https://bel.sputnik.by/20240313/ntervyu-uladzmra-putsna-dzmtryyu-ksyalvu--tekstavaya-versya-1084452474.html

Інтэрв’ю Уладзіміра Пуціна Дзмітрыю Кісялёву – тэкставая версія

Інтэрв’ю Уладзіміра Пуціна Дзмітрыю Кісялёву – тэкставая версія

Sputnik Беларусь

Прэзідэнт Расіі Уладзімір Пуцін даў інтэрв’ю журналісту Дзмітрыю Кісялёву. Поўную тэкставую версію чытайце на Sputnik. 13.03.2024, Sputnik Беларусь

2024-03-13T23:11+0300

2024-03-13T23:11+0300

2024-03-13T23:22+0300

уладзімір пуцін

інтэрв'ю

дзмітрый кісялёў

палітыка

бяспека

грамадства

эканоміка

культура

расія

спецаперацыя

https://cdnn11.img.sputnik.by/img/07e8/03/0d/1084432487_0:0:3072:1728_1920x0_80_0_0_f1f50aa01788304972d6dcfa9ce92aea.jpg

– Уладзімір Уладзіміравіч, звяртаючыся з пасланнем, вы, вобразна кажучы, вымалі з рукава трыльён за трыльёнам. І такім чынам прапанавалі план развіцця краіны зусім дзівосны: гэта іншая Расія, з іншай інфраструктурай, іншай сацыяльнай сістэмай – ну, проста краіна мары. Ну, так і хочацца спытаць. Задаць ваша любімае пытанне з Высоцкага: "Где деньги, Зин?" Мы іх зарабілі ўвогуле?– Так, па-першае, гэта ўсё звярстана ў выніку карпатлівай працы: экспертнай супольнасці, спецыялістаў урада, адміністрацыі. Усё цалкам упісваецца ў бюджэтныя правілы і на самай справе носіць дастаткова кансерватыўны характар. Таму што некаторыя эксперты лічаць, што даходаў павінна быць і будзе больш, а значыць, трэба было б запланаваць і вялікія выдаткі, таму што гэта наўпрост павінна адбівацца на перспектывах развіцця эканомікі. Ну, у цэлым правільна. Але мы і ў 2018 годзе дадаткова планавалі накіраваць на развіццё эканомікі, сацыяльнай сферы восем трыльёнаў, а потым павялічвалі гэтыя выдаткі. Я думаю, што цалкам верагодна, калі ўсё складзецца так, як і гавораць аптымісты з вось гэтага асяроддзя, пра якое я сказаў, эксперты, то мы можам, і павінны, і зможам павялічыць гэтыя выдаткі па розных кірунках.– Гэта значыць, мы гаворым якраз аб шасцігадовым перыядзе?– Менавіта так. Менавіта размова ідзе аб шасцігадовым перыядзе. Мы зараз вярстаем бюджэт на трохгодку, на трохгадовы, як мы кажам, перыяд планавы, але, вядома, мы, і ўсе, калі рыхтаваліся да паслання, – я кажу, мы рыхтаваліся да паслання, таму што каманда цэлая працавала, – мы зыходзілі з таго, што будзем пралічваць нашыя прыбыткі і выдаткі па тых кірунках, якія лічым ключавымі, прыярытэтнымі менавіта на шэсць гадоў.– Але ўсё ж ёсць літаральна ашаламляльныя праекты. Напрыклад, траса Сочы – Джубга. Сто трыццаць кіламетраў, з іх 90 кіламетраў – тунэлі, астатняе, напэўна, масты, так, мяркуючы па ландшафце. Тры мільярды... Паўтара мільярда ў першыя тры гады толькі. А траса ў ідэале павінна быць гатова ў 2030 годзе. Гэта значыць увогуле вось наколькі такое неабходна, і ці хопіць на перамогу?– Людзям неабходна гэтая траса. Бо сем’ям з дзецьмі не даехаць да Сочы на ​​машынах. Усё дзесьці ў раёне Геленджыка спыняецца, у Наварасійску. Таму што траса цяжкая вельмі, серпантын. Там існуе некалькі варыянтаў будаўніцтва. Мы літаральна на днях будзем гэта абмяркоўваць, у найбліжэйшыя некалькі дзён. Ці рабіць да Джубгі, ці спачатку рабіць ад Джубгі да Сочы. Рабіць этапна некаторыя члены ўрада прапануюць. Іншыя лічаць, што трэба рабіць адразу ўсё, таму што інакш будзе вузкае горлачка ад Джубгі да Сочы. Там першая частка, калі глядзець ад Новарасійска, яна так больш-менш быццам як прыстойная і пакрыццё нядрэннае. Але вузкая вельмі. І калі мы зробім да Сочы як першую частку, то ў гэтай, у гэтай невялікай прасторы могуць узнікаць пробкі, якіх і цяпер там дастаткова. Увогуле гэта мы вызначым. Са спецыялістамі. Як, якімі этапамі. Але трэба рабіць. Трэба вызначыць, вядома, канчаткова кошт праекта, дабіцца таго, каб усе заставаліся ў рамках гэтых планаў фінансавых. Перш за ўсё – інтарэсы людзей. Ну, і эканомікі. Развіццё тэрыторыі на поўдні краіны – гэта вельмі важна.– Ну, ужо калі мы можам дазволіць сабе такія маштабныя інвестыцыі, то значыць, краіна імкліва багацее. Тым больш ва ўмовах СВА, ва ўмовах амаль 15 тысяч санкцый зусім дзікіх, і тым больш мы ставім перад сабой яшчэ задачу зніжэння беднасці, у тым ліку і ў шматдзетных сямей. Ці не занадта дзёрзка наогул?– Не. Вось глядзіце, калі – калі вярнуцца да гэтай дарогі – я калі абмяркоўваў з членамі ўрада, ну як вядома, Мінфін – ён заўсёды такі ў добрым сэнсе скупенда, вельмі кансерватыўна ставіцца да выдаткаў, і то міністр фінансаў мне сказаў, амаль даслоўна, кажа, супраць будаўніцтва гэтай дарогі тыя, хто ні разу па ёй сёння не праехаў. І ён мае рацыю, таму што, ну, асабліва гэта для сямей з дзецьмі. Што тычыцца таго, багацеем мы ці не багацеем, эканоміка расце, гэта ж факт. Прычым факт, які зафіксаваны не намі, а міжнароднымі арганізацыямі эканамічнымі, фінансавымі. Мы сапраўды сталі, па парытэце пакупной здольнасці, абагналі Федэратыўную Рэспубліку Германіі, занялі яе месца, пятае месца сярод найбуйных эканомік міру. Эканоміка Германіі скарацілася на нуль цэлых, па-мойму, тры дзесятыя працэнта за мінулы год. А мы выраслі на 3,6%. На невялікі працэнт вырасла Японія. Але калі ўсё будзе развівацца такімі ж тэмпамі, як сёння, то ў нас ёсць усе шансы заняць месца і Японіі і стаць чацвёртай эканомікай свету. Прычым у невялікай перспектыве, у недалёкай перспектыве. Але і тут трэба сказаць сумленна, аб’ектыўна, ёсць розніца паміж якасцямі нашай эканомікі. Па парытэце пакупной здольнасці, гэта значыць па аб’ёме, мы сапраўды зараз пятыя, і ёсць усе шансы заняць і месца Японіі. Але структура эканомікі гэтых краін, яна, канешне, выгадна адрозніваецца ад нашай. І нам яшчэ вельмі шмат трэба зрабіць для таго, каб не толькі па парытэце пакупной здольнасці, але і на душу насельніцтва ў нас была дастойная пазіцыя. Першае. І другое: каб структура сама мянялася, каб яна стала значна больш эфектыўнай, больш сучаснай, больш інавацыйнай. Вось над гэтым мы і будзем працаваць. А што да даходаў, па парытэце пакупной здольнасці гэта вельмі важны паказчык. Гэта аб’ём, велічыня эканомікі. Гэта значыць, што ў распараджэнні дзяржавы праз падатковую сістэму ўсіх узроўняў паступаюць сродкі для вырашэння стратэгічных задач. Вось гэта дае нам магчымасць развівацца так, як мы лічым неабходным для нашай краіны.– Дарэчы, вось вы кажаце аб структуры, аб неабходнасці менавіта структурных перамен у нашай эканоміцы. Але ж менавіта гэта і закладзена было ў вашым пасланні, і менавіта так ставіцца задача: каб інавацыйныя галіны раслі хутчэй, чым у сярэднім эканоміка.– Ну, так, вядома. Я ўжо пра гэта сказаў: структура – вось над чым мы павінны працаваць. І ад гэтага залежыць вельмі шмат, ад гэтага залежыць будучыня нашай эканоміі. Будучыня працоўных рэсурсаў, эфектыўнасць, прадукцыйнасць працы. Вось адна з галоўных задач сёння – гэта павышэнне прадукцыйнасці працы, таму што ва ўмовах недахопу працоўных рук, працоўных рэсурсаў у нас ёсць толькі адзін спосаб эфектыўна развіць, павышаць прадукцыйнасць працы. Гэта, у сваю чаргу, значыць, што мы павінны павялічыць інавацыйныя пачаткі эканомікі. Ну, скажам, павялічыць шчыльнасць рабатызацыі. У нас сёння дзесяць робатаў, па-мойму, на дзесяць тысяч працаўнікоў. Трэба, каб было як мінімум тысяча робатаў на дзесяць тысяч працаўнікоў. Так у Японіі, па-мойму, справа ідзе. А каб маглі людзі працаваць на такой новай тэхніцы, ну не толькі робататэхнікай карыстацца, але і іншымі сучаснымі сродкамі вытворчасці, трэба іх рыхтаваць. Паўстае іншая праблема: гэта падрыхтоўка кадраў. Для гэтага ў нас цэлы напрамак абазначаны, у тым ліку, інжынернай падрыхтоўкі. Напэўна вы звярнулі ўвагу: у нас зараз 30 такіх сучасных інжынерных школ па ўсёй краіне мы ўжо запусцілі, сёлета запускаем яшчэ 20. І будзе 50. І яшчэ 50 плануем у бліжэйшыя гады. Таму вось па гэтых напрамках, гэта будучыня нашай краіны, вось па гэтых напрамках будзем рухацца і развівацца.– Ну, каб ужо пакончыць з санкцыямі. Многія выказваюць ідэю стварыць спецыяльны орган, які б займаўся санкцыямі, іх адбіццём, увогуле зразумела, абаронай ад санкцый. Мяркуецца нешта падобнае ці ў гэтым няма ніякага сэнсу?– Няма неабходнасці проста. Мы аналізуем – і ўрад, Цэнтральны банк, Савет бяспекі – аналізуем усё, што робяць нашы непрыяцелі. Многае ж робіцца нават не па палітычных і не па ваенных меркаваннях, хоць аргументуецца гэтым, а робіцца проста па меркаваннях канкурэнцыі...– Неахайнай, нядобрасумленнай канкурэнцыі.– Нядобрасумленнай канкурэнцыі, прыкрываючыся нейкімі палітычнымі або меркаваннямі ваеннага характару. Так было ў авіябудаванні, так у многіх іншых галінах адбываецца. Ну, што ж, мы жывем у такім свеце, які ёсць, мы да яго прыстасаваліся, мы разумеем, з кім мы маем справу, і да гэтага часу, гэта бачна па выніках нашай працы, дзейнічаем дастаткова эфектыўна.– Але каварства Захаду санкцыямі не вычэрпваецца. Вось прамая цытата з вашага звароту: "Захад спрабуе ўцягнуць нас у новую гонку ўзбраенняў, каб выматаць і паўтарыць трук, які ім атрымаўся ў 1980-е гады з СССР". Як тут, наколькі вялікі ў нас тут запас трываласці ва ўмовах гонкі ўзбраенняў фактычна?– Тут трэба, каб на кожны, на кожны ўкладзены ў абаронку рубель мы атрымалі максімальную аддачу. Сапраўды, у часы СССР там ніхто не лічыў гэтых выдаткаў, ніхто не гнаўся ў нас, на жаль, за эфектыўнасцю. Абарончыя выдаткі складалі каля 13% ВУП краіны – Савецкага Саюза. Я не буду спасылацца на нашу статыстыку, спашлёмся на Стакгольмскі інстытут (Стакгольмскі міжнародны інстытут даследавання праблем свету. - Заўв. рэд.), у мінулым годзе ў нас абаронныя выдаткі складалі 4%, а ў гэтым годзе – 6,8%. Гэта значыць, мы падраслі на 2,8%. У прынцыпе гэта заўважны рост, але абсалютна не крытычны. Ну, у Савецкім Саюзе было 13%, а мы зараз 6,8%.Трэба сказаць, што абаронныя выдаткі разганяюць эканоміку, яны яе робяць больш энергічнай, але тут, канешне, ёсць свае абмежавальнікі, мы гэта разумеем. Гэта адвечнае пытанне – што больш выгадна, гарматы або масла – мы маем гэта на ўвазе, хоць, паўтараю, сучасная нават абаронная галіна ў нас добрая тым, што яна не проста апасродкавана ўплывае на грамадзянскія галіны і вытворчасць, але і сама, выкарыстоўваючы інавацыі, патрэбныя для абароны, выкарыстоўвае гэтыя інавацыі для вытворчасці грамадзянскай прадукцыі. Гэта надзвычай важная рэч. Але, па-першае, у нас выдаткі, вядома, несупастаўныя, колькі ў Злучаных Штатах, яны там 800…– Пад 900 ужо мільярдаў (долараў. - Заўв. рэд.), так.– …пад 900, ну, 860 там – 870 мільярдаў, так, гэта ж абсалютна несупастаўна з нашымі выдаткамі.– Мне здаецца, там распілоўваюць, таму што ў іх ні гіпергуку, нічога, што гэта…– Я зараз растлумачу, у чым справа. Справа ў тым, што ў іх вялізныя грошы ідуць на ўтрыманне, і не толькі на заработныя платы, але і на ўтрыманне баз па ўсім свеце. А там як у чорную дзірку ўсё сыходзіць, там нічога не злічыць. Вось там і ідзе асноўнае распілоўванне. Хаця і пры вытворчасці сродкаў паражэння, узбраенняў у цэлым там таксама трацяцца такія грошы, якія цяжка ацаніць.Вось калі палічыць, колькі каштавала ў іх, скажам, сістэма супрацьракетнай абароны вядомай, так, і адзін з асноўных кампанентаў пераадолення ПРА з нашага боку – "Авангард", міжкантынентальная ракета, які планіруючы блок міжкантынентальнай далёкасці. Ну, проста несумяшчальныя велічыні. І мы, па сутнасці, абнулілі ўсё, што яны рабілі, усё, што яны ўкладвалі ў гэтую сістэму ПРА. Вось такім чынам і трэба дзейнічаць, але і, вядома, без усялякіх сумненняў, сама эканоміка нашых Узброеных сіл павінна адпавядаць сённяшнім патрабаванням.– Уладзімір Уладзіміравіч, слова "справядлівасць" – гэта магічнае слова для рускай мовы. Вы вельмі акуратна ім карыстаецеся, але ўсё ж аднойчы вы вымавілі гэтае слова ў сваім пасланні. Яно прагучала як маланка. Вы сказалі, што размеркаванне падатковага цяжару павінна стаць больш справядлівым у Расіі, і прапанавалі ўраду падумаць. У якім напрамку падумаць?– Вы ведаеце, сапраўды размеркаванне гэтага падатковага цяжару павінна быць больш справядлівым у тым сэнсе, што ў агульную казну, што называецца, на вырашэнне агульнанацыянальных задач і перш за ўсё на вырашэнне задач па барацьбе з беднасцю ўсё ж такі больш павінны выдзяляць карпарацыі, юрыдычныя і фізічныя асобы, якія больш зарабляюць.– Прагрэсіўны падатак?– Ну, так, па сутнасці прагрэсіўны падатак. Цяпер у дэталі не хацеў бы ўдавацца, над гэтым трэба папрацаваць. І такім чынам трэба пабудаваць гэтую сістэму, каб яна сапраўды давала вялікую аддачу для вырашэння перш за ўсё сацыяльных пытанняў і задач, якія стаяць перад дзяржавай у гэтай галіне. Мы плануем знізіць падатковы цяжар, ​​дапусцім, для шматдзетных сямей, яшчэ цэлы шэраг зрабіць крокаў па гэтым напрамку.Мне падаецца, што грамадства ўспрыме гэта абсалютна нармальна. Першае, а другое – сам бізнес. Ад нас чаго просяць? Просяць, каб мы вызначыліся з сістэмай падаткаабкладання, але не чапалі яе больш, каб яна была стабільнай. Вось гэта самая галоўная просьба і патрабаванне з боку бізнесу. Вось гэтым урад павінен заняцца ў самы бліжэйшы час і разам з дэпутатамі Дзяржаўнай думы падаць прапановы.– Уладзімір Уладзіміравіч, прагрэсіўны падатак – мы нікога не спужаем? Мы раней увесь час баяліся кагосьці спужаць гэтым прагрэсіўным падаткам.– Не, не думаю. У нас у прынцыпе гэтая сістэма ўстаялася. Нават тыя, якія былі заўзятымі прыхільнікамі гэтай плоскай шкалы, аўтарамі гэтай плоскай шкалы, зараз лічаць, што ў цэлым мы выспелі для таго, каб дзейнічаць значна больш выбарча.– Падчас вашага звароту вы падзякавалі калегам з урада. Такая была фармуліроўка. Ці азначае гэта, што ўрад Мішусціна ў выпадку вашай перамогі захаваецца?– Усё ж такі пра гэта трэба казаць пасля выбараў, пасля падліку галасоў. Мне здаецца, зараз гэта проста некарэктна. Але ў цэлым урад працуе, як мы бачым, вынікі ж відавочныя, гэта аб’ектыўныя даныя, працуе цалкам здавальняюча.– Вы згадалі зніжэнне падатковага цяжару для шматдзетных сямей. Наогул дзеці і дэмаграфічная сітуацыя – гэтыя тэмы былі вельмі аб’ёмныя ў вашым звароце. Сапраўды пытанне даволі балючае, таму што дэмаграфічна Расія растае. І мінулы год стаў антырэкордным па нараджальнасці. Ну, і як вядома, зараз на…– Каэфіцыент нараджальнасці, па-мойму, 1,31 або 1,39…– 1,39 дзіцяці на адну жанчыну, здольную нараджаць.– Дзетароднага ўзросту.– Напэўна, нам у ідэале трэба было бы падвоіць, напэўна, (каэфіцыент. - Заўв. рэд.) тры, таму што гэта літаральна катастрофа для грамадства. Тым не менш, вы прапанавалі даволі маштабную праграму падтрымкі мацярынства і такога дэмаграфічнага стымулявання. Ёсць упэўненасць, што гэтыя меры пераламаюць траекторыю з сыходнай на ўзыходную?– У цэлым, калі зыходзіць з усіх мер падтрымкі сямей з дзецьмі, то за шасцігодку мы плануем патраціць па розных каналах да 14 трыльёнаў рублёў. Гэта вялізныя грошы. І напрамкаў падтрымкі сямей з дзецьмі вельмі шмат. Пачынаючы з агульнасацыяльных – будаўніцтва або рэнавацыя дзіцячых садоў, будаўніцтва новых школ, рамонт старых школ, прывядзенне іх у парадак у адпаведнасці з патрабаваннямі сённяшняга дня. Падтрымка жанчын ад цяжарнасці да 18 гадоў дзіцяці. У нас амаль 400 тысяч жанчын зараз атрымліваюць дапамогу. Гэта практычна кожная трэцяя жанчына, якая чакае дзіця. І дзесяць з лішнім мільёнаў дзяцей атрымліваюць дапамогу. Гэта сур’ёзная рэч.Мы працягнулі сістэму выдачы, забеспячэння матчыным капіталам. Мы працягнулі выплаты, зараз рашэнне прымаецца, 450 тысяч рублёў на сям’ю, калі там з’яўляецца трэцяе дзіця, для пагашэння іпатэчнага крэдыту. Мы захавалі льготы па іпатэчным крэдыце для сямей з дзецьмі. Увогуле, там цэлы набор па вельмі розных напрамках з мэтай падтрымаць сем’і. І вядома, вы ўжо згадвалі пра гэта, у гэтым і барацьба з беднасцю, таму што, вядома, сем’ям з дзецьмі значна складаней, чым тым сем’ям, дзе дзяцей няма. Гэта зразумела, выдаткі вялікія. Але тым не менш, усё ж такі па гэтым кірунку нам шмат што ўдалося зрабіць. Калі паглядзець на 20 гадоў таму, у нас за рысай беднасці было, па-мойму, 29% насельніцтва. Гэта 42 мільёны чалавек. Цяпер 9,3% – гэта па апошніх даных. Але гэта таксама 13,5 мільёна чалавек! Канешне, вельмі шмат. Вядома, нам трэба зрабіць усё для таго, каб знізіць хаця б да 7%. А для шматдзетных сямей там больш сціплы паказчык, але і ён павінен быць павялічаны. Але з чаго мы зыходзім, калі гаворым аб праблемах з нараджальнасцю? Я ўжо шмат разоў казаў, і спецыялісты гэта гавораць. Гэта аб’ектыўныя рэчы. А менавіта: у нас два былі спады вельмі вялікія ў нараджальнасці: падчас Вялікай Айчыннай вайны, 1943-1944 гады. Супастаўны спад быў адразу пасля развалу Савецкага Саюза. Проста адзін у адзін. Такое ж зніжэнне нараджальнасці.Ясна, чаму развалілася сістэма сацыяльнай падтрымкі, якая б яна ні была слабенькая ў СССР, калі пра гэта можна казаць, усё ж яна была. А пасля развалу Савецкага Саюзу яна таксама знікла амаль зусім. І галеча пачалася поўная. Чаго мне казаць? Няма нават неабходнасці. Ва ўсякім разе, гарызонт планавання сям'і ў гэтыя гады знізіўся. І нараджальнасць упала да ваенных гадоў. Потым у нас быў уздым. І зараз у нас дастаткова вялікая колькасць дзяцей, маладых людзей, якія праз некалькі гадоў уступяць у дарослае жыццё і ў дзетародны ўзрост. І мы зыходзім з таго, што і паказчыкі ў нас павысяцца.Тое, пра што вы сказалі, – гэта агульнасусветны трэнд. Ёсць толькі некалькі краін з развітой эканомікай, якія паказваюць пазітыўную дынаміку дэмаграфічную. Ва ўсіх астатніх краінах усё сыходзіць у мінус. Гэта складаная праблема, злучаная з эканомікай, з жыццёвымі прыярытэтамі жанчын. Зараз туды лепш не залазіць, гэта няхай дэмографы імкнуцца і расказваюць нам, падказваюць нам рашэнні. Але ведаеце, што ўсё ж такі настройвае на пазітыўны лад: настрой у грамадстве. У нас 70% мужчын і 72% жанчын жадаюць мець двух і больш дзяцей, і дзяржава павінна іх падтрымаць. Гэта цэлы вялікі набор, набор мер падтрымкі, якія мы плянуем. Іх абавязкова трэба рэалізаваць, і мы гэта зробім.– Але ўсё ж, Уладзімір Уладзіміравіч, упэўненасці, што гэтыя меры пераломяць сітуацыю, пакуль няма. І вось у канцы 90-х, гэта вядомая гісторыя, вы самі расказвалі пра гэта, вы выратавалі дзяцей сваіх з пажару, увайшлі літаральна ў палаючы дом на другі паверх, а потым узгадалі ўжо пра тое, што там яшчэ недзе і грошы былі. Вось грошы ў пажары і згарэлі. Гэта сведчыць аб вашых прыярытэтах. Спачатку дзеці, потым грошы. Можа быць, зараз так і ў маштабах краіны ўжо плюнуць і не 14 (трыльёнаў рублёў. - Заўв. рэд.), а проста на ўсё. І такую ​​праграму стварыць, каб гарантавана пераламаць гэтую сітуацыю.– Вы ведаеце, гэта трэба глядзець па ходзе развіцця падзей, што называецца. У пачатку 2000-х мы распачалі шэраг крокаў у сферы дэмаграфіі, у тым ліку ўвядзенне мацярынскага капіталу, шэраг іншых мер, якія далі відавочны пазітыўны вынік. Значыць, мы можам дабівацца нармальных, патрэбных нам мэт.– Гэта значыць вопыт такі ёсць?– Вопыт ёсць, вядома. І, выкарыстоўваючы гэты вопыт, іншыя напрацоўкі сучасныя, усё ж такі мы павінны разлічваць на тое, што мы дабʼёмся тых мэт, якія перад сабой ставім. Ну, а па меры развіцця падзей будзем карэкціраваць гэтыя меры ці дадаваць да тых мер, якія мы будзем прымяняць, нешта яшчэ. Напрыклад, мы зараз аб’явілі Год сям’і, у нас новы праект з’яўляецца нацыянальны – "Сям’я".Там ёсць такія элементы, якіх мы раней ніколі не выкарыстоўвалі. Напрыклад, 75 мільярдаў будзе запланавана тым рэгіёнам, дзе нараджальнасць ніжэйшая, чым у сярэднім па краіне, у асноўным гэта цэнтральныя рэгіёны Расіі і Паўночны Захад. Семдзесят пяць мільярдаў – гэта добрыя грошы, трэба толькі імі пісьменна распарадзіцца. Вось ёсць яшчэ такі кампанент, як догляд за пажылымі людзьмі, ёсць іншыя меры падтрымкі. Нам трэба паднімаць нараджальнасць і павялічваць працягласць жыцця, і тады мы стабілізуем насельніцтва краіны. Канешне, гэта самы галоўны інтэгральны паказчык нашай паспяховай працы. Ці, магчыма, гэта праца, якая патрабуе дадатковай увагі з боку ўсіх адміністрацыйных узроўняў і органаў улады.– Усюды ў свеце ёсць яшчэ і трэці інструмент вырашэння дэмаграфічных праблем, гэта іміграцыя. Пра якія лічбы тут можа ісці размова ў гэты шасцігадовы перыяд і што азначае сістэмнасць у гэтай рабоце?– Імігрантаў, калі казаць аб працоўных мігрантах, у нас не так ужо і шмат у параўнанні з іншымі краінамі, яны ад агульнай колькасці працуючых складаюць 3,7%. Але яны засяроджваюцца ў тых рэгіёнах, дзе эканамічнае жыццё найбольш актыўнае, і там іх, канешне, на парадак больш. Гэта Маскоўская вобласць, Масква, Паўночна-Заходні рэгіён, некаторыя рэгіёны Поўначы, дзе ўзровень заработных плат прыстойны. Але без усялякіх сумненняў, гэта пытанне, якое патрабуе асаблівай увагі з боку ўлад і мясцовых, і рэгіянальных, і федэральных.Тут пра што хацеў бы сказаць. Вельмі важная рэч, бо калі прыцягваюць працоўных мігрантаў, заўсёды гавораць аб неабходнасці рабіць гэта ў сувязі з недахопам працоўных рук. Нашы прадпрымальнікі павінны разумець, што сітуацыя для іх з пункту гледжання наяўнасці працоўных рук не зменіцца да лепшага ў бліжэйшыя гады. Яны сутыкнуцца з дэфіцытам працоўнай сілы. А значыць, для таго, каб вырашаць гэту праблему кардынальна, зараз вяртаюся да таго, аб чым мы ўжо гаварылі, трэба павышаць прадукцыйнасць працы і зніжаць колькасць працаўнікоў на тых участках, дзе можна гэта зрабіць, дабіўшыся нават большага выніку, укараняючы сучасную тэхніку. Для гэтага трэба праводзіць інвестыцыі ў гэту сферу і рыхтаваць кадры. Аб гэтым мы таксама ўжо казалі. Гэта самае галоўнае, аб чым мы павінны падумаць.Але ў цэлым міграцыйная палітыка – гэта важны інструмент у эканоміцы. Тут не грэх паглядзець на вопыт іншых краін. У першую чаргу, вядома, трэба казаць аб рэпатрыяцыі нашых суайчыннікаў. Што такое рэпатрыяцыя і што такое суайчыннікі ў нас ужо ў нарматыўнай базе адлюстравана. Тут няма неабходнасці паўтараць. Тут трэба казаць аб тым, каб прыцягваць людзей, якія, можа быць, не збіраюцца перасяляцца ў Расійскую Федэрацыю, але ў сілу сваёй кваліфікацыі, у сілу сваіх талентаў у розных сферах могуць унесці істотны ўклад у развіццё нашай дзяржавы, у развіццё Расіі. Такіх людзей мы таксама з задавальненнем будзем прывабліваць.Што да традыцыйных працоўных мігрантаў, тут трэба таксама падумаць аб тым, як іх рыхтаваць да прыезду ў Расію. У тым ліку з нашымі партнёрамі ў краінах, дзе яны пражываюць. Гэта значыць вывучэнне рускай мовы, нашых традыцый, культуры і гэтак далей. Трэба так, каб і пра іх тут клапаціліся, па-чалавечы да іх ставіліся. Так, каб яны інтэграваліся ў нашае грамадства натуральным чынам. Усё гэта разам і павінна даць адпаведны, спадзяюся, пазітыўны эфект.Зразумела, усе павінны выконваць нашы традыцыі, законы Расійскай Федэрацыі і, вядома, вельмі запатрабавана выкананне санітарных норм і гэтак далей. Гэта гарантаванне бяспекі грамадзян Расійскай Федэрацыі павінна быць на першым месцы.– Рускія, напэўна, самая вялікая падзеленая нацыя ў свеце. У вас была размова з лідарамі Расіі, адзін з вашых субяседнікаў сказаў, што ў Запарожскай вобласці мы выявілі, што яны такія ж рускія, як і мы. Было такое ўражанне, што гэта прагучала нейкім адкрыццём. Што ўвогуле сапраўды так. Мы зараз прырастаем і новымі рэгіёнамі, і вось Адэса, рускі горад, напэўна, вялікая надзея на гэтым напрамку таксама ёсць.– Ну, вядома, шчыльнасць насельніцтва ў гэтых рэгіёнах была заўсёды дастаткова высокай – клімат выдатны. Што да Данбаса, то гэта прамыслова развіты рэгіён. Колькі Савецкі Саюз уклаў у гэты рэгіён, у яго вуглездабыўную галіну, металургічную галіну, там усё на высокім узроўні. Так, вядома, там патрабуюцца інвестыцыі для таго, каб усё было сучасным, – вытворчасць, умовы жыцця, умовы працы людзей былі выбудаваны зусім па-іншаму, не так, як гэта было пару дзесяцігоддзяў таму.Што да Новароссіі, гэта рэгіён з ярка выяўленай, развітой сельскай гаспадаркай. Тут мы будзем рабіць усё дзеля таго, каб падтрымліваць і традыцыйныя сферы дзейнасці, і новыя, якія арганічна ўпісваюцца ў гэтыя рэгіёны, і ў жаданне людзей іх развіваць. А там, ведаеце, людзі вельмі таленавітыя. Больш за тое, я ўжо казаў, адтуль ужо ідуць нават падаткі ў федэральны бюджэт.Так, ім трэба на гэтым этапе дапамагчы, падтрымаць, выцягнуць на агульнарэспубліканскі, на агульнафедэральны расійскі ўзровень. Але яны заробяць і заробяць вельмі хутка.– Гістарычна цалкам відавочна, што нацысцкія рэжымы самі не рассмоктваюцца, а знікаюць у выніку ваеннага паражэння, так было ў Германіі, у Італіі, у Японіі. Тое самае, відавочна, будзе і з бандэраўскім нацысцкім рэжымам. І мы зараз рухаемся наперад па ўсёй лініі фронту, мяркуючы па паведамленнях і міністэрства абароны, і нашых ваенных карэспандэнтаў. Усё ж ці ўдалося знайсці спосаб барацьбы, калі пры надыходзе нашы страты меншыя, чым у абароне. Гэта значыць, гэта такая задача даволі нетрывіяльная для ваеннага мастацтва, але яна заўсёды стрымлівае наступленне, гэтая беражлівасць цалкам апраўдана ў адносінах да нашых воінаў-герояў. Але паўстае пытанне, як прасоўвацца з мінімальнымі стратамі?– Пытанне зразумелае, справядлівае, але адказ таксама просты. Трэба павялічваць сродкі паражэння. Колькасць і моц сродкаў паражэння. Падвышаць эфектыўнасць сіл і сродкаў, якія выкарыстоўваюцца. Авіяцыя тактычная і вайсковая, нават і стратэгічная. Маючы на ​​ўвазе, вядома, у тых кампанентах, якія прымальныя для ўзброеных падобных канфліктаў. Гэта наземныя сродкі паражэння, у тым ліку высокадакладныя, гэта артылерыя, бронетэхніка. У нас развіццё ідзе, без усялякага перабольшання, сямімільнымі крокамі.– У гэтым кірунку?– Так, так і адбываецца. У гэтым і адказ на ваша пытанне. Чым больш магутней і больш сродкаў паражэння, тым менш страт.– Але ўсё ж паўстае пытанне, якую цану мы гатовы заплаціць за ўвесь, можа быць, слова "праект" не падыходзіць, але за ўвесь гэты выклік, з якім мы вымушана сутыкнуліся гістарычна?– Кожнае чалавечае жыццё бясцэннае. Кожнае. І страта роднага чалавека для сям’і, для любой сям’і з’яўляецца вялізным горам. Але пытанне ў вызначэнні самога факта таго, што мы робім. Мы што робім? Сёння сустракаліся, вы зараз звярнулі ўвагу, адзін з удзельнікаў размовы сказаў: мы знайшлі са здзіўленнем, што там такія ж рускія, як і мы. Мы прыйшлі на дапамогу гэтым людзям. Вось гэта ў прынцыпе адказ на наша пытанне. Калі мы кінем сёння гэтых людзей, то заўтра нашыя страты могуць узрасці шматразова. І ў нашых дзяцей не будзе будучыні, таму што мы будзем адчуваць сябе няўпэўнена, будзем з’яўляцца краінай трэцяга, чацвёртага сорту. З намі ніхто не будзе лічыцца, калі мы самі сябе не можам абараніць. І наступствы могуць быць катастрафічныя для расійскай дзяржаўнасці. Вось і адказ.– Уладзімір Уладзіміравіч, амерыканцы быццам кажуць аб перагаворах, аб стратэгічнай стабільнасці, але ў той жа час заяўляюць аб неабходнасці нанесці стратэгічнае паражэнне Расіі. Наша пазіцыя гучыць: мы адкрыты для перагавораў. Але адначасова час добрых жэстаў прайшоў, яны скончыліся. Дык што перагавораў не будзе?– Мы ніколі не адмаўляліся ад перагавораў.– Без жэстаў, без кампрамісаў, гэта як тады?– Я пастараюся растлумачыць. Мы, калі вялі перагаворы ў Турцыі, у Стамбуле, – я ўжо шмат разоў пра гэта сказаў, трэба паўтарыць яшчэ раз, –- я гэта зраблю. Больш таго, мы з перагаворшчыкамі з таго боку выйшлі на тоўсты фаліянт, дакумент, фактычна дагавор, праект дагавора. І вытрымка з гэтага дагавора, яна маецца, яна была парафіравана кіраўніком перагаворнай групы з боку Украіны спадаром Арахаміем (украінскі палітык Давід Арахамія. - Заўвага. рэд.). Ён гэта зрабіў, стаіць яго подпіс. Вось ён у нас ляжыць у адміністрацыі. Але потым вядома, як сам спадар Арахамія распавёў свету публічна, таксама на сустрэчы з журналістамі, з замежнымі нават, што прыехаў былы прэм’ер-міністр Вялікабрытаніі спадар Джонсан і адгаварыў іх канчаткова падпісваць і, адпаведна, выконваць гэты дагавор. І пайшла тэма, якую зараз вы згадалі, што трэба нанесці Расіі паражэнне на полі бою.Ці гатовы мы да перагавораў? Так, гатовы, але толькі гатовы на перагаворы, не заснаваныя на нейкіх хацелках пасля ўжывання псіхатропных сродкаў, а заснаваныя на тых рэаліях, якія склаліся, як у такіх выпадках гавораць, на зямлі. Гэта першае.Другое, нам шмат разоў ужо чаго толькі не абяцалі – абяцалі не пашыраць НАТА на Усход – потым мы ўбачым іх каля нашых меж. Абяцалі, калі ў гісторыю не паглыбляцца, што ўнутраны канфлікт ва Украіне будзе вырашаны мірнымі сродкамі, палітычнымі. Прыехалі, як мы памятаем, тры міністры замежных спраў у Кіеў: Польшчы, Германіі і Францыі. Паабяцалі, што будуць гарантамі гэтых дамоўленасцей. Праз дзень адбыўся дзяржпераварот. Абяцалі выконваць Мінскія пагадненні, а потым публічна заявілі аб тым, што і не збіраліся выконваць гэтых абяцанняў, а толькі ўзялі паўзу для ўзбраення бандэраўскага рэжыму ва Украіне. Нам шмат чаго абяцалі, таму адных абяцанняў недастаткова. Цяпер весці перагаворы толькі таму, што ў іх патроны заканчваюцца, – гэта неяк недарэчна з нашага боку.Мы гатовы, тым не менш, да сур’ёзнай размовы, і мы хочам вырашаць усе канфлікты, і тым больш гэты канфлікт, мірнымі сродкамі.Але мы павінны дакладна і ясна разумець для сябе, што гэта не паўза, якую праціўнік хоча ўзяць для пераўзбраення, а гэта сур’ёзная размова з гарантыямі бяспекі Расійскай Федэрацыі. І мы ведаем розныя варыянты, пра якія ідзе гаворка. Ведаем тыя морквы, якія нам збіраюцца паказваць, для таго каб пераканаць нас у тым, што момант надышоў. Мы хочам, паўтараю яшчэ раз, вырашаць усе спрэчкі, і дадзеную спрэчку, дадзены канфлікт мірнымі сродкамі. І мы гатовы да гэтага. Мы гэтага жадаем. Але гэта павінна быць сур’ёзная размова з гарантаваннем бяспекі і для супрацьлеглага боку. У дадзеным выпадку нас перш за ўсё цікавіць бяспека Расіі, Расійскай Федэрацыі. Мы з гэтага будзем зыходзіць.– Уладзімір Уладзіміравіч, здаецца, мы неяк занадта высакародна выглядаем. Ці не атрымаецца так, што яны ў чарговы раз нас ашукаюць? А мы будзем суцяшаць сябе тым, што мы сумленна, яны ж нас падманулі, што наш лёс – у рэшце рэшт заставацца ўвесь час у дурнях. Але ж з таго часу, як амерыканцы адчаканілі сабе медалі ў 90-я гады за перамогу ў халоднай вайне, усе гэтыя дзесяцігоддзі былі дзесяцігоддзямі вялікай хлусні. Як можна наогул спадзявацца на тое, што яны пойдуць і нарэшце заключаць з намі сумленны дагавор, які яны будуць выконваць, ды яшчэ з гарантыямі для нас. Як з імі быць увогуле? Няўжо вы сапраўды верыце, што такое магчыма?– Не хочацца гэтага казаць, але я нікому не веру. Аднак нам патрэбны гарантыі. І гарантыі павінны быць прапісаны, павінны быць такімі, якія нас бы задаволілі, у якія мы паверым. Вось пра гэта ідзе размова. Але зараз, напэўна, заўчасна публічна казаць аб тым, што гэта магло б быць. Але ўжо сапраўды зусім мы не купімся на нейкія проста пустыя пасылы.– Я баюся, што вас будуць цытаваць у пашыральным плане. Вы нікому ўвогуле не верыце або вы маеце на ўвазе заходніх партнёраў у дадзеным выпадку, калі кажаце, што нікому не верыце?– Я аддаю перавагу кіравацца фактамі, а не добрымі пажаданнямі і размовамі аб тым, што ўсім можна давяраць. Бо разумееце, калі прымаеце рашэнне на такім узроўні, ступень адказнасці за наступствы рашэння вельмі высокая. Таму мы не будзем нічога рабіць, што не адпавядае інтарэсам нашай краіны.– А што здарылася з Макронам? У яго ўвогуле дах паехаў? Ён збіраецца войскі адпраўляць французскія ваяваць з нашай арміяй, падобны на баявога гальскага пеўня, тым самым спалохаў усіх еўрапейцаў. Усё ж як рэагаваць на гэта?– Справа ў тым, што вайскоўцы заходніх краін прысутнічаюць ва Украіне ўжо даўно, яшчэ да дзяржперавароту прысутнічалі, а пасля дзяржперавароту іх колькасць кратна павялічылася. Цяпер прысутнічаюць і проста, у выглядзе саветнікаў, прысутнічаюць у выглядзе замежных наёмнікаў і нясуць страты. Але калі размова пойдзе пра афіцыйныя воінскія кантынгенты замежных дзяржаў, то ўпэўнен, гэта не зменіць сітуацыі на полі бою. Гэта самае важнае. Гэтак жа, як нічога не мяняе пастаўка ўзбраенняў.Другое, гэта можа прывесці да сур’ёзных геапалітычных наступстваў. Таму што калі, скажам, польскія войскі ўвойдуць на тэрыторыю Украіны для, як гэта гучыць, прыкрыцця ўкраінска-беларускай, дапусцім, мяжы або ў нейкіх іншых месцах, каб вызваліць украінскія воінскія кантынгенты для ўдзелу ў баявых дзеяннях на лініі судакранання, то думаю, што польскія войскі адтуль ужо не сыдуць ніколі. Ну, мне так здаецца. Таму што яны захочуць вярнуць… Яны спяць і бачаць, яны хочуць вярнуць тыя землі, якія лічаць гістарычна сваімі і якія былі ад іх адабраны бацькам народаў, Іосіфам Вісарыёнавічам Сталіным і перададзены Украіне. Яны, вядома, жадаюць вярнуць іх. І калі туды ўвойдуць афіцыйныя польскія часці, яны наўрад ці адтуль пойдуць. Але тады з іх могуць узяць прыклад і іншыя краіны, якія страцілі частку сваіх тэрыторый па выніках Другой сусветнай вайны. І думаю, што геапалітычныя наступствы для Украіны, нават з пункту гледжання захавання яе дзяржаўнасці ў сучасным выглядзе, яны, вядома, устануць ва ўсёй сваёй красе і ў поўны рост.– Калі вярнуцца да Макрона, можа быць, ён вырашыў такім чынам адпомсціць Расіі за тое, што мы "наступілі яму на хвост" у Афрыцы, а нам там трэба было "стаяць баяцца"? Неяк ён, напэўна, не чакаў, што мы будзем такія актыўныя?– Так, я думаю, што крыўда нейкая ёсць. Але калі мы з ім падтрымлівалі кантакты прамыя, дастаткова адкрыта гаварылі на гэтую тэму. Мы не лезлі ў Афрыку і не выціскалі адтуль Францыю. Але праблема ў іншым. Гэта даволі вядомы група "Вагнер". Яна спачатку ажыццяўляла шэраг эканамічных праектаў у Сірыі, потым перабралася ў іншыя краіны Афрыкі. Мінабароны аказвала ім падтрымку, але толькі зыходзячы з таго, што гэта расійская група, не больш за тое.Мы нікога не выціскалі. Проста афрыканскія лідары некаторых краін дамаўляліся з расійскімі эканамаператарамі, хацелі з імі працаваць, не хацелі ў нечым працаваць з французамі. Гэта была нават не наша ініцыятыва, гэта была ініцыятыва з боку афрыканскіх нашых сяброў. Але завошта на нас у гэтай сувязі крыўдзіцца, незразумела. Калі незалежная дзяржава хоча развіваць адносіны са сваімі партнёрамі з іншых краін, у тым ліку з Расіі, хоча развіваць адносіны з Расіяй… Мы іх не чапалі, былых французскіх каланізатараў у гэтых краінах. Ну, так, я нават гавару гэта без іроніі, таму што ў многіх краінах, дзе Францыя гістарычна была метраполіяй, з імі не вельмі хочуць мець справу. Мы тут ні пры чым. Так, напэўна, зручней на кагосьці крыўдзіцца, не бачачы пры гэтым сваіх уласных праблем. Можа быць, такая вострая рэакцыя, дастаткова эмацыянальная з боку французскага прэзідэнта, звязана ў тым ліку і з тым, што адбываецца ў некаторых афрыканскіх дзяржавах. Хоць я ведаю і іншыя краіны Афрыкі, дзе спакойна ставяцца да французскага знаходжання і кажуць, што так, нас (гэта. - Заўв. рэд.) задавальняе, мы гатовы з імі працаваць, але ў некаторых краінах не хочуць, але мы тут ні пры чым, мы нікога там не падзуджваем, нікога не настройваем супраць Францыі. Не ставім перад сабой такіх задач.У нас там, калі шчыра сказаць, такіх, увогуле, дзяржаўных, агульнанацыянальных задач на ўзроўні расійскай дзяржавы няма. Мы проста з імі сябруем і ўсё. Яны жадаюць з намі развіваць адносіны. Ну, калі ласка, і мы ідзём ім насустрач. Крыўдзіцца няма на што.– Цяпер у Францыі кажуць, што ўжо ў дачыненні да Расіі не засталося ніякіх чырвоных ліній, няма нічога немагчымага і ўсё магчыма. І ўвогуле хочуць неяк з намі размаўляць на аснове балансу сіл, і чаго мы толькі не чуем і з Францыі, і з Захаду, і з Літвы. Наогул, нейкі такі хор не стройны, але варожы. Можа быць, і нам таксама пайсці на нестандартнае рашэнне і ў нейкі момант запрасіць, звярнуцца за дапамогай да двухмільённай паўночнакарэйскай арміі, напрыклад, у абмен на наш ядзерны парасон над паловай карэйскага паўвострава? Чаму б і не тады?– Па-першае, у Карэйскай Народнай Дэмакратычнай Рэспублікі ёсць свой ядзерны парасон. Яны нас ні пра што не прасілі. Гэта першае. Другое, нам у прынцыпе, як мы бачым сёння, паводле вынікаў таго, што адбываецца на полі бою, мы спраўляемся з тымі задачамі, якія ставім перад сабой. Што тычыцца тых дзяржаў, якія гавораць аб тым, што ў іх у дачыненні да Расіі няма ніякіх чырвоных ліній, тады яны павінны зразумець, што і ў Расіі ў дачыненні да гэтых дзяржаў таксама не будзе ніякіх чырвоных ліній.Што да малых дзяржаў Еўропы? Па-першае, ставімся да ўсіх з павагай, нягледзячы ні на што. А па-другое, калі яны, гэтыя малыя дзяржавы, заклікаюць узмацніць палітыку ў дачыненні да Расіі і прыняць нейкія крайнія меры, у тым ліку войскі ўводзіць і гэтак далей, гэта ўсё ж тыя дзяржавы, і яны гэта разумеюць, якія не адчуюць на сабе наступстваў зробленых імі правакацыйных заяў. А вось тыя, хто могуць адчуць, яны паводзяць сябе значна больш стрымана. І правільна.– А вось усе гэтыя скокі Германіі з Taurus, (канцлер ФРГ Олаф. - Заўв. рэд.) Шольц кажа, што мы не пастаўляем (ракеты. - Заўв. рэд.). Ёсць сілы, якія настойваюць на тым, каб пастаўляць Taurus Украіне. Англічане выступаюць са сваёй ініцыятывай, давайце, маўляў, праз Англію транзітам, мы гатовы адправіць. Мэта – Крымскі мост. Генералы нямецкія ўжо там плануюць аперацыі, як мы чулі, не толькі Крымскі мост, але і ваенныя базы, як яны гавораць, у глыбіні расійскай тэрыторыі. Нехта ўжо кажа, што гэтыя ракеты могуць ударыць па Крамлі. Наогул не вельмі зарываюцца ў сваіх такіх летуценнях?– Фантазіруюць, самі сябе падбадзёрваюць, па-першае. Па-другое, нас імкнуцца запалохаць. Што да ФРГ, там існуюць праблемы канстытуцыйнага характару. Яны правільна ж гавораць: "А калі гэтыя Taurus трапяць у тую частку Крымскага моста, якая, безумоўна, нават па іх паняццях з’яўляецца расійскай тэрыторыяй, – гэта парушэнне канстытуцыі Федэратыўнай Рэспублікі Германія". Справа ў тым, што апазыцыя ў ФРГ, яна паводзіць сябе яшчэ больш агрэсіўна. Паглядзім, да чаго яны дагаварацца, мы так уважліва сочым за гэтым.Выкарыстоўваюць жа гэтыя англійскія, амерыканскія ракеты. Гэта ж не мяняе сітуацыю на полі бою. Так, яны проста наносяць нам, вядома, шкоду. Гэта відавочна. Але па сутнасці гэта не мяняе ходу баявых дзеянняў і тых наступстваў, якія непазбежна наступаюць для супрацьлеглага боку. Мы зараз чуем, што ў іх у той жа ФРГ. І вашы каналы, і замежныя каналы, і нямецкія каналы паказваюць, колькі ў іх у няспраўным стане, наколькі патрабуюць дапрацоўкі, мадэрнізацыі і гэтак далей. Няхай працуюць.Як вы правільна сказалі, існуюць нейкія рэчы, над якімі яны павінны задумацца. Хто разумнейшы, той задумаецца.– А вось новыя члены НАТА, Фінляндыя, Швецыя, што на што яны прамянялі? Міністр замежных спраў Швецыі Тобіяс Білстрэём тут раптам заявіў туркам, што Швецыя супраць таго, каб базы НАТА былі на тэрыторыі Швецыі. Што яны, не зразумелі, куды ўступілі наогул? Што з імі адбылося?– Гэта ў іх трэба спытаць, я не ведаю. У нас дастаткова добрыя адносіны, стабільныя адносіны былі з гэтымі краінамі. І мне думаецца, што яны больш выйгравалі ад таго, што яны прытрымліваюцца нейтралітэту, таму што гэта дае пэўныя перавагі: хаця б як перагаворная пляцоўка для таго, каб зніжаць напружанасць у той жа Еўропе. З Фінляндыяй у нас увогуле былі ідэальныя адносіны. Проста ідэальныя. У нас не было ніводнай прэтэнзіі адна да адной, тым больш тэрытарыяльнай, я ўжо не кажу пра іншыя галіны. У нас і войск не было, мы войскі адтуль усё прыбралі, з расійска-фінскай мяжы. Нашто яны гэта зрабілі? Зыходзячы, па-мойму, з чыста палітычных меркаванняў, вельмі, мусіць, жадалася быць членамі заходняга клуба, пад нейкім парасонам. Навошта ім гэта патрэбна? Я, шчыра кажучы, не разумею. Гэта абсалютна бессэнсоўны крок з пункту гледжання забеспячэння імі ўласных нацыянальных інтарэсаў. Тым не менш, гэта ім вырашаць. Яны так вырашылі. Але ў нас там не было войск, зараз будуць. Не было там сістэм паражэння, зараз з’явяцца. Вось навошта? У нас эканамічныя адносіны былі вельмі добрыя. Яны карысталіся нашым рынкам, мы ў іх шмат набывалі. Чаго дрэннага ў гэтым? Але зараз сітуацыя памяняецца. Са сваімі шматлікімі таварамі на іншых рынках яны не вельмі патрэбны. Нашы недаатрымліваюць. Я не разумею.Вы ведаеце, гэта бытавая рэч, але тым не менш у апошнія гады і ў Хельсінкі, і ўжо тым больш у прыгранічных раёнах Фінляндыі прымалі рублі расійскія, у тым ліку і ў Хельсінкі, у буйных супермаркетах. Можна было купляць за рублі тавары, якія хочаш. Там усе гэтыя аб’явы на рускай вакол.– Цяпер там прыгранічча проста банкруціцца.– Так-так-так, але я да чаго кажу? Гэта з іншага боку. З пункту гледжання эканомікі вельмі добра. Цэны на нерухомасць трымаліся дастаткова на добрым узроўні. З пункту гледжання эканомікі добра, але былі, відаць, сілы, якія, ну, такія зусім ужо правакансерватыўныя, нацыяналістычныя, якім гэта не вельмі падабалася – такое збліжэнне з Расіяй. Некаторыя нават лічылі, што гэта залішне. Чаго гэта рускія там дамы купляюць, кватэры купляюць, тут вакол у нас усё на рускай мове? Вось на бытавым узроўні – я нават не тое што думаю, я ведаю, на бытавым узроўні пачала падрастаць такая русафобія. Можа быць, і некаторыя палітычныя сілы ўнутры краіны вырашылі скарыстацца гэтым як бы ўхілам бытавым. Можа быць. Уся сукупнасць гэтых фактараў і прывяла да гэтага рашэння. Мне так падаецца, але я на 100% сцвярджаць не магу. Ва ўсякім разе, гэта сапраўды зусім не паляпшае сітуацыю з пункту гледжання бяспекі. І ў двухбаковых адносінах, ды і ў Еўропе ў цэлым.– Тым часам у Злучаных Штатах ідзе актыўная перадвыбарная прэзідэнцкая гонка. Без вас там не абыходзіцца. Вы нябачна ўдзельнічаеце ў ёй, паколькі вас узгадвае кожны з кандыдатаў ад рэспубліканскай і дэмакратычнай партый у сваіх прамовах, аргументуе. І ўвогуле такое ўражанне, вы там не сходзіце са старонак газет і загалоўкаў тэлевізійных навін і з’яўляецеся аргументам у перадвыбарнай кампаніі кожнага. Ды яшчэ падлівае алей у агонь.– Як?– Кажучы, што вось адзін з кандыдатаў для нас пераважней. Але калі ўвогуле замежны прэзідэнт кажа, што нейкі з кандыдатаў у іншай краіне пераважней, то гэта класічнае ўмяшанне ў выбары. Наогул, у якой ступені вы ўмешваецеся ў амерыканскія выбары такім чынам, кажучы, што Байдэн для нас пераважней? І ўвогуле, наколькі гэта так? Гэта тролінг ці ўвогуле што гэта?– Не, вы ведаеце, я вам скажу адну рэч, якая пакажа, што ў маіх перавагах тут нічога не мяняецца. Першае. Другое, мы не ўмешваемся ніяк ні ў якія выбары. І, як я шмат разоў казаў, будзем працаваць з любым лідарам, якому акажа давер амерыканскі народ, амерыканскі выбаршчык. Але вось што цікава: яшчэ ў апошні год сваёй працы ў якасці прэзідэнта спадар Трамп, сённяшні кандыдат у прэзідэнты, папракаў мяне якраз у тым, што я сімпатызую Байдэну. Гэта было вось чатыры з лішнім гады таму. Ён мне так і сказаў у адной з размоў – ты хочаш, каб перамог, ну ўжо прабачце, я скажу, як ён, гэта проста прамая гаворка, каб перамог спячы Джо. Ён мне так сказаў, калі яшчэ прэзыдэнтам быў. А потым, на маё здзіўленне, яго пачалі праследаваць за тое, што мы нібыта падтрымлівалі яго як кандыдата. Ну, трызненне нейкае поўнае.Што да сённяшняй перадвыбарнай сітуацыі, то яна набывае ўсё больш такі нецывілізаваны характар. Я не хацеў бы даваць ніякіх каментарыяў на гэты конт. Але, і ўжо дакладна, я думаю, што гэта відавочна для ўсіх, амерыканская палітычная сістэма не можа прэтэндаваць на ролю дэмакратычнай ва ўсіх сэнсах гэтага слова.– Наогул, сапраўды кажучы, ваша перавага Байдэна гучыць для мяне асабіста даволі дзіўна. Бо ў 2011 годзе Байдэн прыехаў у Маскву і ўгаворваў вас не ісці ў прэзідэнты. Вы памятаеце гэтую гісторыю? Тады ён расказаў пра гэта, сустракаючыся з расійскай апазіцыяй у Спаса-хаўсе. І пра гэта напісаў Гары Каспараў*, што Байдэн распавёў гэтую гісторыю, што ён прыйшоў у расійскі Белы дом да прэм’ер-міністра Пуціна і ўсяляк адгаворваў ісці ў прэзідэнты, інакш арганізуе ў нас тут "арабскую вясну". Гэта значыць Байдэн не вельмі вас дараваў яшчэ тады. У вас такая гістарычная дуэль з ім. Ці вы гэта проста ўжо, у вас неяк…– Шчыра кажучы, я неяк не надта звярнуў на гэта ўвагу.– Вы нават не вельмі звярнулі ўвагу на гэта?– Ніякай дуэлі.– Гэта значыць, для яго гэта было сур’ёзна, для вас не?– Ну, гэта ж якраз прыкмета ўмяшання.– Вось гэта 100% адкрытае ўмяшанне.– У нашы палітычныя, унутрыпалітычныя працэсы. І мы ўжо шмат разоў казалі, і я шмат разоў казаў, мы нікому не дазволім гэтага рабіць.– Ну добра, калі адысці ад умяшання перадвыбарнага, баталій, па факце эскалацыя працягваецца. І такое ўражанне, што абедзве звышдзяржавы – Расія і ЗША – гуляюць у тое, што ў Амерыцы называецца chicken game. Гэта калі кураняты нясуцца, наскокваюць адзін на аднаго. А там гэта гульня, калі хлопцы на машынах ляцяць адзін аднаму ў лоб і хто першы зверне. Здаецца, першым ніхто збочыць не збіраецца. Дык што, сутыкненне непазбежна?– Ну чаму? Вось у ЗША аб’явілі аб тым, што яны не збіраюцца ўводзіць войскі. Мы ведаем, што такое амерыканскія войскі на расійскай тэрыторыі, гэта інтэрвенты. Мы так да гэтага і ставіцца будзем, нават калі яны з’явяцца на тэрыторыі Украіны. Яны разумеюць гэта. Я ж сказаў, што Байдэн – чалавек, прадстаўнік традыцыйнай палітычнай школы, вось гэта пацвярджаецца. Там, акрамя Байдэна, і іншых хапае спецыялістаў у сферы расійска-амерыканскіх адносін і ў сферы стратэгічнай стрыманасці. Таму не думаю, што тут усё нясецца так у лоб, але мы вось да гэтага гатовы. Я шмат разоў казаў, для нас гэта пытанне жыцця і смерці, а для іх гэта пытанне паляпшэння свайго тактычнага становішча ў цэлым у раскладзе ў свеце і ў Еўропе ў прыватнасці, захавання свайго статусу, свайго статусу сярод сваіх саюзнікаў. Гэта таксама важна, але не настолькі, наколькі для нас.– Цікава, вы сказалі, што мы да гэтага гатовы. Вось філосаф Аляксандр Дугін заклікае прама, спецыяліст па геапалітыцы, заклікае прама і практычна рыхтавацца да ядзернай вайны. І чым лепш мы будзем да яе гатовы, тым меней верагоднасць такой вайны, заяўляе Аляксандр Дугін. Як увогуле можна быць да гэтага гатовымі? Мы сапраўды гатовы да ядзернай вайны?– З ваенна-тэхнічнага пункту гледжання мы, вядома, гатовы. Яны ў нас увесь час знаходзяцца, пастаянна знаходзяцца ў стане баявой гатоўнасці. Гэта першае, а другое, і гэта таксама агульнапрызнаная рэч, наша трыяда, ядзерная трыяда, яна з’яўляецца больш сучаснай, чым любая іншая трыяда. А такіх трыяд – толькі вось у нас ды ў амерыканцаў на самай справе. І мы тут рушылі наперад значна больш. У нас яна больш сучасная – увесь ядзерны складальнік. У цэлым па носьбітах і па зарадах у нас прыкладны парытэт, але ў нас больш сучасная. Гэта ведаюць усе, спецыялісты ўсё ведаюць. Але гэта не значыць, што мы павінны мерацца колькасцю носьбітаў і боезарадаў. Але ведаць аб гэтым трэба. І тыя, каму трэба, паўтараю, экспертам, спецыялістам, вайскоўцам, ім гэта добра вядома. Яны зараз ставяць задачы павысіць вось гэтую сучаснасць, навізну, адпавядны план у іх ёсць. Мы таксама аб гэтым ведаем. Яны развіваюць усе свае кампаненты. Мы таксама. Але гэта не значыць, што, на мой погляд, яны гатовы заўтра развязаць гэтую ядзерную вайну. Ну, хочуць, але што ж так рабіць. Мы гатовы.– Ну, можа быць, для мацнейшай пераканаўчасці ў нейкі момант правесці ядзерныя выпрабаванні? У рэшце рэшт міжнародных абмежаванняў у нас для гэтага няма.– Ёсць дагавор аб забароне выпрабаванняў падобнага роду. Але, на жаль, Злучаныя Штаты гэты дагавор не ратыфікавалі. І таму мы для таго, каб тут выконваўся парытэт, адклікалі гэтую ратыфікацыю. Паколькі дагавор не быў ратыфікаваны Злучанымі Штатамі, ён і не набыў законную моц канчаткова, таму што не набраў патрэбную колькасць ратыфікацый. Але тым не менш мы прытрымліваемся гэтых дамоўленасцей. Але мы ведаем, што ў Злучаных Штатах разглядаецца магчымасьць правядзення такіх выпрабаванняў. Звязана гэта з чым? Звязана з тым, што, калі з’яўляюцца новыя боезарады, іх, як некаторыя спецыялісты мяркуюць, недастаткова выпрабоўваць толькі на камп’ютары, іх трэба выпрабоўваць і ў натуральным выглядзе. Вось такія ідэі ў пэўных колах у ЗША, яны лунаюць, маюць месца быць. Мы ведаем аб гэтым. І мы таксама глядзім. Калі яны правядуць такія выпрабаванні – не выключаю, не абавязкова, нам гэта трэба, не трэба, яшчэ трэба падумаць, але не выключаю, што мы можам зрабіць тое ж самае.– Мы гатовы да гэтага тэхнічна?– Ды мы заўсёды гатовы. Я хачу, каб было зразумела. Гэта ж не звычайныя віды ўзбраення, гэта той від, род войскаў, які знаходзіцца ў пастаяннай баявой гатоўнасці.– Уладзімір Уладзіміравіч, ну, а ўсё ж вось у цяжкія моманты мінулага года на фронце, у сувязі з Харкавам або Херсонам, не мільгала ў вас думка аб тактычнай ядзернай зброі?– Навошта? Вось нягледзячы на ​​тое, што, гэта ж па прапанове тагачаснага камандавання, гэтай групоўкай, з нашага боку было прынята рашэнне аб вывадзе войск з Херсона, але гэта зусім не азначала, што ў нас там фронт развальваецца. Нічога падобнага і блізка не было. Проста гэта рабілася дзеля таго, каб не несці лішнія страты сярод асабовага складу. Вось і ўсё. Гэта самы галоўны матыў быў, таму што ва ўмовах вядзення баявых дзеянняў, калі немагчыма было паўнавартасна забяспечваць групоўку, размешчаную на правым беразе, мы проста неслі б неапраўданыя страты асабовага складу. Вось з-за гэтага было прынята рашэнне перабазіравацца на левы бераг.І правільнасць такога выбару была пацверджана тым, што спрабавала зрабіць украінскае камандаванне на асобных участках левага берага – у тым жа населеным пункце Крынкі. Проста як у мясарубку людзей сваіх кідалі туды, і ўсё. Яны там бегалі ўжо басанож апошнім часам, у прамым сэнсе гэтага слова. У прамым сэнсе гэтага слова. Боепрыпасы спрабавалі закінуць ім туды хуткаснымі лодкамі і беспілотнікамі. Што такое? Ну, што? Гэта проста на забой, проста адпраўлялі на забой.Я неяк спытаў начальніка Генеральнага штаба, ну, тут сакрэтнага нічога няма. Я гавару: слухайце, як вы думаеце, а хто прымае такія рашэнні з таго боку? Бо хтосьці, бо той, хто прымае рашэнне, разумее, што людзей пасылае на верную смерць? Ён: разумеюць. Я кажу: ну хто ж прымае рашэнне, навошта яны гэта робяць? Гэта ж бессэнсоўна. Бессэнсоўна з ваеннага пункту гледжання. Я кажу: а з якога?Ну, не ведаю, кажа, мусіць, там верхняе палітычнае кіраўніцтва, зыходзячы з палітычных меркаванняў, што ў іх ёсць нейкі шанс прарваць нашу абарону, ёсць нейкі шанс атрымаць дадатковыя грошы, спасылаючыся на тое, што ў іх ёсць на левым беразе нейкі плацдарм, ёсць нейкі шанс прыгожа падаць сваю пазіцыю на міжнародных сустрэчах. Каманда прайшла, усе ніжэйстаячыя начальнікі аўтаматам выдаюць далей.Вось, дарэчы, палонныя, якія там у палон патрапілі, здаліся, яны паказваюць, што яны нават не ведалі, у якую сітуацыю яны туды пападаюць. Іх, дапусцім, новыя падраздзяленні туды закідваюць, і гавораць: там устойлівая абарона, давайце, працягвайце, дапамагайце. Яны нават трапіць на левы бераг не маглі.– Трагедыя.– Натуральная, з іх пункту гледжання, абсалютна. Таму навошта нам выкарыстоўваць сродкі масавага паражэння? Неабходнасці не было такой ніколі.– Гэта значыць, такая думка вам у галаву не прыходзіла?– Нет а навошта? Аднак зброя існуе для таго, каб яе выкарыстоўваць. У нас ёсць свае прынцыпы. Яны пра што кажуць: што мы гатовы ўжываць зброю, у тым ліку любую зброю, у тым ліку і такую, пра якую вы сказалі, калі гаворка ідзе пра існаванне расійскай дзяржавы, нанясенне шкоды нашаму суверэнітэту і незалежнасці. У нас жа ўсё прапісана ў нашай стратэгіі, мы яе не мянялі.– Уладзімір Уладзіміравіч, калі ўжо адыходзячы прэзідэнт Ельцын прапанаваў вам балаціравацца ў прэзідэнты, першай вашай рэакцыяй было: "Я не гатоў".– Дакладна. Гэта простая мова.– З тых часоў вы, вядома ж, прайшлі вельмі вялікую эвалюцыю. Калі б вам прыйшлося напісаць тэлеграму самому сабе ў той час, які тэкст быў бы ў ёй?– Разумееце, гэта як янкі пры двары караля Артура ці яшчэ што-небудзь падобнае. Немагчыма адказаць на гэтае пытанне, таму што пытанне было зададзена ў той час, у тым кантэксце гістарычным і эканамічным, у якім знаходзілася краіна, у тым унутрыпалітычным становішчы з пункту гледжання ўнутранай бяспекі. І вось усё вось гэта разам падштурхнула мяне да таго адказу, які я даў: "Я да гэтага не гатоў". І не таму, што я чагосьці спалохаўся, а таму што маштаб задач – ён быў проста велізарны, і колькасць праблем нарастала з кожным днём як снежны ком. Таму я сказаў шчыра. І не таму, што, паўтараю, нечага спалохаўся. А таму, што я думаю, што я не гатоў для таго, каб вырашыць усе гэтыя праблемы. І не дай бог, яшчэ горш зраблю што-небудзь. Вось пра што ішла размова. Таму я сказаў абсалютна шчыра. І калі б вярнуцца, паўтарыў бы тое самае.– Ну, а што тады стала вырашальным? Вы ж усё ж пайшлі.– Напэўна, размовы з Барысам Мікалаевічам. Самае галоўнае, у рэшце рэшт, ён мне тады што адказаў? Сказаў: "Згодзен, добра, добра, я разумею. Мы да гэтага яшчэ вернемся". І мы вярнуліся некалькі разоў да гэтага. У рэшце рэшт ён сказаў, што "я чалавек дасведчаны, я ведаю, што я раблю, што я прапаную". Ну, яшчэ сякія-такія рэчы сказаў мне. Напэўна, няёмка сябе нахвальваць – ну, сказаў такія пазітыўныя словы. Пазней ён гэта пацвердзіў яшчэ раз, ужо зусім у такім пазітыўным ключы. Не буду зараз аб гэтым казаць. А калі праца пайшла, там ужо зусім усё па-іншаму. Там ведаеце, калі працуеш, там думаеш: гэта, гэта, гэта вось прама зараз трэба, гэта зараз, гэта заўтра, і пайшло, і пайшло. Там ужо, калі ўцягваешся ў працу, зусім іншая гісторыя.– Няма часу баяцца ўжо.– Ды справа не ў страхах, а справа ў разуменні, здольнасці вырашаць гэтыя задачы. Самі памятаеце, што такое 1999 год – і ў эканоміцы, і ў сферы бяспекі, ды ва ўсім. У фінансах.– Вы неяк расказвалі, што паступленне ў Ленінградскі ўніверсітэт было для вас – вось гэтая падрыхтоўка да паступлення – пераломным момантам. Гэта была тая сітуацыя, калі вам давялося ісці па-банку і ўсведамляючы: або я зараз гэта зраблю і спраўлюся, і тады я буду ажыццяўляць тыя планы, якія я хачу – а вы ўжо тады збіраліся працаваць у КДБ. Або я прайграў, і тады ўсё па-іншаму, і шансаў няма. Што, Расія зараз таксама ў такім становішчы, калі трэба гуляць па-банку?– Па-першае, у мяне тады не было такога становішча. Бо так, я хацеў працаваць у органах дзяржбяспекі...– І вось менавіта паступленне, яно было такім пераломным, гэта адчуванне? Або так, або так.– Не зусім. Я проста прыйшоў у прыёмную і сказаў: "Я хацеў бы працаваць, што для гэтага трэба?" Альтэрнатыва была простая. Мне сказалі – трэба або атрымаць вышэйшую адукацыю, і лепш юрыдычную, або адслужыць у арміі, або мець там стаж працы не менш за тры гады, але лепш у арміі адслужыць. Значыць, калі б я не патрапіў ва ўніверсітэт, я пайшоў бы служыць у армію. Так, гэта даўжэйшы быў шлях да той мэты, якую я перад сабой паставіў, але ён усё ж быў. Альтэрнатыва заўсёды ёсць.– Вы рабілі з напружаннем?– Ну, так, вядома, таму што я вучыўся ўсё ж у школе з хімічным і матэматычным ухілам, а тут трэба было здаваць гуманітарныя прадметы. Мне прыйшлося пакінуць адно і займацца іншым. Так, вядома, напружанне было. Трэба было самастойна вучыць мову замежную, нямецкую ў дадзеным выпадку, трэба было займацца гісторыяй, літаратурай і гэтак далей.– Але Расія цяпер таксама на раздарожжы – або атрымліваецца, або...– Расія не на раздарожжы, яна на стратэгічным шляху свайго развіцця і са свайго шляху не зверне.– У якой ступені вы адчуваеце падтрымку расійскага грамадства ў яго такой новай якасці, бо склалася новая якасць расійскага грамадства?– Яно было, яно проста выявілася. І гэта вельмі добра, што мы далі магчымасьць гэтаму глыбіннаму грамадству расійскаму праявіць сябе. У мяне такое адчуванне, што людзі даўно гэтага чакалі, што радавы чалавек, ён будзе а) запатрабаваны краінай, дзяржавай, і б) ад яго залежыць лёс краіны. І вось гэтае адчуванне ўнутранай сувязі з Радзімай, з Айчынай, сваёй значнасці пры рашэнні ключавых задач, у дадзеным выпадку ў сферы бяспекі, яно і падняло на паверхню вось гэтую сілу рускага і іншых народаў Расіі.– Вы падсілкоўваецеся ад гэтага?– Заўсёды. Справа не ў тым, што хтосьці падсілкоўваецца. Справа ў тым, што я бачу запыт грамадства. Вось гэта самае галоўнае – адпавядаць запытам грамадства.– Але час прызнаць, што вы іграеце ключавую ролю не толькі ў Расіі, але і ў свеце, таму што мільярды людзей звязваюць менавіта з вамі надзею на міжнародную справядлівасць, на абарону чалавечай годнасці, на абарону традыцыйных каштоўнасцей. Як гэта адчуваць такі маштаб адказнасці?– Шчыра кажучы, я не адчуваю гэтага наогул. Я проста працую ў інтарэсах Расіі, у інтарэсах нашага народа. Так, я разумею, пра што вы зараз кажаце, і гатоў гэта пракаменціраваць. Але так, каб я неяк адчуваў сябе нейкім там вяршыцелем сусветных лёсаў, такога няма. Паверце, нават блізка няма. Я проста выконваю свой абавязак перад Расіяй і перад нашымі людзьмі, якія лічаць Расію сваёй Радзімай. Што да іншых краін свету, з гэтым блізка звязана вельмі тое, як да нас ставяцца ва ўсім свеце. Вось гэта цікава, гэта феномен такі, гэта сапраўды. На што б хацеў звярнуць увагу, тут вы абсалютна маеце рацыю – тут многія людзі ў свеце як бы глядзяць на нас, на тое, што адбываецца ў нашай краіне і ў нашай барацьбе за свае інтарэсы. Вось, на мой погляд, што важна. А чаму гэта здараецца? Не таму, што мы фармальна з’яўляемся членамі БРІКС ці ў нас нейкія традыцыйныя адносіны з Афрыкай. Таксама важна, гэта важна. Але сутнасць, на мой погляд, зусім у іншым. Яна заключаецца ў тым, што вось гэты так званы залаты мільярд на працягу стагоддзяў – пяцісот гадоў – яны практычна паразітавалі на іншых народах. Яны рвалі на часткі няшчасныя народы Афрыкі, яны эксплуатавалі Лацінскую Амерыку, эксплуатавалі краіны Азіі. І ім, вядома, ніхто пра гэта не забыўся. І ў мяне такое пачуццё, што нават справа не ў кіраўніцтве гэтых краін, хаця гэта вельмі важна, а радавыя грамадзяне гэтых краін як бы сэрцам адчуваюць, што адбываецца. І нашу барацьбу за сваю незалежнасць і сапраўдны суверэнітэт яны звязваюць са сваімі спадзяваннямі на свой уласны суверэнітэт і незалежнае развіццё. Але гэта пагаршаецца тым, што ў заходніх элітах вельмі моцнае жаданне замарозіць існуючае становішча, несправядлівае становішча рэчаў у міжнародных справах. Яны прывыклі стагоддзямі набіваць жывот чалавечай плоццю, а кішэні – грашыма. Але яны павінны зразумець, што баль вампіраў заканчваецца.– Гэта вы намякаеце на іх, як вы выказаліся ў вашым звароце, каланіяльныя замашкі, вось вы пра гэта кажаце?– Так усё і адбываецца.– Вось зараз вы намалявалі зусім справядлівую карціну, калі людзі бачаць у Расіі нейкую надзею. А вось як так атрымалася, што заходняя прапаганда пры ўсёй яе моцы, яе каласальных рэсурсах і прыладах не змагла вось так акукліць Расію, ізаляваць і стварыць ёй ілжывы вобраз, хаця імкнулася, у галовах мільярдаў людзей? Як так атрымалася?– А таму што вось тое, пра што я толькі што сказаў, яно важней для людзей. Гэта людзі адчуваюць ва ўсім свеце сэрцам. Ім нават не патрэбны прагматычныя нейкія тлумачэнні падзей, якія адбываюцца.– Гэта значыць, нягледзячы на ​​вал вось гэтага бруду?– Так, так. Але ў сваіх краінах яны яшчэ людзей абалваньваюць, і гэта дае эфект. Яны ў многіх краінах мяркуюць, што гэта адпавядае іх інтарэсам, таму што не хочуць мець на сваіх межах такую ​​вялізную краіну, як Расія, – самую вялікую ў свеце па тэрыторыі, самую вялікую ў Еўропе па насельніцтве. Не такое ўжо вялікае насельніцтва ў сусветным вымярэнні, не параўнаецца ні з Кітаем, ні з Індыяй. Але самую вялікую ў Еўропе па насельніцтве. А зараз яшчэ пятую ў свеце па памеры эканомікі. Ну, навошта патрэбен такі канкурэнт? Яны думаюць, што не, лепш вось, як амерыканскія некаторыя спецыялісты прапаноўвалі, падзяліць там на тры-чатыры-пяць частак, дык будзе лепш для ўсіх. Яны з гэтага зыходзяць.І вось яны, аслепленыя вось гэтым, – ну частка ва ўсякім разе гэтых заходніх эліт – аслепленыя сваёй русафобіяй, яны ж узрадаваліся, калі падвялі нас да той рысы, пасля якой пачаліся нашы спробы спыніць развязаную Захадам вайну ва Украіне з 2014 года сілавым спосабам, калі мы перайшлі да правядзення спецыяльнай ваеннай аперацыі. Яны нават узрадаваліся, я думаю. Таму што лічылі, што вось зараз яны з намі скончаць, вось зараз пад гэтым шквалам санкцый, практычна санкцыйнай вайны, абвешчанай нам, з дапамогай заходняй зброі і вайны рукамі ўкраінскіх нацыяналістаў яны пакончаць з Расіяй. Адсюль і пайшоў лозунг: нанесці Расіі стратэгічнае паражэнне на полі бою.Але пазней прыйшло ўсведамленне таго, што гэта малаверагодна, а яшчэ пазней – што гэта немагчыма. І прыйшло разуменне, што замест стратэгічнага паражэння яны сутыкаюцца з бяссіллем. Прычым з бяссіллем, нягледзячы на ​​тое, што яны спадзяваліся на моц усёмагутных Злучаных Штатаў. Сутыкнуліся з бяссіллем перад адзінствам расійскага народа, перад фундаментальнымі асновамі расійскай фінансава-эканамічнай сістэмы, устойлівасці яе і перад магчымасцямі Узброеных сіл Расійскай Федэрацыі.І вось тады пачалі задумвацца – ну тыя, хто разумнейшы, – пачалі задумвацца аб тым, што трэба было б змяніць нейкую стратэгію ў дачыненні да Расійскай Федэрацыі. Вось тады з’явіліся ідэі аб тым, каб аднавіць перагаворны працэс, знайсці нейкія шляхі да завяршэння гэтага канфлікту, пашукаць, дзе тут рэальныя інтарэсы Расіі. Гэта небяспечныя людзі, дарэчы кажучы. Бо з людзьмі, якія кіруюцца такімі нізкімі прынцыпамі, з імі прасцей змагацца.У нас жа, памятаеце, як на Русі казалі? Шчасце ў некаторых на бытавым узроўні ў чым заключалася: "сыты, п’яны і нос у тытуні". Вось з такімі людзьмі прасцей. Сыты, п’яны – гэта значыць наеўся, напіўся. Нос у тытуні, таму што нюхальны тытунь выкарыстоўвалі. Але не важна, з такімі прасцей.А з разумнымі складаней, яны больш небяспечныя, таму што яны ўплываюць на свядомасць грамадства, у тым ліку і нашага. Яны будуць выкідваць усякія свае жаданні пад выглядам морквы для нас. Вы ўжо звярнулі на гэта ўвагу, калі задалі пытанне аб магчымасці перагаворнага працэсу. Але, тым не менш, вось адсюль узніклі і супярэчнасці ўнутры заходняй супольнасці. Гэта відавочная рэч, мы гэта бачым. Мы не збіраемся там займацца расколамі, гэта яны самі з бляскам зробяць. Але мы будзем безумоўна дабівацца захавання нашых інтарэсаў.– Не магу не спытаць, Уладзімір Уладзіміравіч, вось гэтыя атакі на Белгародскую і Курскую вобласці, проста ваенныя дзеянні, якія ідуць у нашых абласцях. Яны паводзяць сябе больш нахабна, яны нешта адчуваюць? Чым гэта выклікана?– Тлумачэнне вельмі простае. Усё гэта адбываецца на фоне няўдач на лініі судакранання, на лініі фронту. Ніводнай з мэт, якія яны ставілі перад сабой у мінулым годзе, яны не дасягнулі. Больш за тое, зараз ініцыятыва поўнасцю перайшла да нашых Узброеных сіл. Гэта ўсё ведаюць, усё прызнаюць, тут, я думаю, нічога новага я не скажу. Але на фоне тых няўдач ім трэба хоць нешта паказаць, і галоўным чынам увага павінна была б быць засяроджана на інфармацыйным баку справы.Вось на лініі дзяржаўнай мяжы праціўнік спрабаваў атакаваць перш за ўсё дыверсійнымі групамі – вось апошні даклад Генеральнага штаба – дзесьці да 300 чалавек, у тым ліку з удзелам замежных наёмнікаў. Страты суперніка склалі больш за 200 чалавек, дзесьці 230 прыкладна. З васьмі выкарыстаных танкаў праціўнік страціў сем, з дзевяці бронемашын дзевяць, з іх сем амерыканскай вытворчасці Bradley. Ужывалася і іншая бронетэхніка, але галоўным чынам для падвозу асабістага складу: яны падвозяць, выкідваюць і адразу сыходзяць. Гэта на белгародскім участку мяжы. Там яшчэ крыху паўднёвей, па-мойму, у адным месцы, там значна меншымі сіламі. Але тым не менш галоўная мэта, я ў гэтым не сумняваюся, заключаецца ў тым, каб калі не сарваць прэзідэнцкія выбары ў Расіі, то хаця б неяк перашкодзіць нармальнаму працэсу волевыяўлення грамадзян. Першае. Другое, гэта інфармацыйны эфект, аб якім я ўжо сказаў. Але трэцяе – калі хоць нешта атрымаецца, атрымаць нейкі шанс, нейкі аргумент, нейкі козыр у магчымым будучым перагаворным працэсе: ну, мы вам вернем гэта, а вы нам вярніце гэта. Я ж сказаў, што з людзьмі, якія кіруюцца прынцыпамі "сыты, п'яны і нос у вядомым матэрыяле", з імі лягчэй размаўляць, таму што можна лічыць тое, што яны збіраюцца рабіць. Яны таксама будуць спрабаваць і на некаторых іншых участках. Але мы гэта бачым.– Уладзімір Уладзіміравіч, мы згадалі эпізод, калі вы выратавалі дзяцей з пажару. Бо ў вас ужо і ўнукі пайшлі. Якую краіну вы хацелі б пакінуць унукам?– Вы ведаеце, на першым этапе нам трэба выканаць усё, што было заяўлена ў пасланні Федэральнаму сходу некалькі дзён таму. У нас вялікія планы, яны маюць зусім канкрэтны характар ​​– у сферы развіцця эканомікі, у сацыяльнай галіне, падтрымцы мацярынства, дзяцінства, сямей з дзецьмі, падтрымцы пенсіянераў. Вось пра гэта мы вельмі мала гаворым апошнім часам ці не гаворым, але ў нас і тут адпаведныя рэсурсы закладваюцца абавязкова, гэта датычыцца індэксацыі пенсій, розных дапамог, гэта тычыцца доўгачасовага догляду за людзьмі, якія маюць у гэтым патрэбу. Наогул, я б хацеў сказаць, што людзі старэйшага пакалення – гэта тыя, дзякуючы якім мы сёння маем дастаткова трывалую ўстойлівую дзяржаўнасць і эканоміку ў тым ліку. Таму што, нягледзячы на ​​ўсе перапетыі, найцяжкія выпрабаванні для эканомікі ў 90-е гады, яна выстаяла дзякуючы іх працы гераічнай пасля Вялікай Айчыннай вайны і падчас уздыму эканомікі. Таму мы ніколі не павінны аб гэтым забываць – аб заслугах старэйшага пакалення. Заўсёды павінны пра гэта памятаць і аддаваць ім належнае, сёння забяспечваючы іх дабрабыт. Але будучыня за дзецьмі, таму я ўжо казаў аб праграмах у сферы мацярынства і дзяцінства. Але ўсё гэта толькі на аснове эканомікі робіцца. Я разлічваю на тое, што яна ў нас будзе больш тэхналагічная, больш сучасная, будзе заснавана на сучасных дасягненнях навукі, тэхнікі, інфармацыйных тэхналогіях, штучнага інтэлекту, робататэхнікі, генетыкі і гэтак далей. Вунь сельская гаспадарка ў нас як развіваецца, і там таксама патрэбны сучасныя тэхналогіі. Яны і выкарыстоўваюцца актыўна, і будуць выкарыстоўвацца далей. Ну, і зразумела, краіна будзе самадастатковай у сферы гарантавання сваёй бяспекі і абароны. Усё гэта разам мы павінны будзем шматразова прымножыць, і будучыня будзе забяспечана.– Дзякуй, Уладзімір Уладзіміравіч, ваша ўпэўненасць заражае. Поспеху ў вашых высакародных справах.– Дзякуй вам.– Дзякуй.* Фізічная асоба, якая выконвае функцыі іншаагента ў Расіі.Відэа прамой трансляцыі інтэрв’ю глядзіце на Sputnik.>>> Хочаце яшчэ больш актуальных і цікавых навін – падпісвайцеся на Telegram-канал Sputnik Беларусь, чытайце нас у Дзэн, а таксама сачыце за намі ў сацсетках "Одноклассники" і "ВКонтакте"

расія

украіна

зша

2024

Навіны

ru_BY

уладзімір пуцін, інтэрв'ю, дзмітрый кісялёў, палітыка, бяспека, грамадства, эканоміка, культура, расія, спецаперацыя, украіна, зша, захад, у свеце