https://bel.sputnik.by/20160722/1024404042.html
Каб не ўпіцца, адвярні халявы: гатуем вішнёўку
Каб не ўпіцца, адвярні халявы: гатуем вішнёўку
Sputnik Беларусь
Вандруючы па Беларусі, люблю чытаць назвы населеных пунктаў і думаць, што за людзі там жылі, калі пабудавалі свае хаты, чым займаліся, як адпачывалі? 22.07.2016, Sputnik Беларусь
2016-07-22T14:00+0300
2016-07-22T14:00+0300
2022-04-14T15:49+0300
спадчына
беларусь
ларыса мятлеўская
нацыянальныя традыцыі
прыродная сталоўка: гатуем з таго, што пад нагамі
беларуская кухня
https://cdnn11.img.sputnik.by/img/102440/28/1024402810_0:295:3200:2104_1920x0_80_0_0_b2c3585e34a05762655d89f2e95ec95a.jpg
Ларыса Мятлеўская, Sputnik.Вёскі з назвай Вішнёўка часта сустракаюцца ў розных кутках Беларусі. Ёсць такая вёска каля старажытнага Крэва, што на Гарадзеншчыне — дарэчы, стаіць яна на рацэ Вішнёўка. Калі ехаць на Бабруйск, Мядзел, Слуцк — таксама трапіш у Вішнёўкі! Усе яны за сваё доўгае жыццё мелі росквіт і заняпад і называліся па рознаму — то вёска, то мястэчка, а цяпер вось — аграгарадок. Узнікалі яны ў часы Вялікага Княства Літоўскага ў 15-16 ст і амаль кожная з іх мела слынную гісторыю.Адно толькі старажытнае Вішнева, што ў Валожынскім раёне Мінскай вобласці чаго вартае! Мястэчка ўзнікла ў 1468 годзе і належыла ў розныя часы слынным беларускім сем'ям: Слушкам, Осцікам, Сангушкам, Пацам і Храбтовічам. Пакой прыказчыка ў сядзібным доме. Лошыцкі сядзібна-паркавы комплекс
Багатае, скажу я вам, было мястэчка! У 1780-1870 тут працаваў металургічны завод. Выраблялі чыгун, шкляны посуд, была сукнявальня і вадзяны млын. З цягам часу, на месцы ліцейнага ўзнік масласырзавод, была пабудавана майстэрня па вырабу безалкагольных напояў. І гэта ў дадатак да таго, што з даўніх часоў там быў і спіртзавод!З гэтай нагоды — крыху пра папулярныя ў мінулым беларускія напоі з вішні.Знакамітая вішнёўка Вішнёўку любіла беларуская шляхта і просты люд. Гэта пра яе ў карчме спявалі: "П'ем мы гарэлку, п'ем мы вішнёўку, будзем піць віно! А хто прыйдзе, з нас насмяецца — будзем біць таго!"Прычым для атрымання якаснага напою перагонка рабілася не менш за тры разы. Толькі тады захоўваўся водар сыходных прадуктаў, іх складаны і тонкі букет. Дысталятары — гэта добра вядомыя нам сёння шатландскія віскі, грапа, тэкіла, сакэ, ром, чача і наша самагонка.Бровар, або вінакурня
Калі пасля адмены прыгоннага права многім такім работнікам давялося шукаць працу, бо зямельных надзелаў у іх не было, дзед беларускага паэта Максіма Багдановіча, прыгонны кухар Юрый Лук'янавіч, з сумам узгадваў аб ранейшым жыцці: "Гэта ўжо безпрыменна: без гарэлкі — што за свята? І чаго іна стоіла, гарэлка? Тры капейкі кварта (гэта ў 30-40-я гады 19 ст). Потым ужо стала дзесятка (10 грошай, або 5 капеек). "Ай, як дорага!" — гаварылі. А то пойдзеш к падвальнаму, чаго-нібудзь яму прынясеш, там пяток яечак, кусок сала ці што — ён табе і нацэдзіць поўны лівер у пляшку. Піва, гарэлкі было, як вады. Хто там яе мерыў?"Продкі ўсё рабілі з размахам і калі ставілі ў маёнтках вішнёўку, то бочкамі. Цяпер той старадаўняй гарэлкі нам не пакаштаваць, таму варта скарыстаць крамную. Пра сапраўдны смак даўніх налівак, настоек і лікёраў сёння мы можам толькі здагадвацца.Вішнёўка ад пані ВінцэнтыУзяць 16 кг вішань, стаўчы з костачкамі ў ступцы, змяшаць з паловай вядра спірту або добрай гарэлкі, перакласці ў слоікі і паставіць на тры дні на сонцы, абвязаўшы палатном. Потым адціснуць палатно і ўсыпаць 4 кг цукру; калі распусціцца, закіпяціць пару разоў, а калі астыне, разліць па бутэльках і ўжываць. Трымаць у склепе. Наліўка гэта найлепшая, калі свежая, і не павінна захоўвацца даўжэй, чым некалькі месяцаў.Народная прыкметаВішнёвая настойкаВішні 6-7 кг, цукар — 2,5 кг, свежы мёд — 0,5 л, 3-4 бутэлькі гарэлкі.Спелыя вішні ўсыпаць у шкляную 10-літровую бутлю амаль да верху, засыпаць цукрам, заправіць свежым мёдам для водару, завязаць горлышка марляй і паставіць на сонцы прыкладна на месяц.Зліць настойку праз тонкую капронавую трубачку ў падрыхтаваныя чыстыя сухія бутэлькі, закаркаваць. Цяпер яна гатова для ўжывання, а ў ягады, якія засталіся, наліць 2 бутэлькі гарэлкі і пакінуць у кладоўцы да вясны. Атрымаецца цудоўны духмяны напітак, які можна ўжываць, як наліўку да гарбаты.І — на адвітанне, каб зусім ужо было добра — можна паласавацца вішнямі ў кашульках.Вішні альбо чарэшні ў кашулькахКрыху сухой пшанічнай мукі, 2 яйкі, цукар і карыцу развесці цёплым віном, каб атрымалася вадкае цеста. Звязаць у пучкі па шэсць альбо восем вішань, мачаць у цеста, кідаць у гарачае масла і смажыць да цёмна-румянага колеру, часта патрэсваючы рондаль, каб не склеіліся. Пры падачы абсыпаць цукрам.Для абсмажвання сліў і вішань у кашульках лепей за ўсё браць альбо глыбокую патэльню з ручкай, альбо каструлю з доўгай ручкай, якая называецца рондаль. Так лягчэй будзе патрэсваць.Ну і скажу, як у нас людзі кажуць: "І я там была, вішнёўку піла, а ў роце не было, па барадзе пацякло, а ўзяўшыся за вуха — у маім роце суха!"А заадно нагадаю пра Мінздраў, які папярэджвае, што празмерна ўжываць спіртное — шкодна! Нашыя продкі гэта ведалі, у застоллях былі шчодрымі на песні, жарты, а гарэлачку і вішнёвачку прымалі дазавана!Пра гэта — іншым разам.
https://bel.sputnik.by/20160720/1024341087.html
беларусь
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2016
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Навіны
ru_BY
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
спадчына, беларусь, ларыса мятлеўская, нацыянальныя традыцыі, прыродная сталоўка: гатуем з таго, што пад нагамі, беларуская кухня
спадчына, беларусь, ларыса мятлеўская, нацыянальныя традыцыі, прыродная сталоўка: гатуем з таго, што пад нагамі, беларуская кухня
Каб не ўпіцца, адвярні халявы: гатуем вішнёўку
14:00 22.07.2016 (абноўлена: 15:49 14.04.2022) Вандруючы па Беларусі, люблю чытаць назвы населеных пунктаў і думаць, што за людзі там жылі, калі пабудавалі свае хаты, чым займаліся, як адпачывалі?
Ларыса Мятлеўская, Sputnik.
Вёскі з назвай Вішнёўка часта сустракаюцца ў розных кутках Беларусі. Ёсць такая вёска каля старажытнага Крэва, што на Гарадзеншчыне — дарэчы, стаіць яна на рацэ Вішнёўка. Калі ехаць на Бабруйск, Мядзел, Слуцк — таксама трапіш у Вішнёўкі! Усе яны за сваё доўгае жыццё мелі росквіт і заняпад і называліся па рознаму — то вёска, то мястэчка, а цяпер вось — аграгарадок. Узнікалі яны ў часы Вялікага Княства Літоўскага ў 15-16 ст і амаль кожная з іх мела слынную гісторыю.
Адно толькі старажытнае Вішнева, што ў Валожынскім раёне Мінскай вобласці чаго вартае! Мястэчка ўзнікла ў 1468 годзе і належыла ў розныя часы слынным беларускім сем'ям: Слушкам, Осцікам, Сангушкам, Пацам і Храбтовічам.
Пакой прыказчыка ў сядзібным доме. Лошыцкі сядзібна-паркавы комплекс
Багатае, скажу я вам, было мястэчка! У 1780-1870 тут працаваў металургічны завод. Выраблялі чыгун, шкляны посуд, была сукнявальня і вадзяны млын. З цягам часу, на месцы ліцейнага ўзнік масласырзавод, была пабудавана майстэрня па вырабу безалкагольных напояў. І гэта ў дадатак да таго, што з даўніх часоў там быў і спіртзавод!
З гэтай нагоды — крыху пра папулярныя ў мінулым беларускія напоі з вішні.
Вішнёўку любіла беларуская шляхта і просты люд. Гэта пра яе ў карчме спявалі: "П'ем мы гарэлку, п'ем мы вішнёўку, будзем піць віно! А хто прыйдзе, з нас насмяецца — будзем біць таго!"
Гарэлку, настояную на вішні, называюць вішнёўкай. Гарэлка, якую ўжывалі нашы продкі, моцна адрознівалася ад той, якую мы купляем сёння ў краме. З даўніх часоў распаўсюджаным ва ўсім свеце спосабам атрымання алкаголю была дыстыляцыя — перагонка зброджанага з зерня жыта ці аржанай мукі сусла.
Прычым для атрымання якаснага напою перагонка рабілася не менш за тры разы. Толькі тады захоўваўся водар сыходных прадуктаў, іх складаны і тонкі букет. Дысталятары — гэта добра вядомыя нам сёння шатландскія віскі, грапа, тэкіла, сакэ, ром, чача і наша самагонка.
Цікава ведаць. Знакаміты кулінарны даследчык Вільям Пахлёбкін лічыў, што вінакурства ўзнікла на тэрыторыі Вялікага Княства Літоўскага — сярэдневечным цэнтры смалакурства. З тых часоў буйныя панскія маёнткі мелі свае бровары (вінакурні) і піваварні, дзе працавала прафесійная прыгонная дворня.
Калі пасля адмены прыгоннага права многім такім работнікам давялося шукаць працу, бо зямельных надзелаў у іх не было, дзед беларускага паэта Максіма Багдановіча, прыгонны кухар Юрый Лук'янавіч, з сумам узгадваў аб ранейшым жыцці: "Гэта ўжо безпрыменна: без гарэлкі — што за свята? І чаго іна стоіла, гарэлка? Тры капейкі кварта (гэта ў 30-40-я гады 19 ст). Потым ужо стала дзесятка (10 грошай, або 5 капеек). "Ай, як дорага!" — гаварылі. А то пойдзеш к падвальнаму, чаго-нібудзь яму прынясеш, там пяток яечак, кусок сала ці што — ён табе і нацэдзіць поўны лівер у пляшку. Піва, гарэлкі было, як вады. Хто там яе мерыў?"
Продкі ўсё рабілі з размахам і калі ставілі ў маёнтках вішнёўку, то бочкамі. Цяпер той старадаўняй гарэлкі нам не пакаштаваць, таму варта скарыстаць крамную. Пра сапраўдны смак даўніх налівак, настоек і лікёраў сёння мы можам толькі здагадвацца.
Вішнёўка ад пані Вінцэнты
Узяць 16 кг вішань, стаўчы з костачкамі ў ступцы, змяшаць з паловай вядра спірту або добрай гарэлкі, перакласці ў слоікі і паставіць на тры дні на сонцы, абвязаўшы палатном. Потым адціснуць палатно і ўсыпаць 4 кг цукру; калі распусціцца, закіпяціць пару разоў, а калі астыне, разліць па бутэльках і ўжываць. Трымаць у склепе.
Наліўка гэта найлепшая, калі свежая, і не павінна захоўвацца даўжэй, чым некалькі месяцаў.
"Калі хочаш, каб не ўпіцца, то адвярні зверху халявы ў ботах, дак пі, як у бочку лі, а п'яны не будзеш".
Вішні 6-7 кг, цукар — 2,5 кг, свежы мёд — 0,5 л, 3-4 бутэлькі гарэлкі.
Спелыя вішні ўсыпаць у шкляную 10-літровую бутлю амаль да верху, засыпаць цукрам, заправіць свежым мёдам для водару, завязаць горлышка марляй і паставіць на сонцы прыкладна на месяц.
Час ад часу буталь варта трэсці і дадаваць цукар па смаку. Потым, у залежнасці ад мяркуемай моцы будучага напою, наліць 1-2 бутэлькі гарэлкі і зноў пакінуць на месяц, закаркаваўшы буталь коракам.
Зліць настойку праз тонкую капронавую трубачку ў падрыхтаваныя чыстыя сухія бутэлькі, закаркаваць. Цяпер яна гатова для ўжывання, а ў ягады, якія засталіся, наліць 2 бутэлькі гарэлкі і пакінуць у кладоўцы да вясны. Атрымаецца цудоўны духмяны напітак, які можна ўжываць, як наліўку да гарбаты.
І — на адвітанне, каб зусім ужо было добра — можна паласавацца вішнямі ў кашульках.
Вішні альбо чарэшні ў кашульках
Крыху сухой пшанічнай мукі, 2 яйкі, цукар і карыцу развесці цёплым віном, каб атрымалася вадкае цеста. Звязаць у пучкі па шэсць альбо восем вішань, мачаць у цеста, кідаць у гарачае масла і смажыць да цёмна-румянага колеру, часта патрэсваючы рондаль, каб не склеіліся. Пры падачы абсыпаць цукрам.
Для абсмажвання сліў і вішань у кашульках лепей за ўсё браць альбо глыбокую патэльню з ручкай, альбо каструлю з доўгай ручкай, якая называецца рондаль. Так лягчэй будзе патрэсваць.
Ну і скажу, як у нас людзі кажуць: "І я там была, вішнёўку піла, а ў роце не было, па барадзе пацякло, а ўзяўшыся за вуха — у маім роце суха!"
А заадно нагадаю пра Мінздраў, які папярэджвае, што празмерна ўжываць спіртное — шкодна! Нашыя продкі гэта ведалі, у застоллях былі шчодрымі на песні, жарты, а гарэлачку і вішнёвачку прымалі дазавана!
