Чым Цэнтральнай Азіі пагражае ўзяцце Панджшэра?

МІНСК, 7 вер – Sputnik. Прадстаўнік руху "Талібан"* Забіхулла Муджахід 6 верасня заявіў, што адзіны раён Афганістана, які супраціўляўся кантролю талібаў - Панджшэр, - узяты. Паўстанцы ж пад кіраўніцтвам Ахмада Масуда, якія называюць сябе Фронтам нацыянальнага супраціўлення Афганістана, сцвярджаюць, што барацьба працягваецца.

Што ж адбываецца ў Панджшэрскай цясніне на самай справе? Якім крыніцам можна верыць? Як будзе развівацца ваенная сітуацыя ў цясніне ў бліжэйшы час і чым яна пагражае краінам Цэнтральнай Азіі і Еўропы? Пра гэта ў інтэрв'ю на YouTube-канале "Sputnik на русском" расказвае ваенны эксперт Аляксей Леанкоў.

Муджахід і Масуд заяўляюць абсалютна супрацьлеглыя рэчы, пацвердзіць або абвергнуць якія пакуль немагчыма. Па словах Аляксея Леанкова, ні адзін з бакоў цяпер не прызнаецца ў страты кантролю.

У рэальнасці захапіць Панджшэрскую цясніну нялёгка з-за яе геаграфічнага становішча, лічыць Леанкоў.

"Там мноства адгалінаванняў, адкуль можна да бясконцасці весці ўзброеную барацьбу - пры ўмове, што ў вас дастаткова боепрыпасаў і людскіх рэсурсаў. А адсачыць усе казіныя сцежкі, па якіх забеспячэнне будзе адбывацца, складана", - тлумачыць эксперт.

Леанкоў нагадвае: "Талібан" спрабуе захапіць Панджшэрскую цясніну другі раз, і гэты факт можа матываваць байцоў арганізацыі, бо яны хочуць узяць рэванш.

"Гэта ўзяцце для "Талібана" знакава і важна, таму што Панджшэр з'яўляецца сцягам непакорнасці", - кажа ён і дадае, што сусветная грамадскасць назірае за падзеямі, што разгортваюцца, але не ўмешваецца ў іх.

"Талібан" так і застаецца тэрарыстычнай арганізацыяй, афіцыйна ніхто адносіны да яго не змяніў - ні ААН, ні краіны Захаду, ні Расія. Да таго ж, нягледзячы на ​​тое, што талібы абвясцілі амністыю, расправа над сапернікамі ідзе - нейкія кадры трапляюць у сетку. Атрымліваецца, справы "Талібана" разыходзяцца са словамі, і краіны, якія мяжуюць з Афганістанам, займаюць асцярожную пазіцыю", - упэўнены Леанкоў.

Перспектывы Афганістана ўскладняюцца яшчэ і тым, што эканомікі самой па сабе ў краіне няма, падкрэслівае эксперт.

"Нават калі талібы заблакіруюць Панджшэр, мясцовыя жылі там стагоддзямі, знойдуць, чым прахарчавацца, як выжыць. Складана будзе толькі тым, хто паспрабуе зайсці, не ведаючы асаблівасці даліны. У іх узнікнуць праблемы з харчаваннем", - тлумачыць ён.

Зрэшты, праблемы з харчаваннем рызыкуюць стаць агульнаафганскай праблемай, кажа Леанкоў.

"Амерыканцы, калі сыходзілі, заблакіравалі ўсе фінансавыя рахункі, якімі карыстаўся ўрад Гані. "Талібану" яны недаступныя. А краіна жыла за кошт завозу харчавання, узбраення і гаруча-змазачных матэрыялаў. Гэта значыць, тая тэхніка, на якой талібы ездзяць, стане. І хто завязе ім нафтапрадукты? Я аб звычайных прадуктах не кажу", - адзначае эксперт.

Леанкоў задаецца пытаннем: як краіна пракорміць 37 мільёнаў чалавек, улічваючы, што сродкі заробку ў талібаў зніклі з сыходам ЗША з тэрыторыі Афганістана.

"Дзякуючы транзіту праз сваю тэрыторыю талібы атрымлівалі грошы ад амерыканцаў - да $2 мільярдаў у год. А зараз гэтыя крыніцы зніклі", - разважае ён.

Адзіны варыянт, які застаецца талібам у бліжэйшы час, - перапрадаць цяжкае ўзбраенне, пакінутае ў краіне амерыканскімі вайскоўцамі. Аднак тады "Талібан" чакае цэлая лагістычная аперацыя, бо дастаўка танка, напрыклад, у Йемен або Лівію патрабуе выдаткаў.

А вось пакінутыя амерыканцамі ПЗРК (пераносныя зенітныя ракетныя комплексы) талібы, хутчэй за ўсё, прадаваць не будуць, і гэты від узбраення ўяўляе для сусветнай супольнасці найбольшую небяспеку, мяркуе Леанкоў.

Магчыма, таму Еўропа і ЗША дыстанцыяваліся ад Афганістана, вывезлі з краіны ўсіх паслоў. Што тычыцца мяжуючых з Афганістанам дзяржаў, яны не разумеюць, што дасць ім патэнцыйнае супрацоўніцтва з талібамі.

"Што "Талібан"* можа даць краінам? Прамысловай вытворчасці там няма. Радовішчы сустракаюцца, але яны настолькі дробныя, што не ўяўляюць цікавасці. Ды і з кім супрацоўнічаць? А раптам талібы не ўтрымаюцца ва ўладзе? Раптам прыйдзе "Аль-Каіда"*? Па вопыце Сірыі мы ўсе ведаем: размаўляць з тэрарыстамі нельга", - кажа Леанкоў.

Не менш спрэчныя заявы "Талібана" аб стварэнні інклюзіўнага ўрада, мяркуе Леанкоў.

"Ні адной эканамічнай праграмы, ні адной праграмы палітычнага ладу - адны лозунгі. Калі ж мы гаворым пра інклюзіўны ўрад, у ім павінны быць прадстаўнікі ўсіх этнічных груп, якія пражываюць на тэрыторыі Афганістана", - пералічвае эксперт.

На думку Леанкова, у склад інклюзіўнага ўрада павінны ўвайсці прадстаўнікі пуштунаў, хазарыйцаў, таджыкаў, узбекаў, а таксама члены мясцовых турэцкіх абшчын.

"Але не чуваць, каб яны атрымалі запрашэнне. Атрымліваецца, талібы аднаасобна ўзялі ўладу ў краіне, фарміруюць урад па сваім меркаванні. Тады яны не ўлічваюць інтарэсаў астатніх жыхароў Афганістана, а значыць, гэта не інклюзіўны ўрад - гэта рэжым", - кажа Леанкоў.

Міжнародная супольнасць не давярае "Талібану"*, нават нягледзячы на ​​выступленне талібаў у ААН, таму што расце колькасць людзей, якія жадаюць пакінуць краіну, лічыць суразмоўца агенцтва.

"Паводле ацэнак ААН, бегчы зараз гатовы 500 тысяч чалавек. Людзі ж бягуць не ад добрага жыцця. Таму яны на месцах паказваюць сітуацыю лепш, чым прапаганда талібаў", - заявіў ваенны эксперт.

Цалкам інтэрв'ю Аляксея Леанкова глядзіце на YouTube-канале "Sputnik на рускай".