МІНСК, 24 кас — Sputnik. Асноўныя палажэнні новай рэдакцыі закона аб занятасці насельніцтва Беларусі ўступаюць у сілу з 24 кастрычніка бягучага года.
Папраўкі ў закон аб занятасці былі зацверджаны прэзідэнтам Беларусі 18 ліпеня 2016 года, да гэтага законапраект прайшоў два чытанні ў ніжняй палаце парламента і быў ухвалены членамі Савета рэспублікі. Працавалі над законапраектам дэпутаты пятага склікання, але асноўныя навацыі будуць рэалізоўвацца ўжо ў перыяд работы дэпутатаў шостага склікання.
Як вынікае з тэксту закона, новаўвядзенні датычацца ўсіх удзельнікаў рынку працы — наймальнікаў, суіскальнікаў, службы занятасці. Sputnik паспрабаваў разабрацца ў іх.
Быць беспрацоўным можна не больш за паўтара гады
Абавязкі беспрацоўных замацаваны ў законе асобным артыкулам.
Па-першае, удвая скарачаецца максімальны перыяд знаходжання на ўліку ў якасці беспрацоўных — з 36 да 18 каляндарных месяцаў. Удакладненыя і нюансы паўторнай рэгістрацыі ў якасці беспрацоўных.
Па-другое, беспрацоўныя павінны самастойна займацца пошукам працы. Яны таксама абавязаны з'яўляцца на перамовы з наймальнікам па пытанні працаўладкавання на працягу двух працоўных дзён з дня выдачы накіравання. Візіты ў органы па працы і занятасці для атрымання накіравання на працу або вучобу таксама стануць абавязковымі.
У выпадку, калі беспрацоўны не выконвае свае абавязкі, ён можа пазбавіцца права на атрыманне сацыяльных выплат.
Што тычыцца правоў, то беспрацоўныя маюць права на атрыманне садзейнічання ў набыцці практыкі па атрыманай прафесіі. У праграме "Маладзёжная практыка" маюць права браць удзел жанчыны, якія стаяць на ўліку па беспрацоўі і не працавалі ў сувязі з доглядам дзіцяці ва ўзросце да трох гадоў.
Наймальнікаў прымусяць даваць справаздачу аб вакансіях
Закон усталёўвае і больш жорсткія абавязкі для наймальнікаў. Так, яны будуць абавязаны пісьмова апавяшчаць органы па працы, занятасці і сацабароны аб наяўнасці вакансій на працягу пяці дзён з даты іх з'яўлення. Раней на апавяшчэнне адводзілася два тыдні.
У выпадку, калі вакансія зачынена, наймальнікі павінны будуць паведамляць органам па працы ў той жа дзень.
У выпадку, калі наймальнік вырашае звольніць работніка з той ці іншай нагоды, ён абавязаны паведаміць пра гэта ў службу занятасці. Да ўнясення ў закон гэтай папраўцы інфармаванне было абавязковым толькі пры масавым вызваленні работнікаў. Наймальнікі атрымаюць права на кампенсацыю сваіх выдаткаў на навучанне работнікаў, якія знаходзяцца пад пагрозай звальнення. Кампенсацыі будзе выплачваць дзяржорган па працы і занятасці. Калі наймальнік прыцягвае грамадзян на аплатныя грамадскія работы, ён можа заключаць не толькі тэрміновыя працоўныя дагаворы, але і грамадзянска-прававыя.
Таксама ўнесены змены ва ўзроставыя крытэрыі беспрацоўных, пры якіх наймальнікі цалкам атрымліваюць кампенсацыю сваіх выдаткаў на перападрыхтоўку ці павышэнне кваліфікацыі. Узроставыя крытэрыі павялічаны і цяпер складаюць 50 гадоў для жанчын і 55 гадоў для мужчын. Раней гэты ўзрост быў на пяць гадоў меншым.
Хто знаходзіцца пад пагрозай звальнення?
У законе ўпершыню ў Беларусі ўведзена паняцце катэгорый работнікаў, якія знаходзяцца пад пагрозай звальнення. Гэта:
- работнікі, якія падлягаюць звальненню ў сувязі з ліквідацыяй арганізацыі, спыненнем дзейнасці індывідуальнага прадпрымальніка;
- атрымалі папярэджанне аб скарачэнні наймальнікам колькасці або штату работнікаў;
- па ініцыятыве наймальніка знаходзяцца ў вымушаным простоі, працуюць у рэжыме няпоўнага працоўнага часу, у адпачынку без захавання або з частковым захаваннем заработнай платы.
Хто мае права займацца працаўладкаваннем грамадзян?
З 1 студзеня 2017 года паслугі па працаўладкаванні змогуць аказваць толькі ўключаныя ў рэестр агенцтвы па працаўладкаванні. Пералік паслуг па садзейнічанні ў працаўладкаванні, якія прадстаўляюцца агенцтвамі па працаўладкаванні, парадак фарміравання і вядзення рэестра агенцтваў будуць вызначацца ўрадам.
Сёння ў Беларусі дзейнасць такіх агенцтваў заканадаўча не рэгламентавана, на яе распаўсюджваюцца толькі агульныя механізмы абароны правоў грамадзян пры прадастаўленні ім няякасных паслуг, у тым ліку ў сферы працаўладкавання.
