла
Жаданне з намi да зары.
Забудзь што рэху не вярнуцца
Нi да цябе, нi да мяне,
Забудзь!.. Хай сэрцы адгукнуцца
Адно другому па вясне.
Толькі з табою
Толькі з табою мне хочацца быць,
Толькі з табою,
Радасць і шчасце з табою дзяліць
Толькі з табою.
Ранняй часінай к табе я лячу,
Позняй парою.
Толькі к табе прыхіліцца хачу
Сэрцам, душою.
Выйсці у поле, дзе нівы шумяць,
Там, за ракою.
Першую зорку на небе спаткаць
Толькі з табою.
Гэтак не страшны цяжкія пуці
Будуць з табою,
Гэтак ісці неразлучна ў жыцці
Толькі з табою.
Ліст да каханай
Наша сустрэча не за гарамі
He за лясамі твой пачастунак.
He за палямі мой пацалунак.
Наша пяшчота не за марамі.
Хоць і паблытаны словы вятрамі,
Хоць і, забыўшыся на паратунак,
Пані Маркота кратае струны
Стомленай арфы ў колішнім храме.
Сумная поўня нам спачувае –
Вузкія сцежкі асвечвае ўпотай,
Хоць і хмурына поўню хавае.
Абавязкова горыч самоты
Мы да сустрэчы ператрываем,
Хоць і навокал стогнуць балоты.
Дарагая
Пазірні, паглядзі, дарагая:
Ціха ў небе зара дагарае.
Хоць зязюля куе звонка ў гаі,
Дагарае зара, дагарае.
Золь, нягоды я перамагаю,
Бо на свеце ёсць ты, дарагая;
Можа, дзе хто каго больш кахае,
Ды не гэтак, як ты, дарагая;
Можа, дзе хто да зорак сягае,
Ты ярчэй, чым яны, дарагая;
А ці ёсць дзе туга больш тутая,
Чым мая па табе, дарагая?!
Палынам хай зара дагарае,
А не мне, не табе, дарагая!..
* * *
І ты, і я… І на паўмілю,
Што ў дзень стварэння, – ні душы…
Бярозкі, ўбачыўшы, застылі –
Баяцца голлем варушыць.
Ступіць баяцца нават кроку
Ў наш чысты замак з крышталю,
Каб не падслухаць ненарокам
Святое першае: "Люблю!.."
Каб шэпат, стаўшы гучным рэхам,
Не нарабіў бы нам трывог,
І нехта злосны брудным смехам
З яго смяяцца гідка мог.
Хай заўтра яснае світанне
Абудзіць чысты новы дзень,
І на “люблю” – лісток прызнання
Не ляжа ценем нават цень.
Дзяўчаці
Цябе спаткаў і сам не знаю,
Ад сэрца шчырага кажу,
Якую, дзеўча, думку маю
І спеў аб тым які злажу.
Здаецца, нешта ўскаланула
Ў душы маёй ты незнарок,
Былога струны закранула, –
Звіняць ледзь чутна аддалёк.
Ці ж будзе час, што нам спаткацца
Яшчэ раз здарыцца калі,
І струны сэрца разбрымяцца
У тыя песні, што былі?
Ніхто не скажа! Толькі знаю
І не ўтаюся ад цябе:
Няхай цябе я не спаткаю, –
Пакінеш след ты па сабе.
І ў час, калі гадзінай шарай
Сярод бязлюддзя пустаты
Нуда абляжэць чорнай хмарай,
Праменнем сонца будзеш ты!
Лірычнае
Заблішчалі світальныя росы
На суквеццях высокай травы.
Ой вы, косы, дзявочыя косы!
Як жа сэрца хвалюеце вы.
Краявіду нябачна ў тумане,
He відаць пешаходаў нідзе.
Толькі лугам – зялёным дыванам –
Мая мілая міма ідзе.
Я стаю пад акном каля вішні,
Хвалявання ніяк не стрымаць…
А было б… А было б і не лішне
Пра пачуцці свае расказаць.
Ды любімая далей і далей
Шпарка крочыць дарогай прамой.
Эх вы, росы, чаму не сказалі
Ёй пра смутак нявыспелы мой.
Зоры-росы, як позірк любімай,
Хітравата ўсміхаюцца мне,
Нібы кажуць: "Прайшла яна міма,
I не ўбачыш каханую, не…".
Вось і постаць яе ледзьве значна
I паволі знікаё з вачэй.
I навошта так рана убачыў,
Цэлы дзень было б сэрцу лягчэй.
Матуліны рукі
З маленства яны нас
Да сэрца гарнулі,
Пяшчотныя, добрыя
Рукі матулі,
Што з ранку працуюць
Няспынна і лоўка –
Дачушку накормяць,
Прычэшуць галоўку,
Кашулю пашыюць,
Правераць задачу
І сына суцешаць,
Калі той заплача.
Матуліны рукі
Нас цешаць, галубяць,
Так шчыра, як маці,
Ніхто нас не любіць.
Матуліны рукі –
Адзіныя ў свеце,
Шануйце, любіце
Заўсёды іх дзеці.
