Маліны для малімоніка: гатуем смачныя і карысныя стравы з салодкай ягады

Маліны – адна з самых любімых за далікатны смак ягад. Цяжка пералічыць назвы салодкіх страў з малін. Яе сушаць, вараць варэнні, джэмы, жэле, спажываюць свежай, робяць наліўкі, сіропы, канфецюры. У старажытнасці маліны называлі рубінавай ягадай, а ў народзе склалі нямала прымавак, дзе яны заўсёды звязаны з чымсьці прыемным.

Так, пра маладую, прыгожую, зграбную дзяўчыну кажуць: "дзеўка як маліна" або "тонкая як быліначка, жаркая як маліначка", "губкі як малінкі";

— пра пахучае сена добрай якасці: "сена як маліна";

— пра хуткае і прыемнае знішчэнне чаго-небудзь: "зглынуць, як малінку";

— пра радасную і прыемную згоду на нейкую прапанову, справу: "ухапіцца, як за малінку".

Беларусь — лясная краіна. Лес — бацька для беларуса, які заўсёды ставіўся да яго з вялікай пашанай. Напрыклад, існавала традыцыя: калі адпраўляешся ў лес, апранаць чыстае, не браць ягад і грыбоў больш, чым патрэбна. Падлеткам не раз даводзілася збіраць маліны ў лесе. Часам буйныя сакавітыя ягады пад няспынны камарыны звон можна было здабыць толькі ў густых крапіўных зарасніках. У малін і крапівы даўняе сяброўства.

Што ж, справядліва.

Растуць маліны звычайна на сонечных высеках у лесе і любяць, каб іх вытоптвалі пры збіранні. Чаму? Гэта стымулюе расліну пускаць маладыя парасткі, на якіх на другі год утвараюцца ягады.

Масавая нарыхтоўка лясных малін адбываецца менавіта ў ліпені. Калісьці збіраць іх жанчыны з дзецьмі выпраўляліся вялікай гурбой. Знайшоўшы добры, ягадны куст, абіралі яго моўчкі, каб не прывабліваць канкурэнтаў. Крычаць, моцна размаўляць у лесе ўвогуле было дрэнным тонам. Пра парушальнікаў гэтага правіла казалі: "Крычыць, як дурны ў малінах". Дазвалялася толькі час ад часу перагуквацца, каб не заблудзіць у вялікім лесе. І яшчэ, едучы ў маліны, абавязкова бралі з сабой аднаго дарослага мужчыну. Навошта? Ды каб не баяцца медзвядзя, які таксама вялікі аматар паласавацца гэтай ягадай. Звер хоць і ўцякае, заўважыўшы чалавека, але жанчынам было смялей, калі на ўсялякі выпадак мелі абаронцу.

Негледзячы на тое, што лясныя маліны больш карысныя і салодкія, гэты ягадны кустарнік ужо шмат стагоддзяў уведзены ў культуру. У афіцыйнай і народнай медыцыне расліну выкарыстоўваюць цалкам. У справу ідуць спелыя ягады, кветкі, лісце, сцябло, карэнне і маладыя парасткі.

У народнай медыцыне сіропам з малін лячылі болі ў страўніку, прымалі для паляпшэння работы сэрца, як апетытны сродак. Варэнне, настойкі, сухія ягады давалі хворым у час прастуды. Гарбата з малінніку — добры патагонны сродак пры запаленчых працэсах. Адварам з кветак у народзе лечаць гемарой, кан'юнкцівіты, рожу, як прымочкі ўжываюць пры запаленчых кожных захворваннях. Асабліва станоўча дзейнічае на абменныя працэсы настой пладоў, а таксама кветак маліны. Іх п'юць пры атэрасклерозе, цукровым дыябеце, падагры, ажырэнні, малакроўі, неўрозах, галаўной болі, алкагалізме, наркаманіі. Настоем кветак і лісця лечаць скураныя захворванні, алергічныя высыпанні, экзэму, адзёр, малярыю. Настой з кветак малін дапаможа ў якасці прымочак і пры рэўматычных болях, гематомах, і калі ўкусіла змяя.

2 ст. лыжкі сухіх кветак заліваюць 1 шклянкай кіпятку, настойваюць 1 гадзіну. Працэджваюць, ужываюць па 1 ст. лыжцы 3 разы ў дзень.

Збіраюць аднагадовае сцябло малін, крышаць на кавалкі 4-5 см. 50 г сыравіны заліваюць 1 л кіпеню, вараць 10 хвілін.

П'юць пры прастудах з мёдам або ягадай малін. Прымаюць як патагонную гарбату. Карысны ў сістэматычным харчаванні ў зоне радыёнукліднага забруджвання.

Сугучна малінам у беларускай мове слова малімонікі, што азначае салодкія, лёгкія стравы, якія звычайна гатуюць для дзяцей. Гурманаў, аматараў да далікатэсаў называлі малімонікамі.

Прапаную прыгатаваць жэле з ягад малін, якое прыйдзецца да спадобы любому малімоніку.

2 кг спелай маліны, 2,5 л вады, на 1 л прафільтраванага адвару 1 кг цукру

Падрыхтаваныя ягады малін заліць вадой, давесці да кіпення, паварыць 15 хвілін. Адвар зліць, працадзіць, дадаць цукар і, мяшаючы, зварыць да гатовасці. Гарачае жэле разліць па шкляных слоіках.

2 л адвару з ягад малін і чырвоных парэчак, 1,5 кг цукру.

Ягады малін і парэчак (пароўну) прамыць, выдаліць пладаножкі, пакласці ў каструлю, заліць вадой і варыць да той пары, пакуль парэчкі не пусцяць сок. Атрыманую масу адкінуць на сіта ці марлю, даць адвару сцячы і адстаяцца. Затым асцярожна зліць яго. Адмерыць патрэбную колькасць і выварыць на 50 працэнтаў, здымаючы пенку, дадаць цукар, перамяшаць і варыць да гатоўнасці.

Смачна есці і нарыхтоўваць маліны! Памятайце, што сцяблінкі можна нарыхтоўваць працяглы час, а карэнне выкопваюць увосені. Да сустрэч!