Ці зачыніць Латвія для беларусаў "акно" ў Еўропу – рэпартаж з мяжы
© Sputnik / Виктор Толочко
Падпісацца
Эксклюзіў
Пасля закрыцця польскай мяжы ў беларусаў засталося ўсяго толькі тры варыянты трапіць у краіны Еўрасаюза, выкарыстоўваючы сухапутныя калідоры. Адзін з іх – пункт пропуску Грыгароўшчына на беларуска-латвійскай мяжы.
Мяжа Беларусі і Латвіі зараз працуе ў штатным рэжыме. Але размовы аб магчымым яе поўным закрыцці не ўціхаюць у Рызе. Пасля таго, як Польшча выкінула фортэль на мяжы з Беларуссю, у латвійскім сейме сур’ёзна абмяркоўвалі такую ж ініцыятыву. Але, разумеючы наступствы гэтага рашэння, тамашнія чыноўнікі ўсё ж такі заявілі: у гэтым пакуль няма неабходнасці.
Як працуе адзіны пункт пропуску на беларуска-латвійскай мяжы, на які за апошні тыдзень значна павялічылася нагрузка, – у рэпартажы Sputnik.
Суцэльныя абмежаванні
Цяпер на мяжы Беларусі і Еўрасаюза працуюць тры пункты пропуску з 14. І зараз Грыгароўшчына калі не апошні, то як мінімум перадапошні спосаб для беларусаў дабрацца ў Еўропу. І адпаведна – для грамадзян ЕС, якія едуць у Беларусь.
Праз гэты пункт пропуску можна выехаць на легкавым аўтамабілі, фуры, рэйсавых і турыстычных аўтобусах, матацыклах. Але перасячэнне латвійскай мяжы – гэта цэлы квэст: за 48 гадзін да ўезду ў балтыйскую рэспубліку трэба запоўніць "асаблівыя" дакументы.
© Sputnik / Виктор Толочко
Справа ў тым, што з 1 верасня Латвія ўзмацніла жорсткасць правіл уезду для грамадзян СНД. Усе (акрамя ўладальнікаў ВНЖ) за двое сутак да паездкі павінны запоўніць электронную анкету і пазначыць мэту візіту, тэрмін знаходжання, маршрут, месца працы, а таксама іншую інфармацыю пра сябе і сваякоў.
Акрамя таго, неабходна адказаць на пытанні ўдзелу ў выбарах, наяўнасць статусу службовай асобы і пакінуць кантактныя даныя. Калі грамадзянін адмаўляецца гэта рабіць або ўказвае лжывыя звесткі, яму будзе пагражаць штраф да дзвюх тысяч еўра.
© Sputnik
Яшчэ момант. Транспартныя сродкі, зарэгістраваныя за межамі Латвіі, да ўезду на тэрыторыю краіны павінны быць у абавязковым парадку задэклараваны праз латвійскі партал электронных паслуг Дырэкцыі бяспекі дарожнага руху (мясцовай ДАІ). У адваротным выпадку што? Правільна – штраф.
Акрамя таго, з ліпеня 2024-га ў суседняй рэспубліцы ўведзена забарона на ўезд легкавых аўто на беларускіх і расійскіх нумарах. У выпадку адмовы магчыма канфіскацыя транспартнага сродку.
© Sputnik / Виктор Толочко
Для беларускіх перавозчыкаў у Латвіі працягваюць дзейнічаць абмежаванні, звязаныя з аб’ёмам паліва, што ўвозіцца. У баку машыны павінна быць не больш за 200 л бензіну ці дызеля. Калі будзе болей, латвійская мытня не прапусціць аўтамабіль.
Такі шлях
Нягледзячы на ўсе абмежаванні і забароны, латвійскі напрамак па-ранейшаму карыстаецца попытам, і не толькі ў беларусаў. А ў святле апошніх падзей гэта яшчэ і самы зручны шлях у Еўропу, бо чэрг у Грыгароўшчыне амаль няма. Зрэшты, нават калі будуць, беларускія пагранічнікі гатовы з імі спраўляцца.
"Праз тыдзень пасля закрыцця мяжы польскім бокам мы назіраем колькасны рост аўтобусаў і легкавых аўтамабіляў на латвійскім напрамку", - гаворыць афіцыйны прадстаўнік Полацкага пагранічнага атрада Дзяніс Глебка, паралельна паказваючы інфраструктуру ў пункце пропуску.
Афіцыйны прадстаўнік Полацкага пагранічнага атрада Дзяніс Глебка
© Sputnik / Виктор Толочко
Прапускная здольнасць Грыгароўшчыны – 200 фур, 390 легкавушак і 20 аўтобусаў у абодвух напрамках за суткі. Латвійскі бок, вядома, не спяшаецца выконваць міжнародныя абавязацельствы і афармляе далёка не 100% ад гэтых значэнняў.
"Адпаведна, не можа яна больш аформіць, не можам і мы больш выпусціць або запусціць. Напрыклад, за мінулыя суткі праз пункт пропуску прайшло 17 аўтобусаў, 104 легкавыя і 107 грузавых аўтамабіляў. Мы гатовы і да большага пасажырапатоку, але сумежны бок далёка не заўсёды рытмічна працуе", - адзначае падпалкоўнік.
© Sputnik / Виктор Толочко
Дзяніс Глебка ўдакладняе, што ў сувязі з ростам пасажырапатоку, у пункце пропуску была павялічана колькасць змен пагранічных нарадаў і працоўных месцаў, каб скараціць час на афармленне транспарта. А калі сумежны бок вырашыць адкрыць калідоры (што наўрад ці, але мала што!), праца якіх раней была прыпынена (таго ж "Сілене" – "Урбаны"), беларускія пагранічнікі гатовы зрабіць усё для таго, каб яны функцыянавалі ў ранейшым рэжыме.
А калі закрыюць?
Пагранічнікі прызнаюцца: даўненька ў Грыгароўшчыне не было столькі "руху". У апошнія дні тут павялічылася актыўнасць сярод дальнабойшчыкаў, матацыклістаў і аўтамабілістаў.
© Sputnik / Виктор Толочко
Латвііец Герман на старэнькім Harley-Davidson вяртаецца з Віцебску ў Рыгу. Апошні раз у Беларусі ён быў у 2022-м.
"Цётка памерла, я прыехаў уладзіць усе дакументы. Вельмі добра, што ёсць бязвіз – гэта зручна, ніякіх цяжкасцей з праездам. Я чуў, што закрылася польская мяжа, і думалі закрыць латвійскую. Але я ўжо амаль месяц у Беларусі і не ведаю, як сапраўды ідуць справы ў маёй краіне. Калі закрыюць, не ведаю, як ездзіць. Мусіць, ніяк. Усё будзе складана", - не без суму ў голасе адказвае на нашы пытанні грамадзянін Еўрасаюза.
1/2
© Sputnik / Виктор Толочко
Герман – грамадзянін Латвіі, ён скарыстаўся бязвізам і прыязджаў у Беларусь па справах
2/2
© Sputnik / Виктор Толочко
1/2
© Sputnik / Виктор Толочко
Герман – грамадзянін Латвіі, ён скарыстаўся бязвізам і прыязджаў у Беларусь па справах
2/2
© Sputnik / Виктор Толочко
Беларус Максім ужо шмат гадоў працуе на літоўскую кампанію, возіць грузы па маршруце Еўропа – Беларусь – Расія. У Грыгароўшчыне ён і яго фура ўжо трэція суткі.
"З-за таго, што закрылі Польшчу, збіраюцца чэргі на іншых напрамках і стаяць даводзіцца даўжэй. Для мяне асабіста ў гэтым няма нічога і дрэннага, бо я прывык увогуле, але лепш – як мага хутчэй прайсці мяжу і паехаць дадому. Калі закрыюць Латвію, многія мае калегі пойдуць працаваць толькі на еўрапейскія напрамкі, без заезду дадому – гэта будзе вельмі цяжка на самай справе. А тыя, хто застанецца працаваць, будуць стаяць у чэргах. Гэта будзе не праца, а дзяжурства ля машыны. Вельмі сумна, што гэта ўсё адбіваецца на звычайных людзях”, - наракае вадзіцель дальнабойшчык.
Беларускі дальнабойшчык Максім працуе на літоўскага перавозчыка і возіць грузы з Еўропы праз Беларусь у Расію
© Sputnik / Виктор Толочко
Раман – уладальнік белага мікрааўтобуса і ўладальнік нямецкага пашпарта – рэгулярна перасякае мяжу з Беларуссю. Прывык ездзіць праз Цярэспаль (што і лагічна – таму што бліжэй), але ў сувязі з існуючымі абставінамі даводзіцца падладжвацца пад новыя рэаліі. Са здзіўленнем даведаўся ад журналістаў Sputnik, што ў Латвіі таксама думаюць пра магчымае закрыццё мяжы з Беларуссю.
"А як тады ездзіць – праз Турцыю? Зараз нібыта нармальна мяжа функцыянуе, раней чэргі былі, а цяпер усё спакойна. Тут не заўсёды перасякаю мяжу – калі Беняконі, калі Каменны Лог. Вось пяць дзён таму тут (у Грыгароўшчыне) праязджаў – маментальна, куляй, я нават не чакаў. У прынцыпе вялікіх праблем няма, бывала і горш. Спадзяюся, і Польшчу адкрыюць. Хацелася б. Мусіць, і вам прасцей было б, пагранічнікам", - адзначае субяседнік, звяртаючыся да афіцэраў, якія нас суправаджалі.
Раман рэгулярна ездзіць праз мяжу, раней – праз Цярэспаль, зараз даводзіцца падладжвацца пад новыя ўмовы
© Sputnik / Виктор Толочко
Уладзіслаў таксама едзе з Германіі, але ў Расію. У ранейшыя часы мог скараціць шлях па еўрапейскім аўтабане Е30, участак якога праходзіць праз Беларусь (у нашай краіне гэта траса М1), але пасля закрыцця польскай мяжы гэта стала немагчыма. Прыйшлося накруціць лішнія 400 км: на літоўскай мяжы вялікія чэргі, таму самы аптымальны варыянт – латвійскі ўчастак.
"І ў Мядзінінкаі (з беларускага боку Каменны Лог – Sputnik), і ў Шальчынінкаі (Беняконі) чэргі. Давялося ехаць сюды, каб там не стаяць 10-15 гадзін. Вы толькі ўявіце: ты знаходзіўся за рулём суткі і яшчэ столькі ж вымушаны чакаць чаргу, не маючы магчымасці нармальна паспаць. Гэта сур’ёзная праблема, Польшчы трэба адкрываць мяжу з Беларуссю", - запэўніў ён.
© Sputnik / Виктор Толочко
"Вярніце жонку! Ці мне іншую шукаць?"
З-за рашэння Польшчы закрыць мяжу з Беларуссю, у пункце пропуску Грыгароўшчына на нашых вачах разгарнулася сапраўдная драма. Яе героямі (не – хутчэй заложнікамі) сталі пасажыры турыстычнага аўтобуса, які вяртаецца пасля 10-дзённай вандроўкі па Еўропе.
Пасажыры аўтобуса ў пункце пропуску Грыгароўшчына на беларуска-латвійскай мяжы
© Sputnik / Виктор Толочко
Пачатак гісторыі: група беларускіх турыстаў 7 верасня паспяхова выехала з Мінска ў прадчуванні пагуляць па плошчы Аляксандрплац у Берліне і зрабіць сэлфі на фоне Эйфелевай вежы ў Парыжы. У дарозе яны даведаліся, што польская мяжа будзе закрыта з 12 верасня, і давядзецца шукаць альтэрнатыўныя маршруты вяртання дадому. Пікантнасць сітуацыі ў тым, што турагенцтва вырашыла не выходзіць на сувязь са сваімі кліентамі.
"Мы спыталі 10 разоў у турфірмы, якімі будуць дзеянні, калі мяжа не адкрыецца. Вяртацца ў Мінск мы павінны былі 17 верасня, і ў агенцтве нас запэўнілі, што да таго моманту ўсё будзе, як раней, таму што вучэнні (ваенныя вучэнні "Захад-2025" – Sputnik) скончацца. Але 15 верасня нам кажуць: спешна афармляйце анкеты для ўезду ў Латвію", - расказвае ў мітусні і вельмі эмацыянальна адна з пасажырак аўтобуса.
© Sputnik / Виктор Толочко
Пры гэтым турыстаў яшчэ абнадзеілі: цалкам магчыма, Польшча адкрые мяжу хаця б на выезд. Але гэтага не здарылася. Больш за тое, групе сказалі даплаціць па 70 еўра з кожнага, "і тады ўсе спакойна вернуцца ў Мінск".
"Хтосьці з групы аплаціў, астатнія сказалі – будуць разбірацца, гэта ж не па нашай віне адбылося! Пасля гэтага турфірма так і не выйшла з намі на сувязь, дзейнічала толькі ў асобе суправаджаючага, якая выйшла ў Варшаве і, махнуўшы нам рукой, сказала: "як-небудзь даедзеце", - уступае ў размову хтосьці яшчэ з тургрупы.
Турысты ў пункце пропуску Грыгароўшчына на беларуска-латвійскай мяжы
© Sputnik / Виктор Толочко
Аўтобус з турыстамі ўсё ж паспрабаваў прайсці мяжу ў Цярэспалі, адкуль, як і трэба было чакаць, іх хутка развярнулі і накіравалі ў бок Латвіі. Чаму туды? Літва, якая бліжэй да Польшчы, зараз не прымае турыстычныя аўтобусы – толькі рэгулярныя (дарэчы, такое ж рашэнне з 15 кастрычніка прыме і Латвія). Але на гэтым прыгоды беларусаў у Еўропе не скончыліся.
"Каля 6 раніцы 18 верасня мы прыехалі на латвійскую мяжу, выйшлі нашы кіроўцы і кажуць: далей не едзем. У чым справа? Аказваецца, яны ўкраінцы, і ім нельга тут перасякаць мяжу, таму што ў іх будуць нейкія праблемы. Так мы і засталіся ў чыстым полі, з чамаданамі ў руках і пашпартамі ў зубах", - спрабуюць жартаваць стомленыя ад сітуацыі падарожнікі, якія не выспаліся.
Пасажыры аўтобуса ў пункце пропуску Грыгароўшчына на беларуска-латвійскай мяжы
© Sputnik / Виктор Толочко
Турысты знайшлі спосаб пераехаць мяжу на іншых аўтобусах, якія рухаліся праз мяжу ў бок Мінска. Але перад гэтым выказалі карэспандэнту Sputnik усё, што думаюць пра турагенцтва, якое іх кінула (назва турфірмы ёсць у рэдакцыі).
"Няхай да іх ніхто не ходзіць. Бо вось так кідаць турыстаў – гэта ненармальна. Усякае бывае, гэта форс-мажор, і яны павінны несці адказнасць. У нас ужо нават мужыкі прыехалі разбірацца ў гэтую турфірму. Упрошваюць: "Вярніце мне маю жонку. Ці мне іншую шукаць?" - жартуюць дзве жанчыны, якія неўзабаве, як і ўся турыстычная група, пакінулі пункт пропуску ў напрамку беларускай сталіцы.
© Sputnik / Виктор Толочко
Украінцы таксама едуць
Чарговы аўтобус, які прыбыў з Латвіі, аглядае бельгійская аўчарка Вета. Скончыўшы працэдуру, малінуа (адна з чатырох разнавіднасцей "бельгійцаў") спяшаецца да наступнага транспарту. Службовая змена ў яе, як у гаспадара-кінолага – 12 гадзін.
Бельгійская аўчарка Вета аглядае ў пункце пропуску Грыгароўшчына аўтобус, які прыбыў з Латвіі на беларуска-латвійскай мяжы
© Sputnik / Виктор Толочко
Як правіла, у кожным аўтобусе – грамадзяне Еўрасаюза, Расіі, Беларусі і Украіны. Еўрапейцы не саромеюцца карыстацца перавагамі беларускага бязвізу, хтосьці нават прызнаецца, што едзе сюды па танныя цукеркі. Але вось што цікава – і на гэтую асаблівасць указваюць самі пагранічнікі – паток украінцаў, якія едуць у Беларусь ці транзітам, значна павялічыўся ў Грыгароўшчыне пасля "закрыцця" Польшчы. Толькі зараз іх маршрут больш падобны на "кругасветку".
© Sputnik
"Мы з маці едзем з Адэсы ў Мінск і таксама сутыкнуліся з лагістычнымі цяжкасцямі. Думалі спачатку з Варшавы паехаць, але давялося хутка мяняць маршрут і дабірацца на перакладных. Мама – беларуска, яна едзе да свайго брата ў госці, а я яе суправаджаю. Мы кожны год прыязджаем сюды ў міні-водпуск", - сцвярджае ўкраінка Вольга (імя змененае).
© Sputnik / Виктор Толочко
…Ужо завяршаючы працу ў пункце пропуску, звярнулі ўвагу на аўтамабіль з літарай "S" на нумарах Еўрасаюза. Не часта ўбачыш у гэтых краях машыны са Швецыі. Сяргей, жыхар гэтай скандынаўскай дзяржавы, расказаў, што двойчы за год са сваёй сям’ёй наведваецца на малую радзіму. А маршрут у яго, трэба адзначыць, не самы просты: са Стакгольма на пароме да Вентспілса, адтуль праз усю Латвію да мяжы з Беларуссю, далей у Мінск і потым ужо ў Гомель.
"Мы выехалі ўчора вечарам, і, калі ўсё складзецца, будзем сёння позна ноччу ў Гомелі. Тое, што закрыта Польшча – катастрофа для людзей і для бізнесу. Мы ў Еўропе бачым, як нагнятаецца сітуацыя, але на самай справе вельмі шмат перабольшана. У нас сваё меркаванне на гэты конт", - падсумаваў субяседнік.
© Sputnik / Виктор Толочко
Выснова такая: простыя людзі не павінны станавіцца заложнікамі сітуацыі, пра гэта не стамляецца кожны раз паўтараць беларускі бок. Але еўрапейскім уладам, такое адчуванне, даўно ўсё роўна: краіны, якія мяжуюць з Беларуссю, здаецца, ужо ўсё вырашылі.
Хочаце яшчэ больш актуальных і цікавых навін – падпісвайцеся на Telegram-канал Sputnik Беларусь, чытайце нас у Дзэн, а таксама сачыце за намі ў сацсетках "Одноклассники" і "ВКонтакте"
