Мітрапаліт Мінскі і Заслаўскі Веніямін, Патрыяршы Экзарх усяе Беларусі расказаў карэспандэнту Sputnik Вользе Дземянчук аб глыбіні духоўнага напаўнення свята Вялікадня, а таксама аб тым, як правільна падрыхтавацца да сустрэчы гэтага Вялікага дня вернікам.
- Уладыка, у чым заключаецца патаемны сэнс вялікага хрысціянскага свята - Вялікадня?
- Гэтае свята кажа нам пра вялікую любоў Бога да чалавечага роду, якая сведчыць Яго пакуты на Крыжы і прыносіць радасць усяму чалавецтву. Гэта галоўны складнік свята, які разам з тым нараджае і многія іншыя думкі, пачуцці і перажыванні, але аснова свята заключаецца ў тым, што Хрыстос дзеля ўсіх нас здзяйсняе такую вялікую справу – адкупленне, адраджэнне і выратаванне ўсяго роду чалавечага, дзякуючы сваім пакутам і ўваскрэсенню.
- У сваіх працах свяціцель Рыгор Палама кажа нам аб тым, што Вялікдзень азначае сабой абнаўленне і ажыўленне чалавечай натуры, узнаўлення і вяртанні да жыцця першага Адама. Наколькі, на ваш погляд, сёння чалавецтва змагло наблізіцца да гэтага стану?
- Мы далёкія ад таго ідэалу, да якога павінны і імкнуцца, і ад таго, пра што гаворыць свяціцель Рыгор Палама, але разам з тым ёсць такія людзі, якія, знаходзяцца не навідавоку, аднак, дзякуючы ім стаіць гэты бачны свет.
Трэба сказаць, што ў старажытнай іканаграфіі ў храмах часта адлюстроўваліся першы Адам і Адам новы - Хрыстос. Прычым, першы Адам быў намаляваны змешчаным або выганяемым з райскага саду, а новы Адам - на Крыжы або ў труне. Такім чынам праводзіцца паралель, як адбываецца аднаўленне заняпалай выявы чалавечага, з якімі велізарнымі працамі, вышэй чалавечых сіл, абнаўляецца ўвесь род чалавечы.
- Пры падрыхтоўцы да свята многія прыхаджане надаюць большую ўвагу знешняму боку - уборцы жылля і падрыхтоўцы святочнай ежы, чым духоўнай. Як выканаць баланс у гэтым пытанні?
- Так, і без гэтага таксама не абысціся, таму што ўсё павінна нагадваць нам аб свяце. І, вядома, знешні бок таксама адыгрывае немалаважную ролю - бо, калі храмы ўпрыгожваюцца да свята, то ствараецца асаблівы, радасны настрой, але пры гэтым важна не выпускаць з-пад увагі галоўнае. Калі мы будзем уважлівыя да таго, што і як мы робім, тое ўсё расставіцца ў адпаведнасці са сваёй значнасцю.
Акрамя таго, вельмі важна, каб у заключныя дні Страснога тыдня, перад святам Вялікадня, мы праводзілі ў разважаннях аб тым, што ў гэты час, дзве тысячы гадоў таму, незадоўга да Сваёй смерці, рабіў Хрыстос, а таксама аб тым, што рабілі Яго вучні, Яго Прачыстая Маці і жонкі - міраносіцы, калі Ён быў пакладзены ў труну.
І вось у такім разважанні мы можам і справамі займацца, але ўсё гэта будзе мець асаблівае духоўнае напаўненне і ствараць адпаведны настрой у падрыхтоўцы да свята. Бо не толькі вонкавы бок падрыхтоўвае нас да свята - не толькі наведванне богаслужэння, але і тое, як мы праводзім свой час на працягу дня - якімі думкамі і перажываннямі заняты наш розум і сэрца.
- Ці можна чалавеку прыходзіць у храм, калі ён не пасціўся?
- Не толькі можна, але і трэба. У Слове свяціцеля Іаана Залатавуста, якое гучыць на ранішняй велікоднай службе, гучыць заклік аб тым, што павінны прыйсці ўсё, узрадавацца і атрымаць асалоду ад духоўнай трапезы, якую нарыхтоўвае Бог для ўсяго чалавецтва. Святы заклікае ўсіх, хто спасціг і не спасціг, прыйсці і ўзрадавацца за Госпада. Вядома, вельмі важна для кожнага чалавека перажыць гэтую вялікую велікодную радасць з першых гадзін і хвілін менавіта ў храме, удзельнічаючы ў богаслужэнні, бо так перадаецца ўся паўната свята. Таму не трэба ўпускаць гэты важны момант, месца ўсім хопіць - вельмі многія людзі знаходзяцца звонку храма, на вуліцы, і калі там праходзіць Хрэсны ход, то гэта, безумоўна, дае ўсім прысутным вялізны духоўны зарад.
- Сёння ўвага ўсяго свету прыкавана да падзей на Украіне. Як бы вы пракаментавалі дзеянні, якія адбываюцца ў краіне, якая знаходзіцца ў непасрэднай блізкасці з Беларуссю і з'яўляецца праваслаўнай?
- Вельмі складана, тым больш напярэдадні свята Вялікадня, гаварыць на гэтую тэму. Хацелася б толькі малітоўна пажадаць, каб зло было пераадолена з Боскай дапамогай, каб людзі ўбачылі тое, што заўгодна Богу. Каб той грэх, які так ці інакш выявіўся ў падзеях на Украіне, быў пераможаны праўдай Божай, мір і згода вярнуліся на ўкраінскую зямлю, ва ўзаемаадносіны паміж брацкімі народамі - рускім, украінскім, беларускім.
Падзеі на Украіне, напэўна, атрымаюць сваё больш поўнае асэнсаванне ў далейшым, таму што ў цяперашні час працэсы, якія там адбываюцца, развіваюцца - ёсць шмат пытанняў, на якія пакуль няма адказаў. Адзінае - мы ўсведамляем, што людзі атрымліваюць скрухі, хваробы, непрыемнасці ў жыцці сваім, у тым ліку, і глабальныя маркотныя падзеі, у сілу таго, што ў жыцці людзей бракуе духоўнага складніку, які дапамагае своечасова накіраваць той ці іншы няправільны, нядобры працэс у патрэбнае, богаўгоднае рэчышча.
- Як вы лічыце, да якіх наступстваў можа прывесці рэалізацыя прапановы Вярхоўнай Рады аб забароне дзейнасці РПЦ на тэрыторыі Украіны?
- На гэтую тэму не хацелася б думаць, але, мяркую, што нічога добрага нават ад разважанняў на гэтую тэму не можа быць.
- Уладыка, у завяршэнне нашай размовы, што б вы хацелі пажадаць усім тым, хто з нецярпеннем і вялізным душэўным трапятаннем чакае наступлення вялікага, светлага і радаснага свята Вялікадня?
- Перш за ўсё, хацелася б пажадаць усім людзям, каб перад святам і падчас свята мы раскрылі свае сэрцы перад Богам з падзякай за тое, што Ісус Хрыстос зрабіў для кожнага чалавека зямлі. Каб кожны чалавек у гэты светлы дзень звярнуўся да Бога з пытаннем: "Госпадзе, што заўгодна і правільна зрабіць у падзяку за Твой вялікі подзвіг выратавання ўсяго чалавецтва?"
Думаю, што калі гэты сардэчны пасыл будзе гучаць у душы кожнага чалавека, то ўсё астатняе дадасца, і радасць велікодная будзе напаўняць нашы сэрцы і дапамагаць праводзіць гэтыя дні правільна, богаўгодна, у радасці, у зносінах, стварэнні добрых спраў. Няхай радасць свята Вялікадня пераважае над жыццёвымі пытаннямі і натхняе нас на ўсё добрае і карыснае.
Таксама на Sputnik:
Святое Вялічка з чырвоным яечкам, або Сустракаем свята разам
Страсны тыдзень: вернікі пройдуць з Хрыстом апошнія дні яго зямнога жыцця
Вялікдзень i Вербніца ў старажытным Iвянцы – фота