https://bel.sputnik.by/20181119/Pravaps-abryvyatur-monaya-khvlnka-sa-Sputnik-1038669376.html

Правапіс абрэвіятур: моўная хвілінка са Sputnik

Правапіс абрэвіятур: моўная хвілінка са Sputnik

Sputnik Беларусь

У даведках для школьнікаў і іх бацькоў Sputnik разглядае правілы і найбольш складаныя аспекты вывучэння беларускай мовы. Сёння наша тэма – правапіс абрывіятур. 19.11.2018, Sputnik Беларусь

2018-11-19T12:24+0300

2018-11-19T12:24+0300

2023-07-26T17:52+0300

вучым беларускую мову

культура

у беларусі

цiкавосткi

беларуская мова

правапіс

адукацыя

https://cdnn11.img.sputnik.by/img/103667/26/1036672625_0:60:1200:739_1920x0_80_0_0_da471114190a2bee01d5dc14b4f48fe7.jpg

Назва абрэвіятура паходзіць ад лацінскага слова brevis – "кароткі". Абрэвіятуры – гэта словы, якія былі ўтвораныя шляхам скарачэння слова ці словазлучэння. Такое скарачэнне можа адбывацца па пачатковых літарах ці гуках слоў, якія ўваходзяць у яго, тады яны называюцца літарныя або гукавыя абрэвіятуры (БДУ, МУС), або па спалучэнні пачатковых літар (гарсавет, Мінадуцкацыі) – гэта складанаскарочаныя словы.Правапіс частак абрэвіятурСкарочаныя часткі абрэвіятуры пішуцца так жа, як адпаведныя ім часткі поўных словаў: прафзаюз – прафесійны саюз, маскульт – масавая культура, Белдзяржуніверсітэт – Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт.Літарныя абрэвіятуры пішуцца ў выглядзе вялікіх літар без кропак паміж імі: МЗС (Міністэрства замежных спраў), ДАІ (дзяржаўная аўтамабільная інспекцыя). Калі да абрэвіятуры дадаецца лічба, напрыклад, у назвах аўтамабіляў, яна пішацца праз злучок: МАЗ-5551.Шматлікія словы могуць утвараць як літарную абрэвіятуру, так і складацца з частак словаў: Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт, Белдзяржуніверсітэт, БДУ. Часам сустракаюцца камбінаваныя абрэвіятуры, тады скарочаная частка слова пішацца з вялікай літары, а далей ідуць маленькія да скарочанай часткі наступнага слова, якая таксама будзе пісацца з вялікай літары: КамАЗ – Камскі аўтамабільны завод, ЛіМ – Літаратура і мастацтва.Запазычаныя абрэвіятурыНекаторая колькасць абрэвіятур, якая прыйшла ў беларускую мову, была транслітарыравана без перакладу, напрыклад, ЮНЕСКА (Камісія Арганізацыі аб’яднаных нацый па пытаннях адукацыі, навукі і культуры). Напісанне такіх абрэвіятур трэба правяраць па слоўніку.Як пішам, так не чуемНекаторыя абрэвіятуры не адпавядаюць на пісьме свайму вымаўленню: Рэспубліканскі інстытут вышэйшай школы скарачаецца як РІВШ, але вымаўляецца па правілах беларускай мовы, па якіх "в" пасля галоснай пераходзіць ва "ў нескладовае" - [рыўш].Скланенне абрэвіятурСкланяцца могуць складанаскарочаныя словы і гукавыя абрэвіятуры, канчаткі пішуцца злітна малымі літарамі: працаваў у Інбелкульце, катаўся на МАЗе.Чым адрозніваюцца абрэвіятуры і ўмоўныя скарачэнніЧасам на пісьме для эканоміі месца або хуткасці мы скарачаем некаторыя словы: такія скарачэнні не варта блытаць з абрэвіятурамі. Так, не з'яўляюцца абрэвіятурамі:Чытайце таксама: 

https://bel.sputnik.by/20200425/Pravaps-zapazychanykh-mna--prozvshcha-monaya-khvlnka-na-Sputnik-1038445217.html

https://bel.sputnik.by/20181112/prynazouniki-prostyya-skladanyya-uzhyvanne-1037565481.html

2018

Навіны

ru_BY

вучым беларускую мову, культура, у беларусі, цiкавосткi, беларуская мова, правапіс, адукацыя