МІНСК, 19 чэр — Sputnik. Чытачы і калегі-пісьменнікі прыйшлі ў аўторак да магілы Васіля Быкава на Усходніх могілках, каб памянуць аднаго з самых чытаных і шанаваных пісьменнікаў Беларусі.
Кошык з васількамі прынеслі да магілы Васіля Уладзіміравіча і прадстаўнікі пасольства Германіі ў Рэспубліцы Беларусь. 19 чэрвеня спаўняецца 94 гады з дня нараджэння Народнага пісьменніка, а праз некалькі дзён — 22 чэрвеня — споўніцца 15 гадоў з дня яго смерці.
Народны пісьменнік
Быкаў застаецца ў літаральным сэнсе народным — наўрад ці можна знайсці беларуса, які не ведаў бы яго імя ці не чытаў ягоных твораў, заявіў, выступаючы на імправізаваным мітынгу, старшыня Саюза беларускіх пісьменнікаў Барыс Пятровіч (Сачанка).
Пры гэтым ён падкрэсліў, што для ўшанавання памяці народнага пісьменніка робіцца недазваляльна мала.
"Мы ведаем, што да гэтага часу, колькi пра гэта ні казалі, няма ў беларускіх гарадах вуліц імя Васіля Быкава, няма помнікаў. Не выдадзены збор твораў, рэдка выдаюцца кнігі — шмат чаго няма. Тым не менш, памяць пра яго жыве", — заўважыў Пятровіч.
Прарок і сумленне
Прынеслі кветкі да помніка і падзяліліся ўспамінамі сябры і калегі Быкава. Паэт Уладзімір Някляеў прызнаўся, што глядзеў на шэры камень на магіле пісьменніка і думаў пра тое, як хутка ляціць час.
"Прайшло 15 гадоў. А здаецца, толькі ўчора хадзіў па марскім беразе ў Фінляндыі, выбіраў гэты камень", — распавёў Някляеў.
Ён казаў пра Быкава як пра прарока, але пры гэтым прызнаўся, што вельмі спадзяецца, што ў некаторых сваіх прадказаннях Быкаў мог і памыліцца. У канчатковым выніку, расце новае пакаленне са сваім разуменнем таго, што адбываецца.
Сябар і калега Быкава Сяргей Законнікаў сказаў, што яму сорамна перад Васілём Уладзіміравічам, але пры гэтым заклікаў не аперыраваць паняццямі калектыўнай адказнасці, а кожнаму пастарацца рабіць усё магчымае для Беларусі, аб якой марыў Быкаў.
З ім збольшага пагадзілася і загадчык навукова-экспазіцыйнага аддзела Дзяржаўнага музея гісторыі беларускай літаратуры Вольга Гулева.
"Усе мы пішам сваю старонку. І так будзе заўсёды — людзі будуць нараджацца і сыходзіць. Але мы разумеем, што ёсць асобы, якія вызначаюць прастору, час, нават эпоху. І вось ёсць эпоха Быкава — гэта тое, на чым выхоўваецца маладое пакаленне", — заўважыла яна.
Важныя звесткі
Быкаў — франтавік, пехацінец. Вядомы сваёй ваеннай прозай, якая прыкметна адрознівалася на фоне пераможных і патрыятычных гісторый савецкага часу.
Быкаў пісаў не столькі аб доблесці і подзвігах, колькі аб маральным выбары, які ўвесь час прыходзілася рабіць людзям ва ўмовах вайны. За гэты нестандартны для савецкага часу погляд на вайну Быкава часам крытыкавалі. Практычна ўсе буйныя творы Быкава савецкага перыяду ў той ці іншай меры цэнзураваліся, распавядаў у інтэрв'ю Sputnik даследчык творчасці пісьменніка Сяргей Шапран.
Быкаў, нягледзячы на шырокую чытацкую папулярнасьць, не быў блізкі ні да адной улады. У другой палове 1990-х з'ехаў з Беларусі, жыў у Фінляндыі, Германіі і Чэхіі ў рамках міжнароднай праграмы "Пісьменнік у выгнанні". На радзіму вярнуўся за месяц да смерці. "Васіль сыходзіў вельмі мужна і годна", — сказаў, калі Быкава не стала, яго сябар — пісьменнік Генадзь Бураўкін.
Васіль Быкаў памёр 22 чэрвеня 2003 года. Развітацца з ім прыйшлі дзесяткі тысяч людзей. Для часткі грамадства да гэтага часу застаецца непрымальным, што ў сталіцы няма ні помніка, ні вуліцы яго імя.
Старшыня Саюза пісьменнікаў Беларусі Мікалай Чаргінец на пачатку гэтага года ў чарговы раз распавёў аб прапанове Саюза назваць вуліцы ў Мінску ў гонар Быкава і Рыгора Барадуліна, а таксама ўсталяваць помнікі літаратарам. Але аб рэалізацыі гэтых праектаў па-ранейшаму нічога не вядома.