МІНСК, 22 кра – Sputnik. Нацысты ставілі нялюдскія доследы над вязнямі канцлагера "Заксенхаузен", рассакрэчаныя архіўныя дакументы апублікавала ФСБ.
Канцлагер Заксенхаўзен знаходзіўся ў горадзе Араніенбург пад Берлінам. З 1936 па 1945 гады ў ім было больш за 200 тысяч вязняў.
На тэрыторыі лагера загінулі звыш 100 тысяч чалавек: ад голаду, хвароб, прымусовай працы, медыцынскіх доследаў, катаванняў і акцый па сістэматычным знішчэнні, якія праводзілі ваенізаваныя падраздзяленні СС.
21 красавіка 1945 года пачаўся так званы "марш смерці", куды эсэсаўцы сагналі з Заксенхаўзена больш за 30 тысяч вязняў. Іх планавалася масава знішчыць: перакінуць на бераг Балтыйскага мора, пагрузіць на баржы, вывезці ў адкрытае мора і затапіць. Аднак задуманае ажыццёўлена не было – у першых чыслах мая 1945 года савецкія войскі вызвалілі вязняў.
Сам канцлагер быў вызвалены Чырвонай Арміяй і Войскам Польскім 22 красавіка 1945 года. На той момант у Заксенхаўзене знаходзілася каля трох тысяч чалавек.
Цяпер на тэрыторыі былога лагера працуе мемарыял, штогод яго наведваюць каля 700 тысяч турыстаў.
У ФСБ звярнулі ўвагу на тое, што "Заксенхаўзен" стваралі, як узорны лагер для палітычных праціўнікаў нацысцкага рэжыму і як база для падрыхтоўкі ахоўнікаў канцлагераў.
Арышт каменданта
Знайсці і арыштаваць каменданта "Заксенхаўзена" штандартэнфюрара СС Антона Кайндля супрацоўнікам аператыўнага сектара МДБ СССР Берліна ўдалося 17 снежня 1946-га. Таксама арыштавалі 15 супрацоўнікаў канцлагера.
Кайндль даў падрабязныя прызнальныя паказанні аб бесчалавечных злачынствах, якія здзейснілі гітлераўцы ў канцлагеры.
Ён распавёў, што "Заксенхаўзен" знаходзіўся на асаблівым становішчы сярод "лагераў смерці" нацысцкай Германіі, бо ў яго заключалі найбольш сур'ёзных палітычных праціўнікаў фашызму, вядомых дзярждзеячаў многіх краін Еўропы.
"У лагеры "Заксенхаўзен" адбываліся найбольш сакрэтныя і адказныя аперацыі па знішчэнні людзей, якія здзяйсняліся па асабістых указаннях Гімлера і іншых кіруючых дзеячаў германскага ўрада і германскіх разведвальна-карных органаў", - паведаміў былы камендант.
На допыце ў снежні 1946-га нацыст прызнаў сябе вінаватым у знішчэнні многіх тысяч зняволеных у канцлагеры. У прыватнасці, пад непасрэдным кіраўніцтвам Кайндля масава забівалі савецкіх ваеннапалонных і мірных савецкіх грамадзян.
Ён удакладніў, што ў канцлагеры праводзілі пакутлівыя і бесчалавечныя эксперыменты над людзьмі, якія мелі часта смяротны зыход.
Паводле паказанняў экс-каменданта, за некалькі дзён да нападзення Германіі на СССР нямецкія войскі атрымалі строга сакрэтны загад Гітлера аб накіраванні байцоў і камандзіраў Чырвонай арміі, якія трапілі ў палон, у канцлагеры для знішчэння.
"Пра гэта я ведаю не толькі па сваёй працы ў інспекцыі канцлагераў СС. Знаходзячыся на пасадзе каменданта, я сам увесь час выконваў злачынныя загады аб масавым знішчэнні зняволеных лагера", - прызнаў Кайндль.
Ён таксама паказаў, што ў канцлагеры праводзіліся шматлікія "доследы" над зняволенымі з 1942-га па 1944-ы па загадзе Гімлера і галоўнага ўрача інспекцыі канцлагераў Германіі Лолінга.
Былы камендант апісаў, як у лагер восенню 1942-га прыбыў хімік-тэхнік галоўнага ўпраўлення крымінальнай паліцыі д-р Вітман з прадпісаннем аб даванні яму магчымасці правесці эксперымент па выпрабаванні новага ўзору гранаты. Яму выдзелілі двух рускіх ваеннапалонных салдат, якіх змясцілі ў пакой, дзе павінна было адбыцца выпрабаванне гранаты.
"Гранату ў пакой, дзе змяшчаліся рускія ваеннапалонныя, кінуў у маёй прысутнасці асістэнт д-ра Вітмана", - успамінаў Кайндль.
Нацыста Ваенны трыбунал Групы савецкіх акупацыйных войск у Германіі прыгаварыў да пажыццёвага зняволення з адбываннем катаржных работ. Кайндль памёр у Варкуцінскім лагеры МУС СССР у 1948-м.
Хочаце яшчэ больш актуальных і цікавых навін – падпісвайцеся на Telegram-канал Sputnik Беларусь, чытайце нас у Дзэн, а таксама сачыце за намі ў сацсетках "Одноклассники" і "ВКонтакте"