Маладыя парасткі Міжнароднага кінафестывалю "Лістапад" былі паказаны ў тыднёвым марафоне шчодра і разнастайна. У 200 сеансаў на пяці пляцоўках трапілі літаральна ўсе прадстаўнікі нашай краіны, хто на працягу года прыцягнуў да сябе ўвагу.
Гэта свабоднае пакаленне. Яны ўступілі ў жыццё і прафесію ў непадцэнзурны час. Яны не ведаюць ідэалагічных забаронаў. Ім дазваляецца тое, пра што старэйшыя маглі толькі марыць. Адкрыты вострыя тэмы, шырокі спектр сродкаў выразнасці. Праўда, грошай на тое, каб здымаць кіно, вельмі мала. Аднак сёння гэта можна рабіць амаль без грошай або за вельмі сціплы бюджэт. Было б жаданне.
Зусім хатняя радасць артыстаў тэатра імя Янкі Купалы - дзесяціхвілінны ігравы "Ягор" Рамана Падалякі або такі ж дзесяціхвілінны "Вахцёр" артыста Рускага тэатра імя Горкага Андрэя Крывецкага. Тут ёсць запамінальныя твары і жаданне выказаць свой час.
Наперадзе паравоза ішла ініцыятыва, а зусім не заданне, справаздачнасць за вучобу або прадзюсарскія амбіцыі. Рабяты здымалі кіно для сябе, а атрымалася і для нас з вамі. Кінатэатр "Беларусь" расшчодрыўся на два моладзевых альманахі, дзе былі, акрамя названых, чатыры дакументальныя і чатыры ігравыя "кароткія метры". Акрамя звычайных гледачоў, іх глядзелі прадстаўнікі здымачных груп, сябры і ўдзельнікі падзей. Залы былі поўныя на гэтым своеасаблівым кірмашы талентаў.
Журналісты звычайна пішуць пра фільмы асноўнага конкурсу, пра vip-персонаў, знакамітых гасцей з-за мяжы і членаў журы. Да знакамітасцяў будучага фотааб'ектывы не дацягваюцца, ды і ці варта гадаць, у каго творчы лёс складзецца, у каго няма. Асабняком стаяў "Крышталь" рэжысёра Дар'і Жук. Загадзя шырока разрэкламаваная паўтарыгадзінная стужка з'яўляўся на розных пляцоўках, у розныя дні і адназначна сведчыла, што беларуская дзяўчына, якая пажыла ў Амерыцы, мае вялікі творчы патэнцыял.
Больш крытычна успрымаўся зборнік дэбютных работ студэнтаў рэжысёра Івана Паўлава. Мастацкі кіраўнік праекта вызначыў ім цяжкую тэму: "Вайна. Застацца чалавекам". Усе ўдзельнікі альманаха, створанага з дапамогай студыі "Беларусьфільм", прызнаваліся, што дрэнна разабраліся ў тэме. Натуральна, у сілу маладосці яны ведаюць вайну па кнігах і апавяданнях і не змаглі знайсці ключ, які б выявіў гэты матэрыял.
Ім вельмі дапамаглі вопытныя артысты мінскіх тэатраў, якія прымералі на сябе маленечкія ролі і змаглі дапамагчы пачаткоўцам рэжысёрам. Асабліва добра гэта атрымалася ў навэлах Мітрыя Сямёнава-Алейнікава "Франка" і Ігара Васільева "Фота на памяць". Вядомыя акцёры Зінаіда Зубкова, Аляксандр Парфяновіч, Аляксандр Брухацкі, Барыс Барысёнак, Вераніка Пляшкевіч, Ігар Дзянісаў, Георгій Маляўскі сумленна і ўмела дапамагалі рэжысёрам зрабіць ваенныя гісторыі пераканаўчымі, пэўнымі. Зрэшты, пазбегнуць фальшы ў многіх кадрах не атрымалася. Думаю, што ў значнай ступені быў вінаваты драматычны матэрыял. Магчыма, калі б далі моладзі выбраць сваю тэму, вынік мог быць лепшым.
Гэта і адбылося ў альманаху дакументалістаў. Невялікія гісторыі чатырох рэжысёраў ішлі па нарастаючай. "Ціхая вуліца" Аляксандры Маркавай добрая па тэме - незаконны знос прыватных дамоў без тлумачэнняў. Прыхільнасць дзяцей да прыроды і жывёлаў. Прыхільнасць дарослых да зямлі. Усё гэта можна разбурыць ў адзін момант. Недахоп фільма - няма адбору матэрыялу. Шмат лішніх дэталяў.
Сяміхвіліннае інтэрв'ю "Нежаніх" Алёна Ясінская ўмела падала як праблему маладых несамастойных мужчын.
Фільм Кірыла Уласенкі "Дай мне знак" патрыятычны і сацыяльны. Ён распавядае пра пошукава-выратавальны атрад "Анёл". Людзі аб'ядноўваюцца вакол ідэі, свядома і добраахвотна, па ўласным перакананні. Аб'ядноўваюцца, каб шукаць зніклых, якія заблукалі ў лесе. Разгубленых з-за хваробы. Шукаюць і знаходзяць. Мабыць, тут была вельмі няпростая праца рэжысёра, якому даводзілася арганізоўваць здымкі ў складаных умовах, выклікаць людзей на шчырасць.
Чацвёрты фільм дакументальнага альманаха амаль ігравы. Яго зрабіла Алена Цагельская пра беларускага мастака, які малюе музычныя карціны. Ён называецца "Аляксандр Забаўчык. Мой джаз". Тут яркая арыгінальная палітра мастака і выдатнае музычнае суправаджэнне выкананы як імправізацыя. Мова фільма - мова музыкі. У ім шмат назіранняў і разважанняў філасофскага характару. Вельмі спелая ўражлівая праца маладога рэжысёра.
Цяжка даць аб пракатным лёсе ўсіх вышэйназваных фільмаў. Ці будуць яны цікавыя шараговым гледачам? Ясна адно - маладыя імкнуцца асэнсаваць свой час без павучальнасці. Рэжысёры самі знайшлі тэмы і герояў. Ёсць надзея, што далей іх чакае не кароткі, а поўнаметражны кінематаграфічны метр.