Сям’я Людмілы Аляксандраўны жыла на Петраградскім баку, гэтая вуліца ішла прама ад Петрапаўлаўкі на поўнач, і ў пачатку вайны гэты раён менш абстрэльваўся, успамінае блакадніца.
"Калі поўнасцю блакада аб’яўлена была, пачаліся вельмі моцныя абстрэлы, мы пасяліліся ў падвале, дазволілі паставіць ложак там", - кажа Людміла Аляксандраўна.
Голад у блакадным Ленінградзе пачынаўся паступова. Калі абстрэлаў не было, дзяўчынка разам з роднымі і іншымі блакаднікамі жыла ў сяміпакаёвай камуналцы, па пакоі – на сям’ю.
"З ежай станавілася ўсё горш. Па картках размеркаванне было, але прадуктаў не было, і хлеб, пра які зараз гавораць, нормы ж не выконваліся выпечкі, там магло быць намяшана проста неядомае", - распавядае яна.
І ўспамінае, як маці з сяброўкай, цёткай Надзяй, паехалі збіраць капуснае лісце і храпкі, што засталіся пасля збору ўраджаю. "І вось гэтую храпку варылі ў суп".
"Потым пайшоў сталярны клей у ход. Спачатку ён быў гусцейшы, а потым ужо гушчыні не засталося, але прынамсі панюхаць гэты клей – ужо зверне. (Пытанне карэспандэнта: "Вы яго елі?") Елі. Спрабавалі атруту ад клапоў, яна на манку была падобная, але не пайшло", - успамінае жанчына.
Калі пачалася поўная галадоўка, дзеці пухлі ад голаду, старэйшая сястра злягла, у яе былі крывавыя пролежні і дыстрафія крывавая. Калі памерла малодшая дзяўчынка, маці зашыла яе ў прасціну і аддала на Піскароўку.
"У маці рэбры былі такія, што здавалася ўзяцца за іх можна і павісець, як на брусах", - памятае Людміла Аляксандраўна.
Ужо пасля зняцця блакады яны з маці нейкі час блукалі, а потым апынуліся ў войсках.
"Ішлі з войскамі. Вырасла сярод салдат. Я маці казала: а чаго яны мяне ўвесь час па галаве гладзяць? А маці кажа: яны сумуюць па дзецях", - распавядае блакадніца.
>>> Хочаце яшчэ больш актуальных і цікавых навін – падпісвайцеся на Telegram-канал Sputnik Беларусь, чытайце нас у Дзэн, а таксама сачыце за намі ў сацсетках "Одноклассники" і "ВКонтакте"
Таксама на Sputnik:
Абложаны, але не зламаны: як Ленінград перажыў блакаду – фота
Жыхарка ваеннага Ленінграда: пра тое, што я блакадніца, даведалася ў 22 гады
Блакада Ленінграда: як горад змагаўся і выжываў амаль 900 дзён – відэа