Замест руін - вежы і сцены: як ідзе рэстаўрацыя Старога замка ў Гродне

© Sputnik / Инна ГришукЗамест руін - вежы і сцены: як ідзе рэстаўрацыя Старога замка ў Гродне
Замест руін - вежы і сцены: як ідзе рэстаўрацыя Старога замка ў Гродне - Sputnik Беларусь
Падпісацца
Праз некалькі гадоў у адбудаваных вежах гарадзенскага замка можна будзе ўбачыць каралеўскую лазню, залу адпачынку караля і прагуляцца па галерэях з высокай столлю.
ГРОДНА, 30 вер - Sputnik, Іна Грышук. Той, хто даўно не прыязджаў у Гродна, Замкавую гару цяпер можа не пазнаць. На месцы руін і рэшткаў абарончых сцен узвышаецца высокая сцяна з чырвонай цэглы і два высокія будынкі - так званая камяніца і сярэдняя вежа. Раней гэтыя будынкі мы маглі бачыць толькі на макетах, якія паказваюць копію замка часоў Стэфана Баторыя, а цяпер - ужывую. Журналістка Sputnik пабывала на гістарычнай для Гродна будоўлі, убачыла і даведалася, як рухаецца праца па рэстаўрацыі замка і што плануецца рабіць у бліжэйшы час.

Што пабудавалі на Замкавай гары?

Рэстаўрацыя Старога замка ў Гродне пачалася ўсяго два гады таму. Першымі на аб'ект прыйшлі археолагі, пасля іх - будаўнікі, якія пачалі ўзводзіць сцяну і вежы, умацоўваць уваходную браму, якая захавалася.
© Sputnik / Инна ГришукЧасть входной арки украсили декоративными элементами из песчаника
Часть входной арки украсили декоративными элементами из песчаника - Sputnik Беларусь
Часть входной арки украсили декоративными элементами из песчаника
Частку ўваходных аркі ўпрыгожылі дэкаратыўнымі элементамі з пяшчаніку
"Узведзены ўсе аб'екты, якія планавалася пабудаваць. Гэта атык над уязной брамай, галерэі, "мерная хата", камяніца (гэта ўмоўная назва) і сярэдняя вежа. Усё гэта вы і самі бачыце", - сцісла пералічвае аб'ём выкананых за апошні год работ дырэктар Гродзенскага гісторыка-археалагічнага музея Юрый Кітурка.
Напрыклад, атык - гэта новы паверх над уязной вежай. Злева ад уязной вежы пабудавана вонкавая сцяна, усярэдзіне якой з'явілася крытая галерэя. З яе можна трапіць у будынак так званай камяніцы, самы крайні будынак - гэта сярэдняя вежа. "Мерную хату" можна ўбачыць, калі зайсці ў панадворак Старога замка. Але наведвальнікаў сюды зараз не пускаюць. Гэта аднапавярховы будынак, размешчаны ўздоўж абарончай сцяны.
© Sputnik / Инна ГришукВдоль оборонной стены внутри дворика появилась предполагаемая копия мерной избы - здесь разместятся технические помещения
Вдоль оборонной стены внутри дворика появилась предполагаемая копия мерной избы - здесь разместятся технические помещения - Sputnik Беларусь
Вдоль оборонной стены внутри дворика появилась предполагаемая копия мерной избы - здесь разместятся технические помещения
Уздоўж абароннай сцены ўнутры панадворка з"явілася меркаваная копія мернай хаты - тут размесцяцца тэхнічныя памяшканні
Праўда, знешні выгляд ва ўсіх будынкаў пакуль не вельмі прэзентабельны. Зусім хутка выкананыя з чырвонай цэглы вонкавыя сцены атынкуюць і накрыюць спецыяльнай ахоўнай глазурай. Колер сцен будзе колеру тынкоўкі. Камяніца і сярэдняя вежа схаваюцца пад чарапіцай ярка-цаглянага колеру. У бліжэйшы час на сваё месца ўстане і купал, які размесціцца над уязной аркай.

Сцены ўпрыгожваюць каменным дэкорам

Па праекце сцены, аконныя і дзвярныя праёмы павінны быць дапоўнены каменнымі дэкаратыўнымі элементамі і скульптурамі. Менавіта яны зробяць будынкі прыбранымі, як і было ў эпоху Рэнесансу.
© Sputnik / Инна ГришукВсе оконные проемы будут украшены декоративными элементами
Все оконные проемы будут украшены декоративными элементами - Sputnik Беларусь
Все оконные проемы будут украшены декоративными элементами
Усе аконныя праёмы будуць ўпрыгожаны дэкаратыўнымі элементамі
Каменны дэкор вырабляецца на прыватным прадпрыемстве пад Гродна з пяшчаніку. Напрыклад, элементамі з пяшчаніку часткова абліцаваная ўязная арка і аконныя праёмы, дэкаратыўныя элементы мацуюцца да вонкавых сцен. Усталяваная балюстрада, якая служыць агароджай адкрытай галерэі, размешчанай над уязной групай.
Будаўніча-мантажныя работы будуць працягвацца не менш за паўгода, дакладныя тэрміны іх заканчэння не называюцца. Трэба выканаць чарнавую аздабленне сцен, правесці электрычнасць, ацяпленне і іншыя камунікацыі. Будуць устаўленыя драўляныя вокны і дзверы, якія ўжо вырабляюцца.
Юрый Кітурка адказвае на пытанне, якое хвалюе многіх - аб якасці работ. Яно і зразумела - бо на аб'екце працуюць будаўнікі ААТ "Гроднажылбуд", якое спецыялізуецца на будаўніцтве жылля.
© Sputnik / Инна ГришукДиректор Гродненского историко-археологического музея Юрий Китурко
Директор Гродненского историко-археологического музея Юрий Китурко - Sputnik Беларусь
Директор Гродненского историко-археологического музея Юрий Китурко
Дырэктар Гродзенскага гісторыка-археалагічнага музея Юрый Кітурка
"Якасць работ пастаянна адсочваецца. Ёсць спецыяльны чалавек, які за гэтым сочыць. Можна сказаць, што якасць дастаткова здавальняючая для арганізацыі, якая не спецыялізуецца на рэстаўрацыйных работах, ды і няма ў Беларусі такіх арганізацый", - адзначыў Кітурка.

Канструктыўная крытыка пачутая

Варта нагадаць, што працы па аднаўленні Старога замка ў Гродне падзеленыя на тры этапы. У фінале Стары замак павінен стаць копіяй палаца XVI стагоддзя часоў караля Стэфана Баторыя. Зараз выконваецца першая чарга. Гэта аднаўленне той часткі замка, якая знаходзілася з боку Нёмана. Рэстаўрацыя выконваецца па зробленым амаль 30 гадоў таму праекце архітэктара Уладзіміра Бачкова. Але ў ходзе работ у праект ўносіліся змены, улічваліся меркаванні грамадскасці і экспертаў.
© Sputnik / Инна ГришукВходная башня стала выше, скоро здесь установят купол
Входная башня стала выше, скоро здесь установят купол - Sputnik Беларусь
Входная башня стала выше, скоро здесь установят купол
Уваходная вежа стала вышэй, хутка тут ўсталююць купал
Так, было вырашана змяніць форму купала над уваходнай вежай - ён будзе не круглай шарападобнай формы, а ў выглядзе класічнай цыбуліны. Да гэтага пытання былі падлучаныя польскія спецыялісты. Пасля доўгіх абмеркаванняў было вырашана захаваць другі паверх прыбудовы, якая размешчана злева ад уязной вежы. Яшчэ адна важная змена - цалкам зменена аснова сярэдняй вежы, гэта дазволіла захаваць старыя падмуркі.

Што ўбачым у новых вежах?

Дакладныя даты заканчэння першага этапу рэстаўрацыі не вядомыя. Калі з аб'екта сыдуць будаўнікі, пачнуцца работы па афармленні ўнутраных інтэр'ераў і стварэнні музейных экспазіцый. Як распавёў Кітурка, на першым паверсе уваходнай вежы будзе каса, на другім - наведвальнікі змогуць убачыць інтэр'еры замкавай капліцы. На першым паверсе сярэдняй вежы госці ўбачаць археалагічна-архітэктурную экспазіцыю, дзе будуць паказаны каменныя элементы замка, якія захаваліся з XVI стагоддзя. Яны былі знойдзены ў міжваенны час, пазней страчаны і нядаўна зноў адкрыты.
© Sputnik / Инна ГришукСейчас открытая галерея упирается в крышу, а в будущем отсюда можно будет пройти во дворец
Сейчас открытая галерея упирается в крышу, а в будущем отсюда можно будет пройти во дворец - Sputnik Беларусь
Сейчас открытая галерея упирается в крышу, а в будущем отсюда можно будет пройти во дворец
Зараз адкрытая галерэя ўпіраецца ў дах, а ў будучыні адсюль можна будзе прайсці ў палац
Другі паверх сярэдняй вежы зойме тэматычная экспазіцыя, прысвечаная старажытнаму Гродна, да часоў Стэфана Баторыя. Трэці паверх - каралеўская лазня, чацвёрты паверх - алебастравая зала, якая ў ранейшыя часы была месцам адпачынку караля.
У будынку камяніцы пакажуць інтэр'ерныя экспазіцыі, напрыклад, можна будзе ўбачыць меркаванае жыллё прыдворных. А вось трапіць у памяшканні мернай хаты не атрымаецца. Тут размесцяцца тэхнічныя памяшканні.
© Sputnik / Инна ГришукС обзорной площадки открываются красивые виды на Гродно
С обзорной площадки открываются красивые виды на Гродно - Sputnik Беларусь
С обзорной площадки открываются красивые виды на Гродно
З агляднай пляцоўкі адкрываюцца прыгожыя віды на Гродна
Месцам для прыемных шпацыраў і прыгожых фота абяцае стаць адкрытая галерэя над уваходнай групай. Каб падняцца на яе, прыйдзецца прагуляцца па доўгіх галерэях з высокай столлю. Па сутнасці, гэта яшчэ адна аглядная пляцоўка, абгароджаная вытанчанай балюстрадай. Гуляць тут можна будзе нават зімой. Тут цёплая падлога, дзякуючы якой не будзе ўтварацца наледзь і гурбы, зробленая сістэма адводу вады.

Замак стане самым прыгожым у Беларусі

Цікаўлюся: "Ці можна сказаць, што зусім хутка гродзенскі Стары замак стане самым прыгожым у Беларусі"?
© Sputnik / Инна ГришукВ будущем посетители музея смогут прогуляться по длинным галереям со сводчатыми потолками, которые соединяют две башни
В будущем посетители музея смогут прогуляться по длинным галереям со сводчатыми потолками, которые соединяют две башни - Sputnik Беларусь
В будущем посетители музея смогут прогуляться по длинным галереям со сводчатыми потолками, которые соединяют две башни
У будучыні наведвальнікі музея змогуць прагуляцца па доўгіх галерэях з высокай столлю, якія злучаюць дзве вежы
"Давайце пачакаем, калі яго пабудуюць", - адказвае Кітурка і тлумачыць: "Зараз выконваецца толькі першая чарга рэстаўрацыі, а гэта толькі пятая частка ад усяго аб'ёму работ па аднаўленні замка. Калі будзе адноўлены палац (гэта другая чарга работ - Sputnik) , менавіта ён стане галоўнай дамінантай у дадзеным ансамблі. Гэта цяпер усё звяртаюць увагу на новыя вежы, купал. Але яны будуць выглядаць больш сціпла на фоне палаца".
© Sputnik / Инна ГришукТак замок выглядит со стороны Немана и Старого моста
Так замок выглядит со стороны Немана и Старого моста - Sputnik Беларусь
Так замок выглядит со стороны Немана и Старого моста
Так замак выглядае з боку Нёмана і Старога моста
Як паведаміў Кітурка, цяпер ідзе падрыхтоўчая праца да другога этапу. У бліжэйшы час пачнецца стадыя перадпраектных работ і будуць праводзіцца археалагічныя даследаванні і зандаж на сценах замка. Усё гэта дапаможа зразумець, якой была планіроўка замка ў XVI стагоддзі. Папросту кажучы, у пэўных месцах са сцен здымуць тынкоўку. Магчыма, будуць знойдзеныя старыя пласты тынкоўкі, на якой маглі захавацца сляды арнаментаў і жывапісу часоў Стэфана Баторыя, а таксама пазнейшых перыядаў. Пасля дадатковых даследаванняў з улікам атрыманых дадзеных у праекце могуць з'явіцца карэкціроўкі.
Чытайце таксама: 
Стужка навiн
0