Вінаград у Беларусі: свой можна есці да студзеня, а ў перспектыве – і рабіць віно
© Sputnik / Виктор ТолочкоВінаград
© Sputnik / Виктор Толочко
Падпісацца
Эксклюзіў
Там, дзе спее вінаград, – гэта не толькі поўдзень, але і беларуская зямля. Увосень і ўзімку ўсё больш цёплых дзён. Напэўна, будзе і больш вінаграднікаў.
Восеньскія дажджы прыйшлі ў Беларусь толькі ў кастрычніку, а верасень зрабіў пагодлівы падарунак. Але ім яшчэ трэба было ўмець скарыстацца.
Карэспандэнты Sputnik знайшлі чалавека, які карыстаецца добрым надвор’ем на вельмі навуковай аснове. Гэта Уладзімір Усцінаў – навуковы супрацоўнік і куратар калекцыі вінаграду Інстытута пладаводства НАН Беларусі. Вось ужо шмат гадоў яго асноўная спецыялізацыя – вырошчванне вінаграду. Аб гэтай ягадзе ён ведае ўсё.
"У гэтым годзе канец лета парадаваў цёплым сонечным надвор’ем, і верасень таксама. Па сутнасці, амаль летняе надвор’е, таму для паўднёвых культур, у тым ліку такой, як вінаград, у гэтым годзе вельмі спрыяльна склаліся ўмовы надвор’я", - пацвердзіў эксперт.
© Sputnik / Виктор ТолочкоНавуковы супрацоўнік і куратар калекцыі вінаграду Інстытута пладаводства НАН Беларусі Уладзімір Усцінаў
Навуковы супрацоўнік і куратар калекцыі вінаграду Інстытута пладаводства НАН Беларусі Уладзімір Усцінаў
© Sputnik / Виктор Толочко
Вакол яго ў цяпліцы красамоўна раскінуліся вінаградныя джунглі, у якіх ёсць таксама інжыр і іншыя экзатычныя пладовыя культуры. Позірк спыняецца на незвычайнай фіялетавай кветцы.
"Радзіма гэтай расліны – Паўднёвая Амерыка. Гэта пасіфлора (страстоцвет - Sputnik). У гэтым годзе яна нават дала плады. Вось якая ў яе выдатная незвычайная кветка", - тлумачыць навуковец.
© Sputnik / Виктор ТолочкоКветка пасіфлоры
Кветка пасіфлоры
© Sputnik / Виктор Толочко
Дарэчы, плады пасіфлоры – гэта не што іншае як маракуя. Уладзімір Усцінаў выгадаваў трапічны плод не ў адкрытым грунце, а ў цяпліцы: усё ж гэта Беларусь, а не Бразілія. Але і ў цяпліцы трэба вырошчваць такое з розумам.
Парады пачаткоўцам
Замахвацца адразу на інжыр і маракую пачаткоўцам-батанікам занадта дзёрзка. Таму Уладзімір расказаў, як стартаваць у свет вінаградарства.
Аказваецца, у краіне вырошчваюць ужо больш за тысячу гатункаў вінаграду. Ёсць і гібрыды. Між іншым, калісьці быў выведзены свой гатунак – Мінскі ружовы. Ёсць і гатункі беларуска-расійскай селекцыі – Краса поўначы, Космас, Касманаўт.
© Sputnik / Виктор ТолочкоКалекцыя вінаграду
Калекцыя вінаграду
© Sputnik / Виктор Толочко
Акрамя выбару гатунку трэба яшчэ вырашыць, дзе саджаць: можна і ў адкрытым грунце. Найбольш спрыяльная зона – раёны на поўдзень ад Пінска і Брэста. Хоць многім удаецца атрымаць цалкам ядомую ягаду і ў Мінскай вобласці, зноў жа – на поўдзень ад сталіцы. Але варта падумаць і аб абароненым грунце, гэта значыць аб цяпліцы.
"Пажадана, каб яна была больш высокая, чым памідорная, якая менш за 2 метры ў вышыню", - раіць Уладзімір Усцінаў.
Вінаград – гэта культура, якая досыць хутка і шырока разрастаецца, аблытваючы ўсё вакол сваімі ліянамі – і ў цяпліцы трэба прадугледзець, што менавіта расліна зможа аблытваць. У цяпліцы Інстытута пладаводства, напрыклад, гэта доўгія бамбукавыя палкі. Ёсць і папярочкі, якія размешчаны вышэй чалавечага росту паралельна глебе.
© Sputnik / Виктор ТолочкоЦяпліца, у якой вырошчваюць вінаград
Цяпліца, у якой вырошчваюць вінаград
© Sputnik / Виктор Толочко
Калі правільна ўсё разлічыць і пісьменна падабраць гатункі – можна паўгода есці свой уласны вінаград, а не з крамы.
"Пасадзіўшы ультрараннія гатункі, мы ўжо ядзім ў ліпені ў цяпліцах. Мы можам заканчваць здымаць ураджай у канцы кастрычніка. І вось гэтыя познія гатункі, якія на вуліцы ў нас проста фізічна не спеюць: многія з іх валодаюць здольнасцю да ляжання, гэта значыць да захоўвання. Іх каля трох месяцаў можна трымаць у халадзільных камерах, і ў студзені есці пасля Новага года свой свежы вінаград", - тлумачыць спецыяліст.
Ворагі ягад
Вядома, трэба вывучыць матчастку і па шкодніках, якія будуць імкнуцца адабраць у вас ураджай. Не заўсёды гэта нейкія там жучкі. Ёсць і грыбы. Хімапрацоўку раслін супраць гэтых недружалюбных форм жыцця трэба праводзіць не пазней, чым за месяц да чаканага плоданашэння.
Сярод ворагаў лічыцца і насякомае – вінаградная філаксера. Доўгія стагоддзі еўрапейскія вінаградары не ведалі аб гэтай дробнай істоце. Яе завезлі з Паўночнай Амерыкі ў канцы XIX стагоддзі.
© Sputnik / Виктор ТолочкоВінаград
Вінаград
© Sputnik / Виктор Толочко
Цяпер гэта членістаногае спрабуе перашкодзіць людзям вырабляць віно і вінаградны сок не толькі ў Еўрасаюзе, у нас і ў Расіі, але нават у Афрыцы, Аўстраліі, Новай Зеландыі. Практычна па ўсім свеце.
Супраць філаксеры выкарыстоўваюць пэўныя рэчывы. Таксама ўжываецца такі спосаб як прышчэпа – прышчэпліванне да каранёў частак іншых культур, якія ўстойлівыя да насякомага. Бо філаксера паражае менавіта карані.
Сонца ў шклянцы
Эксперт падзяліўся меркаваннем, ці будуць у Беларусі калі-небудзь вырабляць сваё віно. Не яблычнае, а менавіта класічнае вінаграднае – на аснове vitis vinifera (культурнага вінаграду). Не так даўно ў краіне рабілі каньяк з вырашчанага ў нас вінаграду, але гэта быў vitis labrusca – лісіны вінаград. Былі спробы і прамысловай вытворчасці віна…
Тут трэба патлумачыць, што ў Еўропе (у тым ліку і ў еўрапейскай частцы Расіі) лічыцца, што ўсё ж сапраўднае віно павінна быць з vitis vinifera. Плануецца нават прыняцце адпаведнага стандарту ў рамках ЕАЭС. Прадукт з labrusca у нашым макрарэгіёне, хутчэй за ўсё, хутка не будзе лічыцца віном.
© Sputnik / Виктор ТолочкоВінаграднік
Вінаграднік
© Sputnik / Виктор Толочко
Уладзімір Усцінаў лічыць, што перспектывы ў класічнага вінаробства поўнага цыкла ў Беларусі ёсць. Не абавязкова вытворчасць наладзяць менавіта на заводах. Цалкам верагодна, што можна будзе развіць галіну на базе фермерскіх гаспадарак. Аб такіх перспектывах у інтэрв’ю Sputnik ужо казала эксперт-тэхнолаг Вольга Юдзенка.
На думку Уладзіміра Усцінава, для гэтага трэба мяняць заканадаўства. Пакуль што прыватнікі, якія вырошчваюць вінаград, не маюць права вырабляць віно для продажу.
"Гэта значыць, у нас фермеры проста для сябе, для ўласных патрэб (вырабляюць віно - Sputnik)... Ёсць асобы, якія займаюцца. Захоплена займаюцца. Вырошчваюць ягаду вінаграду, вырабляюць у дэгустацыйных мэтах прадукт. Годны прадукт ", - тлумачыць эксперт.
© Sputnik / Виктор ТолочкоНа вінаградніку
На вінаградніку
© Sputnik / Виктор Толочко
У Інстытуце пладаводства ўжо правялі работу па адпрацоўцы прыёмаў мікракланальнага размнажэння тэхнічных гатункаў вінаграда, якія прыдатныя і для вытворчасці сталовага віна. Груба кажучы, гатункі спрабавалі вырошчваць у прабірцы.
Спецыяліст перакананы, што найбольш танны і практычны варыянт для Беларусі – адбор ужо існуючых сартоў за мяжой. Калі казаць аб вытворчасці, найбольш перспектыўным Уладзімір Усцінаў лічыць вырошчванне ў нашых краях вінаграду для белага віна. Так што ў беларусаў ёсць шансы злавіць сонца ў бакал самастойна, а не здавольвацца толькі імпартным прадуктам.
Хочаце яшчэ больш актуальных і цікавых навін – падпісвайцеся на Telegram-канал Sputnik Беларусь, чытайце нас у Дзэн, а таксама сачыце за намі ў сацсетках "Одноклассники" і "ВКонтакте"