Беларуская народная кухня: гатуем стравы з лісічак

© Pixabay / BarbroforsbergЛісічкі ў кошыку, архіўнае фота
Лісічкі ў кошыку, архіўнае фота - Sputnik Беларусь
Падпісацца
Этнограф Ларыса Мятлеўская распавядае, хто лічыў грыбныя стравы больш каштоўнымі, чым золата ці срэбра, і вучыць гатаваць лісічкі.
Калі ў полі закаласілася жыта, надыходзіць час адпраўляцца ў лес па грыбы. Сярод зялёных мхоў невялікімі лапікамі жаўцеюць лісічкі і трэба паспяшацца не толькі пакаштаваць з іх смачныя стравы па беларускіх народных рэцэптах, але і зрабіць прыпасы на зіму.
Пятровіца - 2018 - Sputnik Беларусь
Чым нашы продкі замянялі мяса на талерцы?
Ліска, лісіца, лісічанка, пліска, жоўцік і жаўцюр, смалянка, саснянка, вавёрчын, яўрэйскі або кашэрны грыб — усё гэта назвы лісічкі звычайнай ў розных рэгіёнах Беларусі. Яны сустракаюцца ў літаратурнай мове і народным маўленні і выразна адлюстроўваюць спецыфіку грыба, яго форму, колер, выкарыстане ў кулінарыі.
Так у народзе кажуць: "Раней за лісічак нішто не расце", "Лісічкі — грыбы чыстыя, не рабачлівыя (чарвівыя)", "Раней за лісічак нішто не расце", "Лісічка за ўсіх грыбоў хітрэй — заўсёды пад жоўты лісток хаваецца".
Па сваіх якасцях не ўсе грыбы раўназначныя і лісічкі знаходзяцца ў шэрагу найбольш каштоўных. Гэтыя грыбы зручна збіраць, паколькі растуць яны на адным месцы вялікімі сем’ямі і не бываюць чарвівымі.
У народзе заўважалі, што на адным месцы гэтыя грыбы з’яўляюцца не кожны год. Калі суха, то іх трэба шукаць па мхах, калі холадна — па ельніках, калі мокра — па бярэзніках. Сустрэць іх у лесе або на кірмашы можна ад ліпеня да верасня. Лісічкі спажываюць свежымі, марынаванымі, сушанымі і салёнымі. Выкарыстоўваюць іх і ў народнай медыцыне.

Замест срэбра і золата – стравы з грыбоў

У І ст нашай эры рымскі навуковец і пісменнік Пліній упершыню паспрабаваў сістэматызаваць грыбы, вылучыўшы дзве вялікія групы: страўныя і нястраўныя.
У старажытным Рыме ў багатых людзей і патрыцыяў без грыбных страў не абыходзілася ніводнае застолле. Нездарма ў тыя часы зявілася крылатая фраза, якая належыць паэту Марцыялу: "Срэбрам і золатам... лёгка паступіцца, але немагчыма адмовіцца ад стравы з грыбоў".
У кухараў розных краін свету лісічкі ў пашане. Стравы з іх гатуюць у Польшчы, Германіі, Расіі, Фінляндыі, Карэі, Латвіі, Літве і вядома ж у Беларусі. Вось як гатуюць гэтыя грыбы ў Зэльвенскім раёне Гродзенскай вобласці.
Суп з лісічак
Інгрыдыенты:
  • 500 г свежых лісічак
  • 100 г сала
  • 1 цыбуліна
  • 1 ч.лыжка мукі
  • 2 ст лыжкі смятаны
  • Соль
  • Чорны молаты перац
  • Зеляніна кропу
Як гатаваць:
Пачысціць і вымыць грыбы, дробна нарэзаць сала, патаўчы ў ступцы і падсмажыць на ім дробна накрышаную цыбулю, дадаць лісічкі і тушыць 45 хвілін. Затым грыбы заліць гарачай вадой у патрэбным аб’ёме, пасаліць і давесці да кіпення. Змяшаць смятану з мукой і забяліць ёй гатовы суп. Пасыпаць перцам або кропам.
Лісічкі
Тушаныя лісічкі
Інгрыдыенты:
  • 500 г свежых лісічак
  • 2 ст лыжкі вяршковага масла
  • 3 ст лыжкі смятаны
  • 1,5 шклянкі грыбнога адвару
  • Соль
  • Зеляніна кропу
Як гатаваць:
Свежыя грыбы пачысціць і вымыць, нарэзаць і тушыць на сухой патэльні ва ўласным соку ўвесь час мяшаючы пакуль не выпарыцца сок. Дадаць у грыбы загадзя дробна нашаткаваную і падсмажаную  на масле цыбулю, грыбны адвар або ваду і тушыць 30 хвілін. За некалькі хвілін да гатовасці пасаліць, дадаць смятану і пасыпаць сечанай зелянінай кропу. Падаюць да варанай бульбы.
Лісічкі ў лесе
Парады руплівай гаспадынькі:
  • Падчас працяглай варкі грыбы страчваюць сваю пажыўнасць і, выпускаючы сок цвярдзеюць;
  • Больш жорсткія ножкі звычайна вараць асобна і даўжэй за шапачкі, а прыгатаваныя - крышаць дробна;
  • Ачышчаныя і вымытыя грыбы з прэсным смакам тушаць або смажаць ва ўласным саку з тлушчам;
  • Каб свежыя грыбы не крышыліся, перад тым як нарэзаць, трэба абліць іх кіпенем.
Стужка навiн
0