МІНСК, 9 чэр – Sputnik, Марыя Навуменка. Міністэрства фінансаў Расіі прыняло рашэнне адмовіцца ад долара ў структуры Фонду нацыянальнага дабрабыту (ФНД). На працягу месяца ўсе актывы ФНД у доларах (доля якіх сёння складае 35%) будуць пераразмеркаваны паміж еўра, юанем і золатам.
Мэта - аслабіць залежнасць эканомікі ад амерыканскай валюты і мінімізаваць страты ад санкцый ЗША супраць банкаўскага сектара шляхам абмежавання доларавых аперацый.
Як дадзенае рашэнне адаб'ецца на краінах Еўразійскага эканамічнага саюза, а таксама ці змогуць члены ЕАЭС адысці ад долара і засцерагчы свае эканомікі ад заходніх санкцый - Sputnik даведаўся ў дырэктара Інстытута сацыяльна-эканамічных даследаванняў, доктара эканамічных навук Аляксея Зубца.
Калектыўны адказ
Структура ФНД такая, што Фонд фарміруецца за кошт дадатковых даходаў федэральнага бюджэту ад продажу прадуктаў нафтагазавага комплексу і даходаў ад кіравання ўласнымі сродкамі. Па дадзеных расійскага Цэнтрабанка, па стане на першага траўня гэтага года аб'ём ФНД складаў $185,87 млрд.
Пра рашэнне выключыць амерыканскую валюту з ФНД паведаміў міністр фінансаў Расіі Антон Сілуанаў. Цяпер доля доларавых актываў у ім складае 35% (прыблізна $65 млрд). Аднак ужо праз месяц доля долара ў актывах Фонду будзе раўняцца нулю.
"Сёння ў нас па структуры каля 35% укладанняў ФНД у долары і 35% - у еўра. Цяпер трэба будзе цалкам выйсці з доларавых актываў", - заявіў кіраўнік Мінфіна.
Па словах старшыні Падліковай палаты Аляксея Кудрына, мера засцярогі вымушаная - з-за магчымых санкцый і боязі, што транзакцыі ў амерыканскай валюце будуць абцяжараны.
Цяпер пад амерыканскімі санкцыямі знаходзяцца дзве краіны ЕАЭС - Расія і Беларусь. Па словах намесніка кіраўніка МЗС РФ Аляксандра Панкіна, у Саюзе цяпер прапрацоўваецца кансалідаваны адказ на недружалюбныя санкцыйныя дзеянні Захаду.
"Краіны Саюза знаходзяцца ў гандлёвых стасунках з Расіяй. І калі Масква будзе адмаўляцца ад долара, адпаведна, доля амерыканскай валюты ў міжнародных разліках унутры ЕАЭС таксама будзе падаць", - разважае дырэктар Інстытута сацыяльна-эканамічных даследаванняў, доктар эканамічных навук Аляксей Зубец.
Аднак, нягледзячы на тое, што ФНД адмаўляецца ад доларавых актываў, сёння нельга казаць пра тое, што адбываецца татальная дэдоларызацыя, лічыць эксперт.
"Укладанняў у доларавыя каштоўныя паперы па-ранейшаму будзе шмат. Ёсць прыватны бізнес, які мае права інвеставаць куды ён хоча і які трымае вялікую частку актываў за мяжой. Таксама ёсць насельніцтва, якое па-ранейшаму скупляе долары. Асабліва ў 2020-2021 гадах у нас адбыўся ўсплёск цікавасці да замежных валют", - распавёў Аляксей Зубец.
Па дадзеных Цэнтрабанка, толькі за лістапад - снежань 2020 года аб'ём канвертацыі склаў $4,7 млрд. Гэта больш, чым у іншыя месяцы мінулага года, а таксама больш, чым у лістападзе-снежні перадкрызіснага 2019 года.
Юань ці залаты рубель
З пункту гледжання міжнародных эканамічных адносін зручнасць вядзення трансгранічных гандлёвых аперацый у доларах прыкметна пераўзыходзіць вядзенне аперацый у кітайскай валюце, адзначае суразмоўца Sputnik.
"Доларавыя аперацыі танней, механізмы ажыццяўлення такіх аперацый адпрацаваны. Нездарма амерыканская валюта кантралюе 2/3 міжнародных аперацый. Не таму што ўсе так любяць долар, а таму што так проста танней і зручней. Юань пакуль не можа даць такіх жа спрыяльных умоў, калі мы не кажам пра гандаль выключна з Кітаем", - распавёў Аляксей Зубец.
У той жа час, паводле яго слоў, ёсць відавочныя аргументы на карысць адмовы ад долара. Сярод іх - пазбяганне санкцый і магчымых рызык інфляцыі па долары.
"Запампоўванне долараў у амерыканскую эканоміку непазбежна выкліча інфляцыю, а гэта значыць, што нам тэрмінова трэба скідаць такую валюту з рук, каб ад гэтай самай інфляцыі не пацярпець. Апроч секцыйнага антуражу адмова ад долара мае эканамічную карысць, паколькі гэта адмова ад актыву, які рызыкуе рэзка патаннець у бліжэйшы час", - адзначае Аляксей Зубец.
Што тычыцца пераходу на разлікі ў нацыянальных валютах ЕАЭС, такія шансы ёсць толькі ў аддаленай перспектыве, калі будзе створана такая ж зручная плацёжная сістэма, як у заходніх суседзяў, мяркуе кіраўнік Інстытута сацыяльна-эканамічных даследаванняў.
"У бліжэйшыя 20 гадоў такой магчымасці не прадбачыцца. Нават Беларусь, якая ўваходзіць з Расіяй у Саюзную дзяржаву, у сапраўдны момант адмаўляецца ад расійскага рубля як ад другой валюты. Што казаць пра Казахстан, Арменію і іншыя дзяржавы?" - разважае эксперт.
Паводле яго слоў, сёння любая краіна стараецца захаваць уласную нацыянальную валюту - тое, што забяспечвае ёй свабоду манеўру і дадатковую абарону ад якіх-небудзь шокаў, суверэнітэт і ўпраўленне ўласнай эканомікай. Тым больш, што расійскі рубель пакуль не паказаў сваіх абсалютна відавочных пераваг.
"Асноўныя ўласцівасці рубля як валюты адзінай еўразійскай эканамічнай прасторы - гэта яго ўстойлівасць і зручнасць разлікаў у гэтай валюце. На жаль, рубель пакуль схільны да сур'ёзных ваганняў. Да таго ж, адсутнічае міжнародная сістэма разлікаў у рублях, якая дазволіла б розным бакам выкарыстоўваць рубель для разлікаў паміж сабой. Такім чынам, паводле ацэнак Фінансавага ўніверсітэта пры ўрадзе РФ, на еўразійскай эканамічнай прасторы па-ранейшаму будуць хадзіць адначасова мясцовыя лакальныя валюты, долар, еўра і рубель", - удакладніў суразмоўца Sputnik.
Гаворачы аб магчымасці стварэння адзінай валюты ў ЕАЭС, эксперт мяркуе, што гэта будзе не валюта адной з краін-удзельніц Саюза, а нешта новае, напрыклад, "нейкі новы залаты рубель, які прымаўся б усімі, меў канкрэтны прадказальны кошт, прывязаны да кошту долара".
"Такая міжнародная валюта цалкам магла б замяніць долар або рубель на прасторы ЕАЭС. Аднак пакуль ёсць толькі здагадкі, як пабудаваць міжнародную валюту на падставе золата, але да практычнай рэалізацыі яшчэ вельмі далёка", - рэзюміраваў Аляксей Зубец.
Чытайце таксама: