Ці можна змыць грахі ў палонцы: протаіерэй Шымбалёў аб свяце Вадохрышча

Намеснік старшыні Сінадальнага інфармацыйнага аддзела БПЦ, протаіерэй Аляксандр Шымбалёў распавёў карэспандэнту Sputnik Вользе Дземянчук аб гісторыі свята Вадохрышча Гасподняга, гаючай сіле вадохрышчанскай вады, а таксама аб тым, ці дапаможа купанне ў ледзяной палонцы змыць з сябе грахі.

Свяшчэннік расказвае, што пачатак святкавання Хрышчэння Гасподняга або інакш Богаяўлення адносіцца да часоў святых апосталаў. Аб Хрышчэнні Госпада Ісуса Хрыста апавядаюць усе чатыры евангеліста (Мф.3; Мк.1; Лк.3; Ін.1). У пятнаццаты год праўлення кесара Тыверыя ў Рыме, калі Понцій Пілат начальнічаў у Іудзеі, прарок Іаан – сын Захарыя і Елісаветы, сваячкі Прасвятой Дзевы Марыі, падпарадкоўваючыся Божаму наказу, выступіў з пропаведдзю пакаяння.

Да таго часу ён жыў у пустыні і вёў строгае падзвіжніцкае жыццё. Іаан абвяшчаў народу аб хуткім прышэсці Збавіцеля свету і прапаведаваў хрышчэнне пакаяння для атрымання ад Бога даравання грахоў. "Пакайцеся!" - казаў ён, - бо наблізілася Царства Нябеснае". Да прарока Іаана прыходзілі жыхары Іудэі і іншых месцаў і хрысціліся ў рацэ Іардан, прызнаючы свае грахі.

Ісус сказаў яму ў адказ, што неабходна выканаць указанне Божае. І хрысціўся Ісус ад Іаана ў Іардане. "І калі выходзіў з вады, адразу ўбачыў Іаан расчыненыя нябёсы і Духа, як голуба, сыходзячага на Яго. І голас быў з нябёс: Ты Сын Мой умілаваны, у Якім Маё ўпадабанне (Мк.1, 10, 11)", - тлумачыць Аляксандр Шымбалёў.

У кнізе Быцця апісана стварэнне свету і там сказана, што Бог творыць свет: "Зямля была нябачная і пустая, і цемра над безданню, і Дух Божы насіўся над вадою" (Быц. 1:2). З гэтай першароднай вады і паходзіць далейшае тварэнне свету, з яе паходзіць жыццё. Сёння навука таксама пацвярджае найважную ролю вады для любой жывой істоты.

Вада – неабходнае для жыцця рэчыва, якое ўспрымалася так яшчэ ў старажытных народаў. Калі мы здзяйсняем Таінства Хрышчэння, то асвячаем ваду і хрысцім у гэтай святой вадзе. У гэты момант мы сімвалічна паўтараем працэс Тварэння ў след за Богам і аднаўляем існасць чалавечую праз апусканне ў ваду, на якую заклікаем Дар Божы Святога Духа.

Вадохрышча Госпада Ісуса Хрыста – гэта Вадохрышча ў пакаянне ў водах Іардана. Падобныя абрады існавалі ў старажытных народаў, якія зваліся "прысвячэннем" у містэрыю ці язычніцкім багам. Праз апусканне ў ваду, да прыкладу, раб прысвячаўся рабаўладальніку.

Прарок Іаан у водах Іардана праводзіць гэты абрад як ачышчэнне. Аднак, калі мы ўспомнім старазапаветную гісторыю, то ўбачым, што і ў тыя часы было вельмі шмат ачышчальных водных абрадаў ад грахоў і рытуальнай нечыстаты. У старажытнасці, перад уваходам у свяцілішча, неабходна было здзейсніць абмыванне. Вернік іудзей пасля ўсякага апаганення павінен быў здзейсніць воднае абмыванне – "мікву". Калі ж язычнікі жадалі далучыцца да старазапаветнай Царквы, то над імі здзяйснялі водныя апусканні, якія з'яўляліся шляхам уваходжання ў Царкву – праз абмыццё брыдоты ідалапаклонства.

Святыя Айцы кажуць пра незлічонае мноства людскіх грахоў, змытых у Іарданскіх глыбінях, да Вадохрышча Гасподняга. І вось, хрысціўшыся Сам, Збавіцель прымае гэты грэх свету на Сябе, ачышчае воды Іардана ад грахоў іншых людзей.

Таму і сёння да вадохрышчанскай вады мы ставімся як да ачышчальнага сродку. У свята Богаяўлення мы чытаем малітву і просім Госпада прыйсці на гэтую ваду, ачысціць, дабраславіць і асвяціць яе. У малітвах на Богаяўленне мы ўспамінаем і стварэнне Свету, і Хрышчэнне Госпада, заклікаем Боскую Ласку і просім, каб кожны, хто акрапляецца гэтай вадой, асвячаўся і ацаляўся.

Вада, асвечаная на Богаяўленне ў храме, - гэта вялікая святыня, якая валодае асаблівымі ўласцівасцямі. І ў першую чаргу, духоўнымі, таму што ў малітве на асвячэнні вады мы просім, каб усім, хто п’е гэтую ваду і акрапляецца ёю, Гасподзь дараваў "асвячэнне, здароўе, ачышчэнне і благаслаўленне".

У праваслаўнай традыцыі вада асвячаецца двойчы – у Вадохрышчанскую Куццю і непасрэдна на само Вадохрышча. Абодва разы здзяйсняецца аднолькавы чын асвячэння, таму няма ніякай розніцы паміж вадой, асвечанай напярэдадні і ў самы дзень свята.

Раней, адразу пасля свята Вадохрышча, свяшчэннік абыходзіў усе дамы і акрапляў іх святой вадой. Трэба заўважыць, што гэтая традыцыя захоўваецца ў некаторых набожных вёсках і да гэтага часу, і людзі з нецярпеннем і радасцю чакаюць гэтага ачышчальнага і асвячаючага дзейства.

Людзі п’юць вадохрышчанскую ваду нашча. Рабіць гэта трэба з глыбокай пашанай, з верай і малітвай. Неабавязкова набіраць на Вадохрышча шмат вады – дастаткова і невялікай яе колькасці, таму што малая частка вады асвячае вялікую.

Сапраўды, на свята Вадохрышча Гасподняга існуе традыцыя апускання ў ваду. Купанне тым часам у палонцы – гэта ўсяго толькі асаблівасці нашага клімату, таму што рэдка бывае, калі ў гэты перыяд вада не скаваная лёдам. На Святой Зямлі ў студзені тэмпература паднімаецца да +15 градусаў.

Аднак, з пункту гледжання Праваслаўнай Царквы, - прытрымліванне гэтай традыцыі зусім неабавязкова – няма такіх царкоўных прадпісанняў.

І, вядома, з купаннем у ледзяной вадзе на Вадохрышча ніяк не звязана адпушчэнне грахоў, таму што гэта можа адбывацца толькі ў Таінстве споведзі”, - заключае намеснік старшыні Сінадальнага інфармацыйнага аддзела БПЦ.