Сенсацыйныя знаходкі адшукалі пры рэканструкцыі маёнтка Горватаў у Нароўлі
© Sputnik / Татьяна Федоренко
Падпісацца
Зараз палац актыўна рэстаўруюць – у асноўным пры падтрымцы валанцёраў, якія прыязджаюць у Нароўлю з усёй краіны.
Палац Горватаў у Нароўлі да самага даху ахутаны будаўнічымі лясамі. Прычым дах з’явіўся тут зусім нядаўна дзякуючы неабыякавым да захавання гістарычных аб’ектаў беларусам і ўласніку, які выкупіў паўразбураны палац. Цяпер па дагаворы куплі-продажу на працягу некалькіх гадоў маёнтак, які перажыў рэвалюцыю і вайну, павінен значна змяніцца і стаць новай турыстычнай лакацыяй на беразе Прыпяці з рэстаранам, гасцініцай і музеем.
1/2
© Sputnik / Татьяна Федоренко
Дах палаца
2/2
© Sputnik / Татьяна Федоренко
Дах палаца
1/2
© Sputnik / Татьяна Федоренко
Дах палаца
2/2
© Sputnik / Татьяна Федоренко
Дах палаца
Палац Горватаў дастаўся новаму ўладальніку са зносам больш за 60% – дах аднаўлялі цалкам
"Асноўная задача цяпер – правесці будаўнічыя працы, якія дазволяць захаваць сам будынак і аўтэнтычныя элементы ўнутры. Дах ёсць, наступны этап – вокны, вырабленыя па індывідуальным праекце і максімальна набліжаныя да тых, што былі ў Горватаў", - кажа ўласнік палаца Пётр Кузняцоў.
Уласнік палаца Горватаў у Нароўлі Пётр Кузняцоў
© Sputnik / Татьяна Федоренко
Субяседнік дадае, што рэканструкцыі падвергнецца амаль усё – пачынаючы ад даху і заканчваючы цокальнымі паверхамі, у якіх падчас будаўнічых работ выявілі замураваны падземны ход на кухню і артэфакты, якія прэтэндуюць на сенсацыю.
"Сёння самы цікавы пакой у палацы – ванная, на сценах і падлозе якой захавалася метлахская плітка. Плітка такога ж тыпу ўпрыгожвала залы знакамітага Тытаніка і Кёльнскага сабора", - дзеліцца падрабязнасцямі арганізатар валанцёрскіх экскурсійных збораў у "Панскі дом" Аліна Цітавец.
Яна таксама дадала, што на адной са сцен ваннага пакоя панскага дома, дзе пліткі ўжо няма, захаваліся адбіткі. На іх выразна бачыцца зорка ў крузе – лагатып брэнда польскай кампаніі "Дзевульскі і Лянге" з горада Апочна. Другі завод па вытворчасці такой пліткі, са слоў Цітавец, знаходзіўся ў Данбасе ў горадзе Славянску і маркіраваўся літарай "С" унутры зоркі.
1/2
© Sputnik / Татьяна Федоренко
Метлахская плітка, знойдзеная ў ванным пакоі палаца ў Нароўлі
2/2
© Sputnik / Татьяна Федоренко
Падобная плітка ўпрыгожвала памяшканні легендарнага Тытаніка, а выраблялася ў Данбасе і Польшчы
1/2
© Sputnik / Татьяна Федоренко
Метлахская плітка, знойдзеная ў ванным пакоі палаца ў Нароўлі
2/2
© Sputnik / Татьяна Федоренко
Падобная плітка ўпрыгожвала памяшканні легендарнага Тытаніка, а выраблялася ў Данбасе і Польшчы
"Апошні ўладальнік маёнтка Эдвард Горват вельмі любіў прыняць ванну. Па ўспамінах, ён гадзінамі мог у ёй ляжаць і разглядаць столь з незвычайнай фрэскай. На ёй была намалявана рака Сцікс, па якой у пекла адпраўляліся душы грэшнікаў. Будучы мужчынам неардынарным, Эдвард папрасіў мастака адлюстраваць замест асоб грэшнікаў вобразы сваіх цётачак. З таго часу яны з ім не размаўлялі, ёсць такі факт", - прыводзіць падрабязнасці з жыцця пана Цітавец.
Кухня палаца, якую знайшлі выпадкова падчас будаўнічых прац. Уваход у яе быў замураваны
© Sputnik / Татьяна Федоренко
Гэта не адзіныя дзівацтвы апошняга ўладальніка палаца. Вядома, што Эдвард гадзінамі выбіраў сабе гальштук пад убор, а пасля вымушанага ад’езду ў Польшчу папрасіў прывезці туды палескіх жаб.
"Ён скардзіўся, што польскія жабы квакаюць не так, як нараўлянскія, і папрасіў прывезці яму палескіх, якія яму больш падабаліся. Вось такі быў неардынарны чалавек", - распавяла Цітавец.
Менавіта Эдвард, па здагадках даследчыкаў, задумаў самы грандыёзны рамонт палаца. Захаваліся фотаздымкі маёнтка, дзякуючы якім рэстаўратары зараз узнаўляюць яго аблічча. На іх захавана бальная зала з пальмамі і незвычайнай кладкай паркету. На другім паверсе арыгінальны пакой – сіні салон, столь якога адлюстроўвала неба з залатымі зоркамі і паўмесяцам.
Бальная зала палаца ў нашы дні
© Sputnik / Татьяна Федоренко
Палац у Нароўлі быў пабудаваны ў 1850 годзе першым яго гаспадаром – Даніэлем Горватам. У гэтым маёнтку жыло некалькі пакаленняў сям’і. Аднак Другая сусветная вайна і стыхія не пашкадавалі будынак XIX стагоддзя. Доўгі час сядзіба заставалася без гаспадара і толькі ў 2020 годзе яе выкупілі, і пачалася рэканструкцыя.
1/5
© Sputnik
2/5
© Sputnik
3/5
© Sputnik
4/5
© Sputnik
5/5
© Sputnik
1/5
© Sputnik
2/5
© Sputnik
3/5
© Sputnik
4/5
© Sputnik
5/5
© Sputnik
Куды падзелася ўсё багацце паноў, і ці знаходзілі падчас рэстаўрацыі скарб, пацікавіўся Sputnik у Цітавец.
"Па адной з версій, Эдвард, з’яжджаючы з Нароўлі падчас рэвалюцыі 1917 года, пагрузіў самыя каштоўныя рэчы на баржу. Ён не ведаў, вернецца ці не ў маёнтак, таму гэтая баржа плавала туды-сюды пакуль не наткнулася на карэнні і не затанула. Аднак кнігі з вялікай бібліятэкі Горватаў за савецкім часам вывезлі ў Ленінскую бібліятэку ў Маскве. Многае раскралі марадзёры, частка рэчаў згарэла падчас пажару ў Другой сусветнай вайне. Супніца, як мяркуецца, з палаца, знаходзіцца ў школьным музеі, а ў нашчадка садоўніка, які служыў пры Горватах, захавалася ваза, якую ён абяцаў перадаць у музей пасля рэканструкцыі. Пакуль скарб не знаходзілі", - падзялілася Цітавец.
У савецкі перыяд у будынку палаца працавала школа. Па ўспамінах вучняў, у пакоях яшчэ прысутнічала мэбля і ўнікальны роспіс
© Sputnik / Татьяна Федоренко
Прывіды палаца і містыка падзямелляў
Многія палацы ў Беларусі ахутаны тайнамі і легендамі, не выключэнне і палац Горватаў. Па адной з мясцовых легенд, па парку ходзіць белая панна Нароўлі – жонка першага ўладальніка сядзібы Іфігенія Горват.
Калі жонка гаспадара маёнтка Даніэля памерла, ён не змог яе годна пахаваць. Спачываць члены сям’і павінны былі на каталіцкіх могілках, але ў той перыяд яго размыла моцнай паводкай. Тады Даніэль Горват прыняў рашэнне пахаваць жонку прама ў парку, а крыху пазней папрасіў дазвол зрабіць капліцу і перапахаваць астанкі ў сямейным склепе.
Пазней і капліца была разбурана воднай стыхіяй, а астанкі першай гаспадыні палаца знесла ў Прыпяць. У мясцовых гэта выклікала неадназначную рэакцыю, і па Нароўлі папаўзлі чуткі аб постаці белай жанчыны, якая з’яўляецца ці то над Прыпяццю, ці то ў самім палацы і на яго тэрыторыі.
Палац Горватаў у Нароўлі
© Sputnik / Татьяна Федоренко
"Самі мы прывідаў не бачылі і не чулі нічога паранармальнага. Аднак некаторыя валанцёры казалі, што чулі жаночыя галасы. А яшчэ да палаца сталі прыходзіць коцікі, мясцовыя мяркуюць, што гэта душы памерлых панскіх сваякоў і саміх гаспадароў", - прызнаецца Цітавец.
Субяседніца таксама дадала, што да гэтага часу не знойдзены падземныя хады, якія вялі ад палаца да капліцы і да фабрыкі "Чырвоны мазыранін", якую заснавалі і якой валодалі Горваты. Па легендзе, адна з мясцовых жанчын патрапіла ў падзямелле і доўга там блукала.
Кот ля палаца Горватаў
© Sputnik / Татьяна Федоренко
"Хацелася б знайсці гэтыя падземныя лабірынты, каб яны перасталі быць міфам", - падсумавала Цітавец.
У 2025 годзе палац у Нароўлі адзначае сваё 175-годдзе. І гэта адзін з нямногіх аб'ектаў у Беларусі, які атрымлівае другое жыццё дзякуючы рэстаўрацыі калектывам энтузіястаў. За пяць гадоў рэканструкцыі ў палацы пабывала каля 1 000 валанцёраў і прыкладна 4 000 турыстаў.
Хочаце яшчэ больш актуальных і цікавых навін – падпісвайцеся на Telegram-канал Sputnik Беларусь, чытайце нас у Дзэн, а таксама сачыце за намі ў сацсетках "Одноклассники" і "ВКонтакте"
